Jump to content

Muuse Xaaji Ismaaciil Galaal

Ka Wikipedia
(Waxaa laga soo toosiyay Muuse Galaal)
Musa Haji Ismail Galal
Native nameMuuse Xaaji Ismaaciil Galaal
Dhashay1917 (1917)
Burco, British Somaliland
Dhintay1980 ( 62–63 jir)
ShaqoAfyaqaan, taariikhyahan
Wakhti1950s-1970s
Waxka qoraTaariikhda iyo cilmiga Soomaalida
SameeyayEray-bixinta iyo ku-dhaqanka cimilo-yaqaanka Soomaaliyeed, cilmiga xiddigiska, iyo xiddigiska” (1968)
Xiddigaha, xilliyada iyo cimilada dhaqanka xoola-dhaqatada Soomaaliyeed (1970)

Musa Haji Ismail Galaal (Soomaali: Muuse Xaaji Ismaaciil Galaal ,Carabi: موسى الحاج اسماعيل جلال ) (1917–1980) waxa uu ahaa xisaabiye Soomaaliyeed oo u fir-fircoonaa qoraa, aqoonyahan, af-yaqaan, abwaan, taariikhyahan, cilmi-nafsi iyo saadaasha hawada. Waxa uu ku caan baxay in uu door muhiim ah ka qaatay samaynta farta laatiinka ee Soomaaliga iyo samaynta farta Galaal oo ah far af-carabi oo af-soomaali ah oo muran badan ka taagan tahay, taas oo ah meesha keliya ee xarfo cusub lagu soo kordhiyey far Carabi ah oo aan wax xidhiidh ah la lahayn xarfaha hore u jiray.

Taariikh nololeedka

[wax ka badal | wax ka badal xogta]

Galaal waxa uu ku dhashay Burco 1917kii . Waxa uu ka soo jeedaa beesha Habar Jeclo ee Isaaq . Waxaa lagu tilmaamaa inuu gacan ka geystay horumarinta qoraalka Wadaad . Sannadihii 1950-aadkii, Galaal waxa uu soo bandhigay beddelaad aad u qoto dheer oo farta Carabiga ah si uu u matalo Af-Soomaaliga Afro-Asiatic . Waxa uu la yimid astaamo cusub oo aan xaraf Carabi kale xiriir la lahayn, oo loogu talagalay shaqallada Soomaaliga . IM Lewis (1958) waxa uu u arkaa in tani tahay farta Carabiga ee ugu saxsan ee loo hindisay afka Soomaaliga Iyadoo ay taasi jirto, qoraalka Galaal ayaa ahaa mid muran badan dhaliyay oo guud ahaan la diiday, maadaama fikradda soo saarista xarfo cusub loo arkayay mid aad uga leexanaysa Farta Carabiga Ka dib waxa uu ka qayb qaatay samaynta farta Soomaaliga ee Laatiinka , isaga oo ay weheliyaan BW Andrzejewski iyo Shire Jaamac Axmed Qoraa aad u xeel dheer, Galaal waxa uu sidoo kale ka mid ahaa mas'uuliyiinta ugu horraysa ee wax ka qora hab-dhisyada xiddigiska , saadaasha hawada iyo taariikhda Soomaalida . Waxa uu laba hawlood oo waaweyn ku soo qaatay cilmi dhaqameedka Soomaalida, kuwaas oo labadaba lagu tiriyo inay yihiin kuwo qadiimiga ah ee Daraasaadka Soomaalida . Waxa uu ahaa nin aad ugu xeel dheer duubista iyo wax ka qorida maansada Soomaaliyeed waxaana duubistiisa ka mid ahaa wax-qabadkii Salaan Carrabey Cilmi dheer ka dib Galaal waxa uu dhintay 1980. Hay’adda Cilmi-baadhista Soomaaliyeed ayaa iyada oo sharaftiisa si joogto ah u guddoonsiisa Abaalmarinta Muusa Galaal oo la guddoonsiiyo dadka Soomaaliyeed ee ay ka soo shaqeeyeen taariikhda iyo dhaqanka Soomaalida.

  • Eray-bixinta iyo ku-dhaqanka cimilo-xirfadeedka cimilada, xiddigiska iyo xiddigiska Soomaaliyeed (1968)
  • Xiddigaha, xilliyada iyo cimilada ee dhaqanka xoola-dhaqatada Soomaaliyeed (1970)

Dhaqanka iyo Dhaqanka Soomaaliya

https://gupea.ub.gu.se/bitstream/handle/2077/63249/gupea_2077_63249_1.pdf

Dimuqraadiyad Xoolo dhaqato: Daraasad lagu sameeyay Xoolo-dhaqatada iyo Siyaasadda ka dhex jirta Soomaalida Waqooyi ee Geeska Afrika

Galaal, Muuse HI; Andrzejewski, BW (1963). Joornaalka Afafka Afrika Dagaal Gabayo Soomaaliyeed - III . Macmillan. Bogga 190–205 .

Xiriirinta dibadda

[wax ka badal | wax ka badal xogta]

"The Gadabuursi Somali Script"

Xiddigaha, Xilliyada iyo Cimilada ee Dhaqanka Xoolo-dhaqatada

Eray bixinta iyo ku dhaqanka Cimilada Soomaaliyeed Lore, Astronomy, and Astrology