Mudulood

Ku dar linkiyada
Ka Wikipedia

MUDULLOOD HIRAAB Waa qabiil weyn oo kamid ah qabaa'ilada [{Hawiye} .Mudullood Hiraab: mudullood Wuxuu dhalay afar qabiil oo kala ah:

1. Maxamed Mudullood ama (Udugeen)loo yaqaan Beelweynta Cabdisheekh

2. ciise Mudullood waxaa loo yaqaanaa (udeejeen) waxay degaan gobolka hiiraan ilaa dhulka soomaalida ee Itoobiya.

3.Cabdiraxmaan mudullood oo loo yaqaano(wacweyteen). Waxay degaan gobolada shabeelaha dhexe iyo hiiraan.

4. Darandoole Mudullood: waa qabiilka ugu balaaran ee ka farcamay mudullood waxuu dhalay: A. hilibi Darandoole B. Cismaan Darandoole.

Cismaan Darandoole waxay u kala baxaan: 1. Cali Cismaan oo loo yaqaano ( Abgaal Cismaan ). 2. Moobleen Cismaan. 3. Wacdaan Cismaan. 4. Ilaawaay Cismaan.

Cabdiraxmaan mudullood,Ciise Mudullood oo loo yaqaan udeejeen,Iyo Maxamed mudullood oo loo yaqaan Cabdi Sheekh Waa isku hooyo).


Sidoo kale Mudullood waa qabiilka ugu badan Beesha hawiye Mudullood waxa lagu xushmeeyaa Sh/Dhexe Dhexe ee Soomaaliya. mudullood deegaan ahaan waxey degaan laga soo bilaabo xeebta magaalada Cadale ee gobolka (Sh/Dhexe) Ilaa iyo Aadan Yabaal oo ka tirsan Sh/Dhexe ilaa qoriga faaxeed oo ku yaal galmudug, jubooyinka ilaa wajeer. taleex,dowladi darwiish, 1910 waxaa heestay talada sare, khaalig iyo khusuuigi ugu weeyna ee waqooyiga xaga diinta wuxuu ahaa nin mudulood Xaaji AxmedFIQI 1905 1910- 1915,gabygi kubaxay wuxuu ahaa, waxa sidatan iigalay waa sedigeey rumee sawaab kaga'mahelin sadaqdii AxmedFiqi Beelweynta MUDULOOD waa beesha koowaad ee ugu tiro badan beelaha Hawiye,waxaa aad loogu qadariyaa Magaalada caasimada ee Muqadisho iyo Hareeraheeda oo ah deegaanka ay Taariikh ahaan Degaan. Madaxweynihii ugu horeeyay Aadan Cabdulle Cusmaan ee Jamhuuriyada Soomaliya Xusen Kulmiye Afrax Madaxweyne Ku xigeen Waxay Ka Soo jeedaan Beelweynta mudullood.Sidoo kale waxaa ka dhashay beesha mudullood Madaxweyneyaasha kala ah [[Ali Mahdi Mohammed AUN] iyo [Sharif Sheikh Ahmed] iyo [Xasan Sheekh Maxamuud] .Waxaa sidoo kale ka dhashay Beelweynte mudullood labo ra'iisul wasaare oo kala ah [Ali Mohammed Gedi] iyo [Nur Hassan Hussein].(waxaa kalo ka dhashay madaxweeyne xasan shiikh maxamuud 2012,kadib markii uu ka guuleeysay ex madaxweyne Shariif.cabdullah Nuur

Dagaalkii teyteeyle: 

Dagaalka teyteeyley waxuu kadhacay Shabeelada dhexe gaar ahaan Balcad waxaana gacan weyn kageestay dhamaan mudulood

Waxaan dagaalka Si aad ah uga qeyb galay Ilaawaay cusmaan, Hilibi iyo c.raxmaan mudulood( wacweyteen ) oo dad badan ku waayay dagaalkaas waana dad sharaf iyo wanaag baan udhashay rèerkas.

Imaamka guud ee mudullood waa Imaam Daahir Imaam Cumar, Ugaaska guud ee mudullood waa Ugaas Maxamuud Cali Ugaas, ugaasyada ugu caansan mudullood waxaa kamid ah Ugaaska guud ee Maxamed Mudullood (Cabdi Sheekh) waa Ugaas Cabdisalaan Ugaas Xasan Ugaas Cabdinuur, Ugaaska Ciise Mudullood (Udeejeen) waa Ugaas Cusmaan Ugaas cilmi ugaas cumar, ugaaska wacweyteen ugaas Axmed Abuukar Nuur, Ugaaska Moobleen Ugaas Cabdullaahi Ugaas Saalax, Ugaaska Wacdaan ugaas Cusmaan ugaas shire ugaas warsame.

