Isbania

Ka Wikipedia
(Waxaa laga soo toosiyay Isbayn)
Boqarada Isbania(Soomaaliga)
Reino de España[lower-alpha 1]  (Af-Isbaanish)
Hal ku dheg: Plus ultra  (Af-Laatiin)
(English: "Further Beyond")
Heesta qaranka: Marcha Real  (Af-Isbaanish)[1]
(English: "Royal March")
[[File:
|center|250px|alt=
Location of Isbania (dark green)

– in Europe (green & dark grey)
– in the European Union (green)

|
Location of Isbania (dark green)

– in Europe (green & dark grey)
– in the European Union (green)

]]
Location of Isbania (dark green)

– in Europe (green & dark grey)
– in the European Union (green)

Magaalo madax
Waa Magaalada ugu balaaran
Madrid
Official language Spanish[lower-alpha 3]
Nationality (2020)
Dadka
Xukunka Unitary parliamentary constitutional monarchy
 -  Monarch Felipe VI
 -  Prime Minister Pedro Sánchez
Sharci dejinta Cortes Generales
 -  Aqalka sare Senate
 -  Aqalka hoose Congress of Deputies
Formation
 -  Tartessos XII BC to V BC 
 -  Carthaginian Hispania 572 BC to 206 BC 
 -  Roman Hispania 218 BC 
 -  Visigothic Kingdom 418 
 -  Umayyad Dynasty 711-1031 
 -  Trastámara Dynasty 1369 
 -  Habsburg Dynasty 14 March 1516 
 -  Bourbon Dynasty 16 January 1716 
 -  First Constitution 19 March 1812 
 -  First Democratic Constitution 14 April 1931 
 -  Francoist Spain 1 April 1939 
 -  Current Constitution 29 December 1978 
Baaxad
 -  Guud ahaan 505,990[4] km2 (51st)
195,364 sq mi 
 -  Biyo (%) 0.89 (2015)[5]
Tirada dadka
 -  2020 Tirakoob Template:IncreaseNeutral 47,450,795[6][7][lower-alpha 4] (30th)
 -  Mugga Dadka 94/km2 (120th)
243/sq mi
Wax soo saar (PPP) 2021 qiyaastii
 -  Guud ahaan Management:favri limited liability company Location:muqdisho somali $1.942 trillion[8] (15th)
 -  Qof qof $41,736[8] (32nd)
Wax soo saar (Iskaga magacaaban) 2021 estimate
 -  Guud ahaan Management:favri limited liability company Location:muqdisho somali $1.450 trillion[8] (13th)
 -  Calaa qof $31,178[8] (26th)
Qaybsiga (2019)positive decrease 33.0[9] (medium / 103rd)
Kobaca (2019)Management:favri limited liability company Location:muqdisho somali 0.904[10] (very high / 25th)
Lacagta Euro[lower-alpha 5] () (EUR)
Waqtiga WET and CET (UTC⁠±0 to +1)
 -  Xagaa (DST) WEST and CEST (UTC+1 to +2)
Note: most of Spain observes CET/CEST, except the Canary Islands which observe WET/WEST.
Taariikhda dd/mm/yyyy (CE)
Wadista Baabuurta right
Thiinada telka +34
ISO 3166 code ES
Furaha Internetka .es[lower-alpha 6]

Isbaaniya (spania) ama boqortooyada Isbaaniya waa wadan ku yaalo Koonfurta Galbeed ee qaarada Yurub. Wadankaan waxoo xuduud la leeyahay wadamada Andorra, Faransiiska, Gibraltar iyo Bortuqaal, wadankaan waxoo aad uugu dhawyahay xuduudka Maroko oo u dhaxeeso Badda Dhexe. Shacabka degen spania waxee gaarayaan ilaa 46,468,102 oo qof. magaalo madaxda wadanka waa Madrid. Wadanka Isbania waxoo leeyahay 17 gabol iyo 15 magaalo oo waa weyn oo muhiim u ah. w:es:espania

