User:Iimaan Axmed

Tolka Gaaljecel TolkavGaaljecel waa qabiil kamid ah qabaa'isha Somaliyeed ee koonforta iyo bartamaha Soomaaliya waxeyna kamid tahay beelaha nabadda iyo Diin jaceylka lagu yaqaan.

Tolwaynaha Gaaljecel waxa ay dagaan gobolada: Hiiraan, Shabeelaha dhexe, Shabeelada hoose, Baay, Bakool, Gado, Jubada hoose, Jubada dhexe, Banaadir, sidoo kale beesha waxa ay dagtaa gobalka Togdheer, Dhulka soomaali galbeed ee Itoobiya gumaysato, Dhulka Soomaalida koofurta fog ee Keenya gumaysato.

Beesha waxey caan ku yihiin wax soo saarka sida Xoolaha, Beeraha iyo Ganacsiga kala duwan, khaasatan Hodan ayeey ku yihiin ganacsiga Geela iyo Ariga taas oo 43% ay dadka xoolaha ka ganacsada koonforta Soomalaiya ay ayaga yihiin

Dalka dacal ka dacalaan dagnaa daahna ma saara.

Dabato ma nihin qabiil duunyo badan daaqsadaa nahaye.

Dadkaaynana wax raad sadaan damaca quureede.

Reeraan dab loo shidin hadana daaqsadoo guura.

Oo ilmaha doobta caanaha dacal jiifaan.

Waa duni kale oo gaara dowlada Gaaljecele.

Dhaqan aan duugoobin iyo taariikh dahabiyaan leenahaye.

Nabad la doono iyo daris wanaag waa dabci noo gaara.

Dulmiyo ma jeclin dirir sokeeye dilid walaal keeye.

Ma daayo cadaw soo duulay iyo daalim ii cola.

Dar Alaan u noolahay iyo difaaca xaqa diineede. Haduu daandaansi jiro iyo gumeyste duulaana.

Tolkeyga waa uga dartaa abid koodba daaya nabadeede.

Ma daah soono Dal furaha Gaaljecel Saransoore.

waa dayax nuurkiisa daahiray iyo qorrax duhur taagane.

Diiwaanka taariikhda waa laygu daabacaye.

Beesha Waxay ka badbaaday iney yeelato qabqable iyo dagaal ooge qabiil, isla markaana ay garab siiso hogaamiye kooxeed kale oo dagaalama. Tolwaynaha Gaaljecel waa qabiilka ugu geela badan guud ahaan Soomaaliya. Sida laga dhadhansan karo magaca beesha waxa uu ka kooban yahay laba eray oo midba macno u taagan waxayna kala yihiin

Gaal: eraygaan luqadda Soomaaliga lahjadaheeda kala duwan wuxuu ku leeyahay macno badan, sida Gaalka Alla ka furtay, ee diiday camalka iyo cibaadadiisa. Waxaa kale oo gaal loo yaqaanaa qofka madaxa adag ee u hogaansamin awaamiirta cida ka mudan inuu adheeco, sida waalidkiis, macalinkiisa, iyo madaxdiisa ku xilka leh. Waxaa kale oo loo yaqaanaa erayga gaal marka loo fiiriyo lahjada maayga oo af soomaaliga ka mid ah, geel. Erayga kale ee Jecel waa kalgacal ama Jacayl. Marka labada eray laysu geeyo oo ah gaaljecel macnahiisa waa Geeljecel ,kii geela jeclaa.

Gaaljecel guuroow Dagoow

Geelle eriloow

Gojaxa wayn guuriyoow

Guul guul ma gali

Gubnaha gaaleey qabaan

Gaaljecel guulle aas qabaa

Beeshu waxay caan ku tahay inay soo dhawayso beelaha kala ee ka soo carara dagaalada ama loogaba adkaado colaada sokeeye ee kala dhexaysa qabiilada kale ee ood wadaaga yihiin, dhulkoodiina laga qixiyay.

Abtirka

Gaaljecel Saransoor Riyaale Carte Mataan Gardheere Samaale Hiil Abroone.

Tolwaynaha Gaaljecel waxa uu u kala baxaa: ilaa todobo jufo hasa yeeshee shan ka mid ah ma dagano dalka waxay u degaan wadamada kale ee Afrika, sida Suudaan, Jaad iyo Bartamaha Afrika, waxaan halkaan ku xusi doonaa labada jufo oo kala ah; Barsane iyo Sooraanle ee dagan dhulka Soomaalida loo aqoonsan yahay ee gumeysiga shanta qaybood u kala qoqobay, waxayna u tarmeen sidan :

1. Barsane waa curadka Gaaljecel waxaana ka dhashay halyeyga ugu caansan Soomaaliya, Sheekh Xasan Sheekh Axmed Sheekh Nuur oo ku magac dheeraa Sheekh Xasan Barsane.