Taariikh[wax ka badal | wax ka badal xogta]

(.يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُم مِّن ذَكَرٍ وَأُنثَىٰ وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا ۚ إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ

Ilaawaay Cosmaan waxa uu ka mid yahay beelaha ugu taajirsan beelaha soomaaliyeed. Waxa uu Allah makaniyay dhul balaaran oo lagu qiyaasay 90km² oo ka bilaabanaayo Dagmada cabdalcasiis.

Ilaawaay maanta wax matalaad ah ay ku leeyihiin dowladda fadaralka malaha.

Xuquuqdooduna wax ay ku maqneyd walaalahood abgaal cismaan.

Ilaawaay waxaa kasoo baxay aqoonyahanno caalimiin ah, adduunkana laga yaqaan.

Ilaawaay waxa ay leedahay culimo waqaf ahaan u haayo abtiriska saxda ee HAWIYE.

HAWIYE halka uu kasoo jeedo iwm.!!’

Qaab Dhismeedka Beesha Mudulood (Mudulod Hirab & Hirab Madable)[wax ka badal | wax ka badal xogta]

  • Beesha Mudulood waxa ay ka u kala bbaxdaa sida soo socota:
  • Maxamed Mudullood (Udugeen)Loo yaqaan Beelweynta Cabdisheekh
    • Ciise Mudulood.(Ujeejeen)
      • Wacweteen mudulood (c/raxmaab) MUDULOOD.!!
  • Darandoole mudullood; iyo Hilibi oo adeer u ah.!!
    • Dalandoole Mu.
    • Hiilebi Dalandoole Mu.
      • Moobleem A. Cusmaan Mu.
      • Abgaal A. Cusmaan Mu.
      • Ilawaay A. Cusmaan Mu.
      • Wacdaan A. Cusmaan Mu.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________ Ilaway cusman waxo u kala baxaa (1)Iidle macalin (2)kacal macalin

    • Iidele macalin waxoo dhalay (4)

1 xasasan iidle 2 Cali iidle 3 Cumar iidel 4 Kulmiye iidle.

Wax ka baro sida Mudulood u dhashay iyo deegaannada uu dago si aad u suureysato. Mudulood Hiraab waa beel ka mid ah Beelaha Soomaaliyeed waana Beesha ugu weyn beelaha HAWIYE Tiro ahaan iyo Deegaan ahaanba. Waana curudka beelaha Hiraab.

  • Ogow Cururadka qabaa'ilada beesha ama MUDULOOD; Sayyed-kooda waa "Mohamoud" MUDULOOD; ujeejeen'na iyo c/raxmaan mudulood oo low yaqano wacweyteen.
  • Baritaan kabacdi oo leesku heeysto ISAMADA Beelaha Muduloodka; AFARTOODA & SHANTOTOODA Faruuc aay ukala baxaan beellaha oo dhan MUDULOOD.!!

Darandole Mudulod Hirab, Eise "Udeijein" Mudulod Hirab, Waweytan Mudulod Hirab; Daro Mudulod Hirab, Eise "Udeijein" Mudulod Hirab, Mahammud oon tarmin Mudulod Hirab. 

 waa 3* dhalkii, waana isku hooyo sidax das.

dhiblawe ama in waceysle looyaqan. abgaal Cismaan waxa ayuu kalabaxaa sagaal abgaal

harti abgaal, wacbuudhan, warculus(waceysle) harti waxa ayuu kalabaxaa suul harti, ciise iyo warsangele. wacbuudhan waxa ayuu ukalabaxaa daa'uud, Kabaala, yoonis daanweyne, iyo harticase wacbuudhan. waceysle waxa ayuu ukalabaxaa huuruun waceysle , , ,jibraa'iil waceysle, saleemaan waceysle, iyo cumar waceysle,

Haaruun waceysle oo ah curudka beesha waceysle ayaa wuxuu u kalabaxaa sidaan soo socoto

1) xasan dheer 2) Aadan

Xasandheer waxa uu ukala baxaa Cigaal Xasandheer Maxamuud xasandheer Cismaan xasandheer Muuse Xasandheer (yabadhaal) Cismaan wuxuu u kala baxaa Nuur Cismaan Huud Cismaan Afax Cisman Nuur Cismaan waxa ayuu u kalabaxaa Cali Nuur, cumar Nuur, Maxamed cadde Nuur, Maalin Nuur, xassan Nuur, iyo eebakar Nuur,

Cali Nuur waxa ayuu u kalabaxaa Warsame Maxamed Cali, Caddaan Maxamed Cali, cabdi Maxamed Cali, iyo culusow Maxamed Cali (reer Maxamed Cali Nuur) 

Cumar Nuur . Waxuu u kalabaxaa sidaan soo socoto. 