Taariikh[wax ka badal | wax ka badal xogta]

Aadanaha casriga ahi markii ugu horraysay waxay yimaadeen jasiiradda Iberian ee ku dhow 35,000 oo sano ka hor. Dhaqamada Iberian oo ay weheliyaan dhaqanno qadiimiga ah ee Fiktooriya, Giriiga iyo Carthagini ayaa lagu horumariyey badhtamihii illaa iyo intii uu xukunka Roomaanka ku jiray ilaa 200 BCE, ka dib markii gobolkani magaciisa lagu magacaabo Hispania, oo ku salaysan magacii hore ee Spian ama Spania. Dhamaadka Boqortooyada Roomaanku waxay qabsadeen qabaa'ilka reer yurubiyaanka ah ee ka yimid Yurubta Dhexe, waxay ku soo duuleen jasiiradda Iberian waxayna aasaaseen dhinacyo badan oo madaxbannaan oo ka jira gobollada galbeedka, oo ay ku jiraan Sueves, Alans iyo Vandals. Ugu dambeyntii, Visigoths ayaa si adag u dhex gali lahaa dhammaan xudduudaha madaxbanaan ee ku yaala jasiiradda, oo ay ku jiraan gobollada Byzantine, oo ah Boqortooyada Toledo, kaas oo midba midka yar ama mid yar midoobaya siyaasad ahaan, si caddaalad ah iyo sharci ahaanba dhammaan goboladii Roomaanka ahaa ama boqortooyooyinkii guusha ka ahaa wixii markii danbe loo aqoonsaday Hispania.

Boqolkii 8aad ee boqornimada Boqortooyada Visigothic waxay ku dhacday Moors, kuwaas oo u yimid inay u xukumaan badmaaxa sanadka 726, iyaga oo ka tegaya mugdi yar oo masiixiyiin ah oo woqooyi ah, ilaa toddoba qarniyo Boqortooyada Granada. Tani waxay tagtay dagaalo badan intii lagu jiray muddada dheer ee dib-u-heshiisiinta ee Jasiiradda Iberian, taas oo horseeday abuurista Boqortooyada Leon, Boqortooyada Castille, Boqortooyada Aragon iyo Boqortooyada Navarre oo ah boqortooyooyinka boqortooyada ee ugu muhiimsan ee soo wajahda duullaanka. Ka dib markii lagu guuleystey Moorish, Yurubiyiintu waxay billaabeen nidaam tartiib tartiib ah oo lagu soo celinayo gobolka Reconquista, [11] kaas oo qarnigii 15aad ku dhammaaday soo ifbaxay Spain oo ah waddan midaysan oo ka hooseysa Boqortooyada Katoolikada. Xilligii casriga ahaa ee loo yaqaan 'Golden Golden Era', wuxuu noqday mid ka mid ah taariikhda caalamka ugu horeeya taariikhda caalamka, sababtoo ah isku xirka Isbaanishka ee Ameerika, oo ka tagay dhaqan iyo luuqad kala duwan oo ay ka mid yihiin in ka badan 500 milyan oo Hispanophones ah, ugu badnaa luuqadda hooyo, ka dib Mandarin Chinese.

 Spain
 Spain
 Spain
 Spain


Xubin[wax ka badal | wax ka badal xogta]



Waddanmaha degaan Isbania[wax ka badal | wax ka badal xogta]