2. Sooraanle: waxa uu dhalay Saddax wiil oo kala ah :

♣ Doqondiide, waxa uu u kala baxaa laba jufo oo kala ah:

                         1. Zubeer                      2.  Ilkoolo

♣ Macaawiye: Waa jufo ilbax ah, una badan ganacsato, hasayeeshee dulmi badan iyo xad-gudub ayaa lagula kacay oo falkaasina waxaa u dhan gaaljecel.

♣ Dhoolo-dhaqan; asna wuxuu dhalay Ersandhali: waxa uu u qayb samaa; ■ Dirisame: waxa uu u kala baxaa laba Jufo oo kala ah:

                        1. Gargilis                     2. Waasuge

■ Doorwaaq: waxa uu u kala baxaa : saddax jufo hoosaad oo kala ah; ● Abtisamo Doorwaaq: waa curudka jufada Doorwaaq waxaana u sii kala baxaa laba jilib oo kala ah

1. Xaaji Saalax Turwaaq Abtisamo: waa hogaanka dhaqanka Tolwaynaha Gaaljecel, waxaana ka soo jeedo ogaasyada beesha.

2. Jidfarax Abtisamo: waa Jilibka labaad ee Abtisamo u kala baxo.

● Milaax Doorwaaq: waa jilib ku caan ah geesinimo, go'aan adeeg iyo hogaaminta guluf dagaakeedka.

● Lahubo Doorwaaq: waa Jilibka ugu badan Tolwaynaha Gaaljecel, waxayna u kala baxaan.

♣ Cumar waa laba jilib oo kala ah:

Kowaad, Makaahiil Cumar: Jilibka ugu geela badan Tolwaynaha Gaaljecel, waxay caan ku yihiin, dagaalyahanimo, geesinimo, waxaana ka dhashay halyeeyada xaga dagaalka iyo gartaba waxaana u kala baxaa lafo badan oo kala ah;

★ Cali Makaahiil oo loo yaqaan oo uu ku caan baxay {Odacad Deeqle} ama {Jabiiq} Waa curudka Makaahiil waxa lagu yaqaanaa geesinimo ,deeqsinimo, dagaalyahanimo, xornimo doon , gumaysi diid iyo gobonimo u dirir. Cali Makaahiil waxa uu dhalay laba wiil oo kala ah :

~ Maxamad waxa uu dagaa Harar dhulka soomaali galbeed, gobalka Awdal iyo Jabuuti

~Faarax waxa uu dhalay Hilowle, oo isagana dhacay Caalin:

Caalin Hilowle, waxa uu ahaa hogaamiye cadaalad ah, waxa uu dhalay todobo wiil oo kala ah:

1. Nuur Caalin

2. Samatar Caalin

3. Wacees Caalin     
        
4. Borrow Caalin 

5. Xasan Caalin

6. Cumar Caalin 

7. Maxamuud Caalin

● Yabar Makaahiil: waxay u kala baxdaa: ~ Muuse Yabar: waa mintidiin hal adag, jilib culus dagaalada aan la loodin Karin.

~ Aadan Yabar: waxa uu u kala baxaa afar laf oo kala ah : 1. Dhooroow Aadan 2. Ciraaq Aadan

3. Ismaaciil Aadan: waxa uu dhalay

◆ Cabdi Ismaaciil : waxa uu u kala baxaa Jilibyo hoose oo kala ah:

• Cali Cabdi:
• Sugoow Rooble Cabdi
• Faarax Xirsi Cabdi

◆ Cifaaf Cabdi: waxa uu u kala baxaa labo;

            1. Caafi                     2. Caalin

4. Axmad Aadan waxa uu u kala baxaa

Labaad, Yabar Cumar: waa jilib ku caan ah geesinimo, deeqsinimo, sama jecli nabadoonimo, iyo maslaxo ka talin.

♣ Bees Lahubo waxay caan ku yihiin aftahanimo, karti iyo howl karnimo, garaad iyo garasho dheer.

♣ Caloofi Lahubo:waxa lagu yaqaan dadnimo iyo daris wanaag, dulqaad iyo dulmi diid, kama qayb qaato colaada sokeeye ee tolka dhexdiisa ah, marka laga reebo wax uu ku qasbanaado. Waxay kale oo caan ku yihiin, calool fayoobi iyo cuqdad la'aanta, aad ayay u urursoon yihiin, isuguna xiran yihiin, Jilibka Caloofi Lahubo waxa uu u kala baxaa saddax jilib oo kala ah :

1. Yabar Caloofi 2. Bilac Caloofi 3. Kaboole Caloofi

♧ yabar caloofi waxay usii kala baxdaa 2 qeyb oo kala ah

A. Axmad B.Cashar

Axmad wuxuu u qeyb samaa cumar makaraan iyo cismaan dooreey

Halka casha uu kala qeyb sama

Makaraan iyo rooble