Jump to content

Madaxwaynaha Soomaaliya

Ka Wikipedia
(Waxaa laga soo toosiyay Madaxweynaha Jamhuuriyadda Soomaaliya)

Madaxweynaha Soomaaliya (waa madaxa dowladda Soomaaliya . Madaxweynaha ayaa sidoo kale ah taliyaha guud ee ciidamada qalabka sida ee Soomaaliya . Madaxweynuhu wuxuu u taagan yahay Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya , Midnimada Ummadda Soomaaliyeed, iyo sidoo kale hubinta ku dhaqanka Dastuurka Soomaaliya iyo habsami u socodka howlaha Hay’adaha Dowladda. Hadda waxaa si dadban loo doortay madaxweynaha Soomaaliya , oo ay dooranayaan baarlamaanka federaalka ah ee Soomaaliya .

President The Federal Republic of Somalia
Madaxaweynaha Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliyeed
Shaabadda Madaxweynaha
Calanka Soomaaliya
Hadda xilka haaya
Xasan Sheekh Maxamuud
laga bilaabo  23 May 2022[1]
QaabkaMudane Madaxweyne
(aan rasmi ahayn)
Mudane
(dublamaasiyadeed)
Nooca
Soo gaabintaPOTFROS, POS
Xubin ka mid ahGolaha amniga qaranka Golaha Dhaqaalaha Qaranka
DeganaanshahaAqalka Madaxtooyada Soomaaliya
KursigaMuqdisho
MagacaabidaBaarlamaanka Federaalka Soomaaliya
Dhererka muddadaAfar sano
Qalab dhismaDastuurka Soomaaliya (2012)
Sameynta1 Luuliyo 1960; 65 sanadood ka hor (1960-07-01)
Haystaha koowaadAadan Cabdulahi Cusmaan Daar
Mushaar$250,000 sanad walba (2023)[2]
Mareegtavillasomalia.gov.so

Xafiiska Madaxweynaha Soomaaliya waxaa la aas aasay markii lagu dhawaaqay Jamhuuriyadda Soomaaliya 1-dii Luulyo 1960-kii, Madaxweynihii ugu horreeyay waxa uu ahaa Aadan Cabdulle Cusmaan Daar , xafiiska 10-aadna waxaa hadda haya Xasan Sheekh Maxamuud

Taariikhda

Madaxweynihii ugu horeeyay ee Soomaaliya waxa uu ahaa Aadan C/laahi Cismaan Daar oo ka mid ahaa Hogaamiyaashii Ururkii SYL, waxa uuna xilka la wareegay 1-dii Luulyo 1960-kii oo ku beegan maalintii Soomaaliya lagu dhawaaqay Jamhuuriyad. Intaa wixii ka dambeeyay waxaa xafiiska sii joogay 8 qof oo kale oo kala ahaa Cabdirashiid Cali Sharmaarke , Maxamed Siyaad Barre , Cali Mahdi , Cabdiqaasim Salaad , Cabdullaahi Yuusuf , Shariif Sheekh Axmed , Maxamed Cabdullaahi Farmaajo , iyo Xasan Sheekh Maxamuud . Sidoo kale, Sheekh Mukhtaar waxa uu madaxweyne ka noqday intii u dhaxaysay dilkii Shemarke iyo afgambigii dhicisoobay , Aadan Madoobe waxa uu madaxweyne ka noqday ka dib markii Yuusuf is-casilay sannadkii 2008-dii. Shariif Sheekh Axmed ayaa xilka la wareegay 31-kii Janaayo 2009, kaddib markii lagu doortay doorashadii madaxtinimo ee dhacday Janaayo 2009. Axmed wuxuu si rasmi ah u dhammaaday bishii Agoosto 2012, iyadoo ay ku beegan tahay dhammaadka xilliga ku-meel-gaarka ah ee dowladda federaalka ah ee Soomaaliya . Waxaa xilka ku kala wareegay General Muuse Xasan oo si KMG ah u hayay xilka. Madaxweyne Xasan Sheekh Maxamuud ayaa xilka la wareegay 16-kii September 2012, kaddib markii lagu doortay doorashadii madaxtinimada ee dhacday 10-kii September 2012.

Aqoonta iyo doorashada

Si uu u noqdo madaxweynaha Soomaaliya, musharraxa waa inuu:

(a) Inuu yahay muwaadin Soomaaliyeed oo Muslim ah;

(b) Da'diisu aanay ka yarayn afartan sannadood;

(c) Inuu leeyahay aqoon ama waayo-aragnimo ku habboon doorka;

(d) Noqo qof miyir qaba; iyo

(e) Aanay maxkamadi ku xukumin dembi weyn.