Province name Capital Autonomous community Lists of municipalities
A Coruña A Coruña (Galician); La Coruña (Spanish); Corunna (English, archaic) A Coruña (Galician); La Coruña (Spanish); Corunna (English, archaic) Galicia Galicia Municipalities
Álava Álava; Araba (Basque) Vitoria-Gasteiz; Gasteiz (Basque); Vitoria (Spanish) Basque Country Basque Country Municipalities
Albacete Albacete Albacete Castilla-La Mancha Castilla-La Mancha Municipalities
Alicante Alicante; Alacant (Catalan) Alicante; Alacant (Catalan) Valencian Community Valencian Community Municipalities
Almería Almería Almería Andalusia Andalusia Municipalities
Asturias Asturias; Asturies (Asturian) Oviedo; Uviéu (Asturian) Asturias Asturias Municipalities
Ávila Ávila Ávila Castilla y León Castile and León Municipalities
Badajoz Badajoz Badajoz Extremadura Extremadura Municipalities
Balearic Islands Balearic Islands; Illes Balears (Catalan); Islas Baleares (Spanish) Palma Balearic Islands Balearic Islands Municipalities
Barcelona Barcelona Barcelona Catalonia Catalonia Municipalities
Biscay Biscay; Bizkaia (Basque); Vizcaya (Spanish) Bilbao; Bilbo (Basque) Basque Country Basque Country Municipalities
Burgos Burgos Burgos Castilla y León Castile and León Municipalities
Cáceres Cáceres Cáceres Extremadura Extremadura Municipalities
Cádiz Cádiz Cádiz Andalusia Andalusia Municipalities
Cantabria Cantabria Santander Cantabria Cantabria Municipalities
Valencian Community Castellón; Castelló (Catalan) Castellón de la Plana; Castelló de la Plana (Catalan) Valencian Community Valencian Community Municipalities
Ciudad Real Ciudad Real Ciudad Real Castilla-La Mancha Castilla-La Mancha Municipalities
Córdoba Córdoba Córdoba; Cordova (English, archaic) Andalusia Andalusia Municipalities
Cuenca Cuenca Cuenca Castilla-La Mancha Castilla-La Mancha Municipalities
Guipúzcoa Gipuzkoa (Basque); Guipúzcoa (Spanish) San Sebastián (Spanish); Donostia (Basque) Basque Country Basque Country Municipalities
Girona Girona (Catalan); Gerona (Spanish) Girona (Catalan); Gerona (Spanish) Catalonia Catalonia Municipalities
Granada Granada Granada Andalusia Andalusia Municipalities
Guadalajara Guadalajara Guadalajara Castilla-La Mancha Castilla-La Mancha Municipalities
Huelva Huelva Huelva Andalusia Andalusia Municipalities
Huesca Huesca Huesca (Spanish); Uesca (Aragonese) Aragon Aragon Municipalities
Jaén Jaén Jaén Andalusia Andalusia Municipalities
La Rioja La Rioja Logroño La Rioja La Rioja Municipalities
Las Palmas Las Palmas Las Palmas Canary Islands Canary Islands Municipalities
León León León Castilla y León Castile and León Municipalities
Lleida Lleida (Catalan); Lérida (Spanish) Lleida (Catalan); Lérida (Spanish) Catalonia Catalonia Municipalities
Lugo Lugo Lugo Galicia Galicia Municipalities
Community of Madrid Madrid Madrid Community of Madrid Community of Madrid Municipalities
Málaga Málaga Málaga Andalusia Andalusia Municipalities
Region of Murcia Murcia Murcia Region of Murcia Region of Murcia Municipalities
Navarre Navarre; Nafarroa (Basque); Navarra (Spanish) Pamplona; Iruña (Basque) Navarre Navarre Municipalities
Ourense Ourense (Galician); Orense (Spanish) Ourense (Galician); Orense (Spanish) Galicia Galicia Municipalities
Palencia Palencia Palencia Castilla y León Castile and León Municipalities
Pontevedra Pontevedra Pontevedra Galicia Galicia Municipalities
