Unuun

Unuun waa degmo ku taalo gobolka Bari,Puntland,Soomaaliya Unuun Latitude. 11.1833333°, Longitude. 50.4333333°

Unuun deeganada ugu dhow iyo km-rada ay u jiraan waa kuwanaa:

Unuun (0km) Ahable (4.3km) Darrei Donta (12.2km) Dari Sal Weyn (12.9km) Karin (25.8km) Gurur (30.2km) Dhaankadus (30.4km) BeelWacatay (30.8km).

Meelaha ama goobaha caanka ah ee deeganka ah ee Unuun u dhowna waa kuwanaa:

.Fackaale (4.3km) Dalalsamman (4.3km) Gudurweyne (4.3km) Laamalooyo (6km) Xore (6.8km) Dhoobjire (9.7km) Kal (11km) Wihid (12.9km) Dibgaxle (12.9km) Dhuxun (13.6km) Xadaad (18.4km) Inafiij (18.4km) Tuureeb (19.3km) Dawaar (19.3km) Heeg (21.5km) Bar (21.5km) Xorrehe (22.3km) Bajle (23.8km) Carreysimow (24.7km) Dhuumood (24.7km) Dacar (26.2km) Kolcad (27.3km) Qalqocan (27.3km) Karin (27.5km) Uadi Modie (27.5km) Xoro (27.7km) Magacsame (28km) Isummar (28km) Abdaray (28.6km) Saha (30.2km) Horweyn (30.6km) Dedib (32.6km) Lugda (32.6km) Dhoonid (33.6km) Darro (33.8km) Dowli (33.8km) Magac Xume (33.8km) Guntuma (34.5km)

Goobaha dhaadheer ee dhulka ka koreeya sida buuraha ama karimaha ka korreeya dhulka in ka badan 300 Meter waa kuwanaa:

.Bur Calangap (21.9km) .Ina Gaade (25.3km) .Hareeri (29.1km) .Buuraha Alacad (21.4km) .Buuraha Sabarro (19.5km) .Buuraha Abaar Moog (32.9km)

Unuun waa meel taarikhi ah oo istiraatiiji ah wa mel ay ku taal wado isku xirta Bari xeebaha kulaala sida Qandala,Butiyaalo,Geesalay,Murcayo,Xaabo,Dibir,Caluula iyo deegano badan oo xeeb ku jeed ah iyo wali kuwa ka jeeda xeebta sida Muudiya,Ceelgaal,Dhaanka dus,Qaanlaaye,Karimo,Dawwaar,Hooda,iyo deegaano kale oo badan wadaas oo la sameeyay qarnigii aynu soo dhaafnay ee 20-aad. Sida taarikhdu ay sheegayso waxaa wadadaa la sameeyay xilligi ama dhammaadkii 1880-dii markii uu bilaamay kacdoonkii Diiriye Guure oo goobtaas ay noqotay meel u gumaystihii ingiriiska uu uso maro boqortoyadi Cisman Keenadiid, taaso sahashay in ay maraan ciidama boqortooyada taaso daganayd degmada Baargaal xilligaas.

Unuun waxaa ku yaala guryo taariikhi ah oo fac iyo gu' wayn laguna qiyaaso inay dhisanyihin in ka badan 450-sano.

unuun waxay leedahay garoon diyaaradeed oo la isticmaali jiray xilligii dalka nuu ka talinaayay millitariga ee Alle ha u naxariistee Mohmed Siyaad Barre, garoonkaas oo ku yaal dhinaca waqooyi ee degmada Unuun una jir 8-km.

unuun waxay leedahay dhul loogu tala galay bero iyo dalxiis kuwaas oo ka xiga dhinca waqooyi iyo bari ee degmada, sido kale waxaa dhinaca koonfureed ka xiga degmada unuun Balli ama goob dalxiis oo ku macaan raaxadda iyo dalxiiskaba halkaas oo ah goobta koowaad ee ku salamaysa intaadan galin degmada Unuun. dhinaca galbeed waxaa ka xiga Unuun balli aad u wayn oo loo yaqaan-QOQOB-halkaas oo aad ku ilqabowsanaysid ka dibna waxaad ku dhacaysaa togg aad can u ah oo lagu magacaabo-XOORAHE-,xoorahe waa togagga ugu wayn uguna caansan guud ahaan Somalia wuxuuna ka bilaama buuraha Golis ee gobolka Sanaag wuxuuna ku biya shuba badda meel u dhow degmada Qandalla.

