Ebereeyadii (qarniga 21aad)

ebereeyadii qarniga 21aad' ama 2000s (Ingiriis: aughts / noughties / 00's / Noughts / Naughties / 2000s decade) waxay ahayd tobaneeyad bilaabmay maalinta 1 / 1/ 2000 ilaa maalinta 31 / 12 / 2009.

Tobankan sanadood waxay aragtay koritaanka Internetka, oo laga keenay 6.7% ilaa 25.7% ee dadka adduunka. Tani waxay ka qaybqaadatay caalamiyeynta xilligaan, taasoo fududeysay isgaadhsiinta degdega ah ee dadka adduunka oo dhan; bogagga shabakadaha bulshada ayaa soo baxay sidii hab cusub oo loogu sii xiriiro dadka meel fog ku sugan, sida haddii ay heleen xiriir internet. Myspace wuxuu ahaa shabakada bulshada ugu caansan ilaa Juun 2009, markaasoo Facebook ay kaga guuleysatay tirada isticmaaleyaasha Mareykanka. Email-ku wuxuu sii waday inuu caan noqdo intii lagu jiray tobanka sano, wuxuuna bilaabay inuu beddelo "warqadaha baarka" sida habka ugu muhiimsan ee loo diro warqado iyo fariimo kale dadka ku sugan meelaha fogfog. Google, YouTube, Ask.com iyo Wikipedia waxay soo ifbaxeen iyagoo noqday kuwa ka mid ah shabakadaha ugu caansan 10-ka ugu sareeya. Amazon waxay ka adkaatay eBay sidii goobta ganacsiga ee ugu booqashada badan ee 2008. AOL waxay si weyn hoos ugu dhacday caansanaanta tobanka sano, iyadoo ka dhacday meesha ugu sareysa ee booqashada shabakadaha. Excite iyo Lycos waxay ka baxeen 10-ka ugu sareeya, halka MSN uu ka dhacay booskii labaad ilaa lixaad, inkastoo ay afar jibbaarmeen booqashooyinkeeda bil kasta. Yahoo! waxay ilaalisay caansanaanteeda xasilloon, iyadoo noqotay shabakadda ugu caansan inta badan tobanka sano.

Dagaalka ka dhanka ah argagixisada iyo Dagaalka Afghanistan ayaa bilaabmay kadib weerarkii 11-ka Sebtember ee 2001. Maxkamadda Caalamiga ah ee Dembiyada ayaa la aasaasay 2002. Sannadkii 2003, xulafada uu hoggaaminayo Mareykanka ayaa gudaha u gashay Ciraaq, dagaalka Ciraaq-na wuxuu keenay dhamaadkii xukunka Saddam Hussein ee madaxweynaha Ciraaq iyo xisbiga Ba'ath ee Ciraaq. Al-Qaacida iyo kooxaha argagixisada ah ee Islaamiga ah ayaa fuliyeen falal argagixiso inta lagu guda jiray tobanka sano. Dagaalkii Labaad ee Koonfurta Kongo, dagaalkii ugu dhimashada badnaa tan iyo Dagaalkii Labaad ee Adduunka, ayaa ku dhammaaday Luulyo 2003. Dagaallo kale oo dhammaaday waxaa ka mid ahaa Dagaalkii Madani ee Aljeeriya, Dagaalkii Madani ee Angola, Dagaalkii Madani ee Sierra Leone, Dagaalkii Labaad ee Madaniga ee Liberia, Dagaalkii Madaniga ee Nepal, iyo Dagaalkii Madaniga ee Sri Lanka. Dagaallo bilaabmay waxaa ka mid ahaa khilaafka Niger Delta, kacdoonka Houthi, iyo dagaalka daroogada ee Mexico.