Salamanca Salamanca Salamanca Castilla y León Castile and León Municipalities
Santa Cruz de Tenerife Santa Cruz de Tenerife Santa Cruz de Tenerife Canary Islands Canary Islands Municipalities
Segovia Segovia Segovia Castilla y León Castile and León Municipalities
Seville Seville; Sevilla (Spanish) Seville; Sevilla (Spanish) Andalusia Andalusia Municipalities
Soria Soria Soria Castilla y León Castile and León Municipalities
Tarragona Tarragona Tarragona Catalonia Catalonia Municipalities
Teruel Teruel Teruel Aragon Aragon Municipalities
Toledo Toledo Toledo Castilla-La Mancha Castilla-La Mancha Municipalities
Valencian Community Valencia; València (Catalan) Valencia; València (Catalan) Valencia Community Valencian Community Municipalities
Valladolid Valladolid Valladolid Castilla y León Castile and León Municipalities
Zamora Zamora Zamora Castilla y León Castile and León Municipalities
Zaragoza Zaragoza; Saragossa (English) Zaragoza; Saragossa (English) Aragon Aragon Municipalities
Faahfaahin Cimilada Madrid (667 m), Buen Retiro Park in the city centre (1981–2010)
Bilaha Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Sanad
Kuleel daran °C (°F) 23.1
(73.6)
25.3
(77.5)
30.2
(86.4)
33.5
(92.3)
38.6
(101.5)
43.1
(109.6)
44.3
(111.7)
44.7
(112.5)
42.2
(108.0)
36
(97)
28.9
(84.0)
24.2
(75.6)
44.7
(112.5)
Kuleel aan darnayn °C (°F) 9.8
(49.6)
12.0
(53.6)
16.3
(61.3)
18.2
(64.8)
22.2
(72.0)
28.2
(82.8)
32.1
(89.8)
31.3
(88.3)
26.4
(79.5)
19.4
(66.9)
13.5
(56.3)
10.0
(50.0)
19.9
(67.8)
Maalinle °C (°F) 6.3
(43.3)
7.9
(46.2)
11.2
(52.2)
12.9
(55.2)
16.7
(62.1)
22.2
(72.0)
25.6
(78.1)
25.1
(77.2)
20.9
(69.6)
15.1
(59.2)
9.9
(49.8)
6.9
(44.4)
15.0
(59.0)
Hoos udhaca kuleelka °C (°F) 2.7
(36.9)
3.7
(38.7)
6.2
(43.2)
7.7
(45.9)
11.3
(52.3)
16.1
(61.0)
19.0
(66.2)
18.8
(65.8)
15.4
(59.7)
10.7
(51.3)
6.3
(43.3)
3.6
(38.5)
10.1
(50.2)
Hoos udhac qiyaas leh °C (°F) −7.8
(18.0)
−7.5
(18.5)
−4.5
(23.9)
−1.5
(29.3)
3.3
(37.9)
7
(45)
9.8
(49.6)
8.6
(47.5)
4.1
(39.4)
0.3
(32.5)
−3.8
(25.2)
−6.5
(20.3)
−7.8
(18.0)
Roobka mm (Faro) 33
(1.3)
35
(1.38)
25
(0.98)
45
(1.77)
51
(2.01)
21
(0.83)
12
(0.47)
10
(0.39)
22
(0.87)
60
(2.36)
58
(2.28)
51
(2.01)
421
(16.57)
Avg. precipitation days (≥ 1 mm) 6 5 4 7 7 3 2 2 3 7 7 7 59
Saacadaha Bilaha qorraxda 149 158 211 230 268 315 355 332 259 199 144 124 2,744
Source: Agencia Estatal de Meteorología[11][12][13][14]
Faahfaahin Cimilada Madrid-Barajas Airport (609 m), in north east Madrid (1981–2010)
Bilaha Jan Feb Mar Apr May Jun Jul Aug Sep Oct Nov Dec Sanad
Kuleel aan darnayn °C (°F) 10.7
(51.3)
13.0
(55.4)
17.0
(62.6)
18.7
(65.7)
23.1
(73.6)
29.5
(85.1)
33.5
(92.3)
32.8
(91.0)
27.9
(82.2)
21.0
(69.8)
14.8
(58.6)
10.9
(51.6)
21.1
(70.0)
Maalinle °C (°F) 5.5
(41.9)
7.1
(44.8)
10.2
(50.4)
12.2
(54.0)
16.2
(61.2)
21.7
(71.1)
25.2
(77.4)
24.7
(76.5)
20.5
(68.9)
14.8
(58.6)
9.4
(48.9)
6.2
(43.2)
14.5
(58.1)
Hoos udhaca kuleelka °C (°F) 0.2
(32.4)
1.2
(34.2)
3.5
(38.3)
5.7
(42.3)
9.3
(48.7)
13.9
(57.0)
16.8
(62.2)
16.5
(61.7)
13.1
(55.6)
8.7
(47.7)
4.1
(39.4)
1.4
(34.5)
7.9
(46.2)
Roobka mm (Faro) 29
(1.14)
32
(1.26)
22
(0.87)
38
(1.5)
44
(1.73)
22
(0.87)
9
(0.35)
10
(0.39)
24
(0.94)
51
(2.01)
49
(1.93)
42
(1.65)
371
(14.61)
Avg. precipitation days (≥ 1 mm) 5 5 4 6 7 4 2 2 3 7 6 6 55
Saacadaha Bilaha qorraxda 144 168 224 226 258 310 354 329 258 199 151 128 2,749
Source: Agencia Estatal de Meteorología[11]

