Duuliyanimo (cirmaaxnimo)

Cirmaaxnimo ama Duuliyanimo (Af Ingiriis : aviation) waa falalka bini’aadamka, geedisocodka iyo farsamada ku saabsan naqshadeynta, horumarinta, hawlgalka, iyo isticmaalka diyaaradaha. Tani waxay ka koobnaanaysaa noocyo badan oo gaadiid ah, laga bilaabo diyaaradaha qaboow (fixed-wing planes) iyo diyaaradaha wareega (rotary-wing helicopters) ilaa diyaaradaha tijaabada ah sida garbaha beddelaan (morphable wings) iyo noocyada cusub ee aan garbaha lahayn (wingless lifting bodies). Duuliyanimo sidoo kale waxay ku jirtaa gaadiidyo u diyaarsan hawada sida balaastikada kuleylka (hot air balloons), kaambiyadaha (airships), iyo diyaaradaha xariifka ah. Ujeedada ugu weyn ee duuliyanimo waa in laga gaaro duulimaad gudaha jawiga dhulka, haddii ay tahay gaadiidka, madadaalada, adeegyada milatariga, ama cilmi-baarista. Duuliyanimo waxay ka koobantahay labada dhinac ee madaniga ah iyo milatari, iyadoo aan kaliya lagu hawlgalin diyaaradaha, laakiin sidoo kale waxaa ku jira kaabayaasha taageeraya sida garoomada diyaaradaha, nidaamyada xakameynta duulista hawada, iyo xarumaha dayactirka. Duuliyanimo casri ah ayaa noqotay tiir muhiim ah oo isku xiraya dunida, iyadoo sahashay safarka, ganacsiga, iyo isgaarsiinta meelaha fog ee dunida si aan horay loo maleyn karin.

Horumarka Duuliyanimo wuxuu raacay raadkiisa bilowgii dadaallada aadanaha ee lagu doonayo in lagu xakameeyo cirka, iyadoo bilaabmaysa abuurista balaastikada kuleylka ee qarnigii 18aad. Duulimaadkii awoodda lahaa waxaa la xaqiijiyey dhammaadka qarnigii 19aad iyo bilowgii qarnigii 20aad, iyadoo ay jiraan dhacdooyin muhiim ah sida isku dayadii Clément Ader ee duulimaadka awoodda leh ee Faransiiska iyo guushii taariikhiga ahayd ee walaalaha Wright ee gaadhista duulimaadka koowaad ee la xakameyn karo oo joogto ah sanadka 1903. Tan iyo markaas, Duuliyanimo waxay ka soo martay horumaro tignoolajiyeed oo degdeg ah, gaar ahaan markii loo keenay matoorrada jiirka (jet engines), kuwaasoo dib u dhigay xawaaraha duulimaadkii ganacsiga iyo milatariga. Hal-abuurkan ayaa keenay inay noqoto xilligii casriga ee duuliyanimada, halkaasoo shirkadaha duulimaadku ay qaadaan malaayiin rakaab ah sanad walba, iyo diyaaradaha milatariga ay door weyn ka ciyaaraan xeeladaha dagaalka casriga ah. Duuliyanimo weli waxay sii wadaysaa horumarka iyadoo la horumarinayo diyaaradaha aan dadka lahayn (drones), tignoolajiyada duulimaadka xawaare sare (hypersonic), iyo shidaalka waara ee diyaaradaha, taasoo hubineysa in ay sii ahaato goobta ugu horeysa ee tignoolajiyada iyo horumarka bulshada.

Sidoo kale fiiri

• Gego Diyaarad
• Socdaalka Soomaaliya
• Liiska Diyaaradaha Soomaaliya
• Garoonada Soomaaliya
• Liiska Gegooyinka Diyaaradaha Soomaaliya