Shacabka Unuun waa shacab tarikhi ah oo ku caan baxay wax soosaar dhinacyo badan ah sida-Fooxa-,ama-Maydiga- kaso ah mid si wayn caan uga ah guud ahaa gobolada waqooyi gaar ahaan gobolka Bari,oo ay unuun kow ka tahay,Unuun waxay kaloo leedahay beero laga soo saro inta badan qudaarta iyo badarka laga cunno deeganadaas,unuun waxay kaloo leedahay allana ku manaystay ceel biyood kaaso inta badan laga cabbo, dad iyo dunyoba.

Dhinca nolosha gudaha Unuun: Unuun waxaa ku yaal dukaamo waawayn iyo goobo ganacsi,sidoo kale waxay leedahay Unuun saldhig dhexe iyo waliba goobo wax barasho sida dugsi hose dhexe iyo waliba iskool sare oo sannad walba arday ka qalin jabiso. Unuun waxay leedahay in ka badan 19-misaajid iyo waliba dugsiyo quraan.

Shacab waynaha degmada UNUUN:

Sanadkii 1954-kii Unuun waxaa ku noolaa dad lagu qiyasay in badan 2500-oo qof tiradas o is dhintay xilligi xorriyadda ka dib taaso sababta looga dhigay in shacabwaynihii xilligasi noola ay ka qayb qaadanayeed xorriyaddii dalka iyo xorrayntii goboladdi somaliyeed. Tiraddaasi waxay soo labatay xorriyaddi ka dib iyaadoo la sheegay inay wax yar iska dhintay tiradii hore ee ahayd 2500-ka dib xorriyaddi dalka. Mudoo 15-sanno ah tiradaasi way badatay oo waxay ku dhowaatay 4000-oo qof lkn mar labad waxay is dhintay dagaalkii 77-ka ee lala galay amxaarada taaso la sheegay in ka badan 1500-oo qof inay ka taggeen Unuun iyaga oo ka qayb qatay inay xorreyan inta ka maqan somalia xilligas, dagaalki ka dib shacabwaynihii degmada waa kordhay sanadkii 1983-dii tiro koob lagu sammeeyay degmadas waxay noqdeen in ka badan 4800-oo qof halka dadkaasi ay ahayeen dad inta badan socdaal ahaa o u dhaxayn jiry MOqdisho iyo Unuun oo inta badan safaradoodu uu ahaa mid caadi ah lkn waxa ay tiradaasi noqotay mid xasisha oo shacabkaasi ay si rasmi ah deegan ugu noqdeen Unuun ka dib dagaaladdi sokkeeye ee ka dhacay gudaha dalka soomaaliya. Sanadkii 1998-dii tiro koob la sameeyay ayaa shegay in tiradda deggan Unuun u noqday 5250-oo qof. Xilligas oo la'aasaasay maamulka Puntland. Ka dib aasaaskii Puntland tiraddaasi waa is dhintay Maadaama ay degmada Boosaaso ay noqotay goob ganacsi oo deked leh. Tirakoobki ugu danbeeyay ee Unuun ay samaysay 2009-kii waxaa u noqday 5100-oo qof. Tiraddaas oo hadda ah shacabka sida rasmiga u degan degmada Unuun lagana yaabo in ay kororto madama hadda laga joogo sanad xilliga la sameeyay tirakoobkas.

HORUMARKA UNUUN 2010:

Unuun waxaa loo sameeyay biyo xireen dhinaca balliga ka xiga dhinaca koonfured waxaa kaloo la sameeyay garoon cayaareed iyo waliba lami hadda gacanta lagu hayo iyo goob telefishin oo deegankas loo samaynayo halka goob wayn oo caalami ah oo loogu tala galay dhinaca waxbarashada degriiga sare loo sameeyay degmada Unuun.