Xogta[wax ka badal | wax ka badal xogta]


  1. Presidency of the Government (11 October 1997). (PDF) https://web.archive.org/web/20150924034615/http://www.boe.es/boe/dias/1997/10/11/pdfs/A29594-29600.pdf. Waxaa laga kaydiyay the original (PDF) 24 September 2015.  Barameter aan la aqoon |url-status= ignored (caawin); Maqan ama ebar |title= (caawin)
  2. . Lamoncloa.gob.es https://web.archive.org/web/20130325101204/http://www.lamoncloa.gob.es/IDIOMAS/9/Espana/LeyFundamental/index.htm. Waxaa laga kaydiyay the original 25 March 2013. Soo qaatay 26 April 2013.  Barameter aan la aqoon |url-status= ignored (caawin); Maqan ama ebar |title= (caawin)
  3. ine.es. Instituto Nacional de Estadística https://www.ine.es/jaxi/Datos.htm?path=/t20/e245/p08/l0/&file=01006.px#!tabs-tabla.  Maqan ama ebar |title= (caawin)
  4. Instituto Nacional de Estadística (Spain) (PDF) https://web.archive.org/web/20150924144913/http://www.ine.es/prodyser/pubweb/anuario08/anu08_01entor.pdf. Waxaa laga kaydiyay the original (PDF) 24 September 2015. Soo qaatay 14 April 2015.  Barameter aan la aqoon |url-status= ignored (caawin); Maqan ama ebar |title= (caawin)
  5. . Organisation for Economic Co-operation and Development (OECD) https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SURFACE_WATER#. Soo qaatay 11 October 2020.  Maqan ama ebar |title= (caawin)
  6. ine.es https://www.ine.es/dyngs/INEbase/es/operacion.htm?c=Estadistica_C&cid=1254736177012&menu=ultiDatos&idp=1254734710990. Soo qaatay 11 February 2021.  Maqan ama ebar |title= (caawin)
  7. 7.0 7.1 . National Statistics Institute (INE). June 2020 https://web.archive.org/web/20170628123003/http://www.ine.es/dyngs/INEbase/es/operacion.htm?c=Estadistica_C&cid=1254736176951&menu=ultiDatos&idp=1254735572981. Waxaa laga kaydiyay the original (PDF) 28 June 2017.  Barameter aan la aqoon |url-status= ignored (caawin); Maqan ama ebar |title= (caawin)
  8. 8.0 8.1 8.2 8.3 IMF.org. International Monetary Fund https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2020/October/weo-report?c=512,914,612,614,311,213,911,314,193,122,912,313,419,513,316,913,124,339,638,514,218,963,616,223,516,918,748,618,624,522,622,156,626,628,228,924,233,632,636,634,238,662,960,423,935,128,611,321,243,248,469,253,642,643,939,734,644,819,172,132,646,648,915,134,652,174,328,258,656,654,336,263,268,532,944,176,534,536,429,433,178,436,136,343,158,439,916,664,826,542,967,443,917,544,941,446,666,668,672,946,137,546,674,676,548,556,678,181,867,682,684,273,868,921,948,943,686,688,518,728,836,558,138,196,278,692,694,962,142,449,564,565,283,853,288,293,566,964,182,359,453,968,922,714,862,135,716,456,722,942,718,724,576,936,961,813,726,199,733,184,524,361,362,364,732,366,144,146,463,528,923,738,578,537,742,866,369,744,186,925,869,746,926,466,112,111,298,927,846,299,582,487,474,754,698,&s=PPPPC,&sy=2020&ey=2020&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1=. Soo