Doorashada madaxweynaha waa in ay bilaabataa ugu yaraan 30 maalmood ka hor wakhtiga madaxweynaha xilka haya ama 10 maalmood ka dib marka uu madaxweynuhu bannaanaado oo ay ku dhammaato 30 maalmood gudahooda marka ay doorashadu bilaabato. Musharixiinta waa in lagu caddeeyaa xarunta golaha shacabka 10-ka maalmood ee ugu horreeya muddadaas, doorashadana waa in lagu soo gabagabeeyaa 20-ka maalmood ee ka harsan. Horay waxaa madaxweynaha u doortay xildhibaanada baarlamaanka Soomaaliya, shuruudaha, iyo kuwa xaqa u leh in ay ka mid noqdaan baarlamaanka.

Muddada xilka

Madaxweynaha waxaa lagu soo xulaa muddo afar sano ah. Laga bilaabo 2021, ma jiro wax xaddidan oo madaxweynaha ah oo ku saabsan dastuurka Soomaaliya . Muddada xilka madaxweynaha xilka haya waa ay sii socotaa ilaa madaxweynaha la doortay uu xilka la wareego. Marka uu xilka la wareego, madaxweynuhu waxa uu baarlamaanka hortiisa ku dhaarinayaa dhaarta soo socota Waxaan ku dhaaranayaa magaca Alle in aan xilkayga u gudan doono si daacad ah oo danta dalka, dadka iyo diinta ku jirto, dhowrana dastuurka iyo shuruucda kale ee dalka.

Waajibaadka iyo waajibaadka

Tilmaanta waajibaadka waa sida soo socota:

Magacaabida ra'iisul wasaaraha , In uu noqdo Taliyaha Guud ee Ciidanka Xoogga Dalka Soomaaliyeed ; In uu ku dhawaaqo xaalad degdeg ah iyo dagaal sida sharciga waafaqsan, Magacaabida iyo xil ka qaadista Taliyeyaasha Ciidamada Heer Federaal, kadib markii ay soo jeediyeen Golaha Wasiirada; In xilalka laga qaado Wasiirada, Wasiiru Dowlayaasha iyo Wasiir ku xigeenada, marka uu soo jeediyo Ra’iisal Wasaaraha; Saxeexa sharci qabyo ah oo uu ansixiyo baarlamaanka federaalka si uu u dhaqan galo; Furitaanka Golaha Shacabka ee Baarlamaanka Federaalka; In uu kalfadhi sanadle ah la yeesho Golaha Shacabka ee Baarlamaanka Federaalka; In la magacaabo Guddoomiyaha Maxkamadda Dastuuriga ah, Maxkamadda Sare iyo Garsoorayaasha kale ee heer federaal, iyadoo la raacayo soo jeedinta Guddiga Adeegga Garsoorka; In la magacaabo madaxda sare ee dowladda federaalka ah iyo madaxda hay’adaha dowladda federaalka, marka ay soo jeediyaan golaha wasiirada; Magacaabida danjirayaal iyo guddiyo sare marka ay soo jeediyaan Golaha Wasiirada; In uu qaabilo diblomaasiyiin shisheeye iyo qunsuliyado; In la guddoonsiiyo shahaado sharafyo heer gobol ah, kaddib marka uu soo jeediyo Golaha Wasiirrada; In Golaha Shacabka ee Baarlamaanka Federaalka la kala diro marka uu waqtigoodu dhamaado, taasoo keeneysa doorasho cusub; In la cafiyo dembiilayaasha oo laga khafiifiyo xukunka marka uu soo jeediyo Golaha Adeegga Garsoorka; iyo In la saxiixo heshiisyo caalami ah oo ay soo jeediyaan Golaha Wasiirada, isla markaana ay ansixiyaan Golaha Shacabka ee Baarlamaanka Federaalka.

Hordhac

Xafiiska rasmiga ee Madaxweynaha Soomaaliya waxaa la aasaasay markii ay sameeysantay Jamhuuriyada Soomaaliya 1dii Luuliyo sanadkii 1960kii. Madaxweynihii ugu horeeyay ee xafiiska qabta wuxuu ahaa Aadan Cabdulle Cusmaan (ku magac dheeraa "Aaden Cadde"). Madaxweynaha maanta tallada haya waa midkii 9aad, Mudane Xasan Sheekh Maxamuud, kaasi oo kursiga ku fadhiya tan ilaa markii la doortay 15‑kii May 2022[3]

Madaxweynayaasha Soomaaliya

Madaxweyneyaashii soomaray dalka Soomaaliya.