Isbeddelka cimilada iyo kulaylka caalamiga ah waxay noqdeen arrimo guud oo laga welwelo 2000-meeyadii. Qalabka saadaasha cimilada ayaa horumar weyn sameeyay inta lagu jiray tobanka sano, ururada ay taageerayaan Qaramada Midoobay sida IPCC waxay heleen saameyn, iyo daraasado sida Stern Review ayaa saameyn ku yeeshay taageerada dadweynaha ee bixinta kharashaadka siyaasadeed iyo dhaqaale ee ka hortagga isbeddelka cimilada. Heerkulka caalamiga ah ayaa kor u kacayay inta lagu guda jiray tobanka sano. Diseembar 2009, Hay'adda Caalamiga ah ee Cimilada (WMO) ayaa ku dhawaaqday in tobanka sano ee 2000-meeyadii ay noqon karaan kuwa ugu kululaa tan iyo markii la bilaabay diiwaan-gelinta 1850, iyadoo afar ka mid ah shan sano ee ugu kululaa tan iyo 1850 ay ku dhaceen tobankan sano. Natiijooyinka WMO waxaa markale ku celiyay NASA iyo NOAA. Musiibooyinka dabiiciga ee ugu weynaa waxaa ka mid ah Duufaanta Nargis ee 2008 iyo dhul-gariirradii ka dhacay Pakistan iyo Shiinaha 2005 iyo 2008, siday u kala horreeyeen. Musiibada dabiiciga ugu dhimashada badnayd[a] iyo dhul-gariirka ugu awoodda badan ee qarniga 21-aad ayaa dhacay 2004, markaasoo dhul-gariir 9.1–9.3 Mw iyo tsunami-kiisii ka dhashay ay ku dhufteen dalal badan oo ku yaal Badweynta Hindiya, iyadoo 230,000 oo qof ay ku dhinteen.[10]

Isticmaalka sawirrada kombiyuutarka ee la abuuro ayaa noqday mid sii fiday filimada lagu soo saaray 2000-meeyadii, gaar ahaan guushii filimka Shrek ee 2001 iyo Finding Nemo ee 2003, kuwaasoo dambe noqday DVD-ga ugu iibinta badan ee taariikhda. Filimada Anime ayaa helay muuqaal badan dibadda Japan iyadoo filimka Spirited Away la daabacay. Filimka Avatar ee 2009 ayaa noqday filimka ugu soo xaaray lacagta badan. Filimada dokumentariga iyo kuwa mucjisooyinka ah, sida March of the Penguins, Super Size Me, Borat iyo Surf’s Up, ayaa caan noqday 2000-meeyadii. Fahrenheit 9/11 ee 2004 ee uu sameeyay Michael Moore ayaa noqday filimka dokumenteriga ugu iibinta badan ee taariikhda. Filimada khadka internet-ka ayaa noqday kuwo caan ah, iyo badalka cinema-ga dijitaalka ayaa bilaabmay. Qalabka ciyaaraha fiidiyowga ee lagu sii daayay tobanka sano waxaa ka mid ahaa PlayStation 2, Xbox, GameCube, Wii, PlayStation 3 iyo Xbox 360; halka qalabka ciyaaraha fiidiyowga ee la qaadi karo ay ka mid ahaayeen Game Boy Advance, Nintendo DS iyo PlayStation Portable. Wii Sports ayaa noqday ciyaarta fiidiyowga ugu iibinta badan ee tobanka sano, halka New Super Mario Bros. uu noqday ciyaarta fiidiyowga ugu iibinta badan ee la qaadi karo ee tobanka sano. J.K. Rowling ayaa noqotay qoraaga ugu iibinta badan ee tobanka sano guud ahaan iyada oo ay ugu wacan tahay taxanaha buugaagta Harry Potter, inkastoo aysan qorayn buugga ugu iibinta badan ee kaliya, iyadoo ku guuleysatay The Da Vinci Code.[11] Eminem ayaa lagu magacaabay fannaanaha ugu weyn ee tobanka sano ee Billboard.

Intii lagu jiray tobankan sano, dadka adduunka ayaa ka koray 6.1 ilaa 6.9 bilyan. Qiyaastii 1.35 bilyan oo qof ayaa dhalatay, iyo 550 milyan oo qof ayaa dhintay.