qaatay 11 February 2021.  Maqan ama ebar |title= (caawin)
  9. ec.europa.eu. Eurostat https://ec.europa.eu/eurostat/tgm/table.do?tab=table&init=1&language=en&pcode=tessi190&plugin=1. Soo qaatay 3 August 2020.  Maqan ama ebar |title= (caawin)
  10. (PDF). United Nations Development Programme. 10 December 2019 http://hdr.undp.org/en/content/latest-human-development-index-ranking. Soo qaatay 10 December 2019.  Maqan ama ebar |title= (caawin)
  11. 11.0 11.1 . AEMet. 2018 http://www.aemet.es/es/serviciosclimaticos/datosclimatologicos/valoresclimatologicos?l=3195&k=mad. Soo qaatay 6 March 2018.  Maqan ama ebar |title= (caawin)
  12. . AEMet http://www.aemet.es/en/serviciosclimaticos/datosclimatologicos/efemerides_extremos*?w=0&k=mad&l=3195&datos=det&x=3195&m=1&m=2&m=3&m=4&v=todos. Soo qaatay 12 February 2016.  Maqan ama ebar |title= (caawin)
  13. . AEMet http://www.aemet.es/en/serviciosclimaticos/datosclimatologicos/efemerides_extremos*?w=0&k=mad&l=3195&datos=det&x=3195&m=5&m=6&m=7&m=8&v=todos. Soo qaatay 12 February 2016.  Maqan ama ebar |title= (caawin)
  14. . AEMet http://www.aemet.es/en/serviciosclimaticos/datosclimatologicos/efemerides_extremos*?w=0&k=mad&l=3195&datos=det&x=3195&m=9&m=10&m=11&m=12&v=todos.  Maqan ama ebar |title= (caawin)
  15. . AEMet https://web.archive.org/web/20140906191642/http://www.aemet.es/en/conocermas/publicaciones/detalles/guia_resumida_2010. Waxaa laga kaydiyay the original 6 September 2014.  Maqan ama ebar |title= (caawin)



Dalalka Yurub Qaarada Yurub
Albania • Andorra • Armania • Aserbiijaan • Awstriya • Belarus • Beljim • Boland • Midowga Boqortooyada • Bortuqaal • Bosniya • Bulgaria • Denmark • Estoniya • Faatikan • Faransiiska • Finland • Giriig • Holland • Hungaria • Isbania • Islofaakiya • Isloveeniya • Iswisarland • Iswiidhan • Jarmalka • Joorjiya • Kosofo • Kroatia • Latfiya • Liechtenstein • Lithuaniya • Luksemburg • Makedonia • Malta • Monako • Montenegro • Norway • Romania • Ruushka • San Marino • Serbia • Talyaaniga • Jamhuuriyadda Tashik • Turki


Cite error: <ref> tags exist for a group named "lower-alpha", but no corresponding <references group="lower-alpha"/> tag was found