Cali Cumar, cadaan Cumar, iyo Xuseen Cumar. Cali Cumar , Fiidow Cali Cumar, qaboobe Cali Cumar, yabarow Cali Cumar, qaboobe cali Cumar. Jimcaale qaboobe, faarax

qaboobe,reer Maxamed faarax, Maxamuud Maxamed faaraxa, cali Maxamed faarax, Nuur Maxamed faaraxa.

Muuse xasan dheer waxa ayuu u kalabaxaa eebakar Muuse iyo Jimcaale Muuse, Eebakar Muuse Maxamed eebakar Maxamuud eebakar Axmed eebakar Xasan eebakar.

aadan waxa ayuu ukalabaxaa Kulmiye aadan iyo gacal Adaan,,

Saleemaan waceysle ayaa waxuu u kalabaxaa sidaan soo socoto

Cabdi raxmaan saleemaan, iyo

Cumar saleemaaan.

Cumar saleemaaan

Cabdalle cumar,

Dhagaweyne Cumar, iyo

Oogaala Cumar.

Cabdalle saleemaan,

Maxamed cabdalle iyo Maxamuud cabdalle.

Maxamed cabdalle

Absuge qombor iyo macalin dhiblaawe

Maxamuud cabdalle

Cali Maxamuud cabdale (Cali gaaf).

Abtiriska ilaway Cisman[wax ka badal | wax ka badal xogta]

Macalin Maxamuud 3. Aamin 4. wehliye 5. Barkaan 6. Aboow xasan 7. Yuusuf 8. Maxamed 9. Cali 10. Arwaaq 11. Muuse 12. cumar 13. Ibraahim 14. Cisman 15. Daaran-doole 16. Mudulood 17. Hiraab 18. Daame 19. Gor-gaati 20. Hawiye ______________________________________________________________________________________________________________________________________________ Mudullood: waxey u kala baxaan: Maxamed, Darandoole, Udeejeen, Wacweyteen.!

Darandoole: waxey u kala baxaan Cusmaan iyo Hillibi. Cusmaan waxaa ka baxa Wacdaan, Moobleen, Abgaal iyo Illaawey.!

Abgaal: waxey u kala baxaa: 1.Harti Abgaal( Warsangeli iyo Sool) 2. Wacbuudhan ( Daa’uud, Reer Mataan, Celi iyo Maxamed Muuse), 3. Warculus ( Waceysle).!


_________________________________________________________________________________________________________

Beesha ilaawaay waxa ay ukala baxdaa

1. Macalin Aamin wehliye 2. Xabeey wehliye 3. Makaraan wehliye

Aamin wehliye waxa uu ukala baxaa 1. Xuseen macalin aamin 2. Gacal macalin aamin 3. Iidle macalin aamin

Xuseen macalin waxaa ka joogo 1. Cabdulle xuseen macalin 2. Iidle macalin aamin waxa uu ukala baxaa 1. Maxamed Iidle 2. Xasan iidle 3. Cumar iidle 4. Kulmiye iidle 5. Cali iidle


Maxamed iidle waxa uu ukala baxaa 1.................. 2................ ..........


Xasan iidle waxa uu ukala baxaa 1. Maxamed Xasan iidle 2. Maxamuud xasan iidle


Cumar iidle waxa uu ukala baxaa 1. Cali Cumar Iidle 2. macoow cumar iidle 3. Maxamuud cumar iidle 4. Gacal Cumar Iidle


Kulmiye iidle waxa uu ukala baxaa 1. Maxamed Kulmiye Iidle

Cali iidle waxa uu ukala baxaa 1. Barrow Cali iidle 2. Cadow Cali iidle 3. Cabdi Cali iidle 4. Axmed Cali iidle

waxay dagaan gobolada kala ah

Bay,Shabeellaha Hoose, shabeellaha dhexe, Hiiraan,Jubbada Dhexe,Jubbada Hoose,Banaadir kutuwaareey, balcad,jowhar,Gamboole,buulobarde,beledweyn, kilinka shanaad ee itoobiya. 

ayaad kala xiriiri kartaan sidoo kale waxaa laweydiin karaa beelwenyta mudulood sida beesha abgaal beesha ujeejeen Hilibi  moobleen iyo wacweyteen.

(ABTIRKA WACDAAN CUSMAAN)[1] [2] [3] [4] [http://www.abtirsi.com/view.php?person=626&abtirsiLang=1 [5]

Waxaa laga keenay "https://so.wikipedia.org/w/index.php?title=Mudulood&oldid=262049"