Xilka qabtay Sawir Jagada Xisbi Faallo
Jamhuuriyadda soomaaliya
1 Luuliyo 1960 ilaa 10 Juun 1967 File:Aadan Cade.jpg Aadan Cabdulle Cusmaan, Madaxweyne SYL
10 Juun 1967 ilaa 15 Oktober 1969 File:Sharmaarke.jpg Abdirashid Ali Shermarke, Madaxweyne SYL La dilay
Dowladdii kacaanka
21 Oktober 1969 ilaa 1 Luuliyo 1976 Mohamed Siad Barre, Madxii usareeyey afgambiga Mil
1 Luuliyo 1976 ilaa 26 Janaayo 1991 Mohamed Siad Barre, Madaxweyne SRSP Xiligiisii hanti wadaagga
Dagaal sokeeye
Janaayo 1991 ilaa Juun 1995 File:Cali Mahdi.jpg Ali Mahdi Muhammad, Madaxwyne ku meel gaar ah (Dowladiisiina ma shaqayn Kadib markii uu ka horyimid Maxamed Faarax Caydiid) USC Dagaal sokeeye ayaa dhacay
15 Juun 1995 ilaa 27 Ogosto 2000 Xilligaan dalka wax dowlad ah ma jirin ilaa laga soo gaaro shirkii carta
Kumeel Gaar (TNG)
27 Ogosto 2000 ilaa 14 Oktober 2004 Abdiqasim Salad Hassan, Madaxweyne ku meel gaar ah n-p
Kumeel Gaar ama Dowladda federaalka kumeelgaarka (TFG)
14 Oktober 2004 ilaa 29 Diisembar 2008 Abdullahi Yusuf Ahmed, Madaxweyne ku meel gaar ah SSDF Is Casilay
31 Janaayo 2009 ilaa 20 Ogosto 2012 Sharif Sheikh Ahmed, Madaxweyne ku meel gaar ARS Dowlad Midnomo Qaran
Jamhuuriyadda faderaalka soomaaliya
16 Sebtember 2012 Ilaa 7 Febraayo 2017 Xasan Sheekh Maxamuud, Madaxweyne PDP
8 Febraayo 2017 Ilaa iyo hadda xilka haya Maxamed Cabdulaahi Maxamed, Madaxweyne PDP

Sidoo kale fiiri

Soomaaliya

Siyaasadda Soomaaliya

Tixraac

"Madaxweynaha cusub ee Soomaaliya oo ay doorteen 327 qof"///18ka Meey 2022 .

"Mushaharka madaxweynayaasha Afrika ee fadhiya"//14-ka Maarso 2020 .

Dastuurka KMG ah//la ansixiyay Agoosto 1, 2012)

"Xafiiska Baarlamaanka Soomaaliya"//14 Luulyo 2012 - 24 Agoosto 2012 .

"Baarlamaanka Federaalka Soomaaliya ayaa Madaxweyne u doortay Xasan Sheekh Maxamuud"//Garowe Online . 10 Sebtembar 2012. Waxaa laga kaydiyay asalka 13 Sebtembar 2012 . 10 Sebtembar

"Xiddida Muddada waxay wiiqaysaa Dawladnimada Afrika"//2023-05-06 . 2023-05-06 .


  1. ↑ Mohamud, Ali (15 May 2022). BBC https://web.archive.org/web/20220518003252/https://www.bbc.com/news/world-africa-61438047. Waxaa laga kaydiyay the original 18 May 2022. Soo qaatay 15 May 2022.  Barameter aan la aqoon |url-status= ignored (caawin); Maqan ama ebar |title= (caawin)
  2. ↑ Daily Monitor. 23 July 2015 https://web.archive.org/web/20200417071829/https://www.monitor.co.ug/News/World/Salaries-for-sitting-African-presidents/688340-2804164-yk337w/index.html. Waxaa laga kaydiyay the original 17 April 2020. Soo qaatay 14 March 2020.  Barameter aan la aqoon |url-status= ignored (caawin); Maqan ama ebar |title= (caawin)
  3. ↑ The Illustrated Library of The World and Its Peoples: Africa, North and East, Greystone Press: 1967, p. 338
Waxaa laga keenay "https://so.wikipedia.org/w/index.php?title=Madaxwaynaha_Soomaaliya&oldid=280712"