Shacab ka
SHACABKA PUNTLAND:
Wa Ummad kadhisan dhinacyada: fikirka sare, wadaninimada, waxbarashada, iyo qadarinta Cadaalada, balse nasiib xumo gacanta ugashay hogaan-xun oo aan lahayn maskaxdii, daacad-nimadii iyo kartidii uu kuhogaamin lahaa.
Imaamka Salaadu waa hogaamiye, Rasuulkeeniina wuxuu oran-jiray markuu dadka tukinayo; haygu soo xigsadeen kuwa idiinku caqliga iyo garasha fiicani, si hadaan qalad galo, ama wax iloobo ay iisi karaan.
Waxaan uqaybinaynaa Umadaha iyo Hogaamintooda 4 Qaybood :
1. Ummad kadhisan dhinacyada: fikirka sare, wadaninimada, waxbarashada, iyo qadarinta Cadaalada, heshayna Hogaan wanaagsan oo daacad uah Ummada ushaqaynteeda, hormarinteeda, difaceeda dhisida Aayaheeda. Waxaana cad Ummadaasi inay gaari karto meel sare, Aaye fiican iyo mustaqbal wanaagsan.
2. Ummad kadhisan dhinacyada: fikirka sare, wadaninimada, waxbarashada, iyo qadarinta Cadaalada, balse nasiib xumo gacanta ugashay hogaan-xun oo aan lahayn maskaxdii, daacad-nimadii iyo kartidii uu kuhogaamin lahaa.
Waxaana hubaal ah ummadaasi inay lakulmayso dhibaato, dib udhac madaama uu madixii kaxumaaday. (maduxuna waa xubinta uu Jirku kutiirsan yahay/ kunool-yahay). Balse Ummadii ma baabayso, waxayna ubadan-tahay inuusan jabweyni soo gaarin maxayeelay waxaa kubadan xilkaska, waxgaradka hogaaminaya qaybaha kala-duduwan ee bulshada, oo hoos kadhisaya ka adkaynaya tiirarka wanaaga.
Tusaale wadanka Jarmal sanadkii 2007, 6bilood ayuu dawla laan ahaa, markay xisbiyadii doorashada galay kala badin waayeen, qassabna noqotay inay labadii xisbi ee wadanka ugu waaweyn soo dhisaan xukuumad ka-dhaxaysa. Mudadaa dheer ee wadanku uusan lahayn xukuumad shaqaysa, madhicin wax bililiqo ah, ama boob ah, ama dagaalo qabiil iwm.
Maxayeelay qofkasta oo wadanka ushaqeeya/uadeega waa wadani, waa xilkas, wuxuuna aaminsan-yahay wadanku inuu kasareeyo xukuumad kasta, cadaaladuna kaqiima badan-tahay waxkasta, qaanuunkuna qabanayo qofwalba, meeshuu dooni ha hayee.
3. Ummad aan lahayn Fikir sare iyo aqoon fiican midna, balse nasiib uheshay Hogaanmiye leh aragti iyo karti hogaamiye-nimo. Taasina waa arin dhicitaan-keedu yar-yahay, maxayeelay hogaamiyuhu wuxuu kasoo dhexbaxaa Ummadiisa, (sida aatihiin unbay madax-diinu noqonaysaa).
Balse haday dhacdo ummadaasi waxay gaari kartaa meelfiican, madaama ay heshay hogaan wanaagsan, oo afraadii kale ay kudayan karaan, waxkabarn karaan, kaalmo ugunoqon karaan khayrka uu kutaamayo.
4. Ummad aan lahayn Fikir sare iyo aqoon fiican midna, heshayna hogaamiye iyadoo kale ah, (isma dhaanto iyo dhasheedii) waxaana warmadoon ah Ummadaas Aayaheedu inuu mugdi galayo. (Boqor doqon ah ayaa shacab-kiisii maalin uhorqaaday meel khatar ah, oo uusan aqoonin, shacb-kiisiina way iska daba-keceen, kadibna qofbaa gadaal kadhawaaqay oo yiri; xageen kusoconaa, horteena waxaa ah, meel lagu jabee?
Boqorkiina gadaal buu fiiriyay, wuxuuna arkay shacab aad ufara badan oo daba-qulqulaya, wuxuuna isku qanciyay, intaas oo dhan baa idaba socota, waa hubaal inaan meel fiican iga horayso, Halkaas ayeyna ku jabeen ku baabe´een isagii iyo shacab-kiisiiba). Ufiirso shacabkii isagay bada socdaan, isagiina wuxuu ku kadsoomay farahooda iyo daba socodkooda (hadayba intaa oo dad ahi kudaba socdaan wax-kaa rooni majiro).
Tusaale kale hadaan soo qaadano, (Ilaahay wuxuu inoo sheegay boqorkii laoran-jiray Fircoon inuu ahaa nin aad ukibray, xaalad doqonimo gaaray. Dadkiisiina ay noqdeen waxma-garato, iska raacaysa boqorka kibray ee Xaqii iyo garaadkii oodhan daba maray, oon kudhiiran karin, inay dhahaan waxaad sheegayso wax larumayn karo ma aha, kadibna wuxuu uhorqaaday halaag iyo jab Aduun iyo cadaab Aakhiro.
Wuxuuna Ilaahay Qur´anka inoogu cadeeyay inuu maalinta Qiyaamaha dadkiisii uhorqaadi doono naarta Jahanama, iyagiina daba kici doonaan madaama ay aduunkiiba udaba-kici jireen si fikir la´aan iyo caqli xumo ah).