Taariikh Dhaqameedka Gadabursi

Tarikhda salal ee ciisaha

INTA DAGMO EE UU KA KOOBAN YAHAY GOBOLKA SALAL AMBA GUBAN

Gobolka Salal waxu ka bilama lowyacade ilaa bulaxar degmoyasha ugu weyne waxa kamida ah :

• 1. Degmada Saylac
• 2. Degmada lughaye
• 3.Degmada Xarirad
• 4.Degmada Cabdilqadir iyo Gerisa

Laba degmo waa inta uu ka kooban yahay Gobolka Salal

WAX SOOSARKA, WAXBARASHADA IYO HIMILIDA MUSTAQBALKA

Degmada inta badan dadka degan waa dad inta badan aaminsan sida khayradka dabiicigaa iyaga oo nidaamkoodu uu ku salaysan yahay nidaamka Interonational-ka ah ee loo isticmaalo beeraha waxsoo saarkeedna waxaa loo dhoofiyaa inta badan sida (Borama, Djibouti, Hargeisa iyo dhamaan Somaliland. Degmadani waxay leedahay dhanka waxbarasha dugsiyo dhawr ah oo kala ah sida; Hoose/dhex / Dugsi sare/ iyada oo lagu talo jiro in laga dhiso jamacad wakhtiyada inagu soo foolka leh,

.

MAGAALO MADAXDA LUGHAYA

Lughaya: Waa magaalo madaxda degmada Lughaya sida ay magaceedu ka muuqato waa meel dhexa dacalkana ku haysa Bada-cas kuna taala xeebta Gobolka Salal dhinaca kalena ku haysa labo dhagadka iyo banka qiimiga weyn ee giriyaad degmadan oo ah degmooyinka gugu baaxda weyn ayaa waxay xukuntaa dhul balaadhan, magaaladani ayaa wax ku nool dad way badan oo kala jaad jaad ah waana meel runtii aad iyo aad u qaali ah marka aad eegto dhinaca Cilmilada iyo goobta ay dhacdo, waxaa magaaladani sida rasmiga ah ugu badan degaan ahaan u leh beesha ciise ee reere geedi iyo besha celeye oo ad ugu badan yixin reerka Yonis musse . magaaladan ayaa waxay ahayd magaalooyinka ugu waxsoo dajinta badan iyada oo marar badan lagu soo qaatay mashaariic hori mari oo in laga sameeyo lagu talo jiray balse ay ka soo gaadhay burburkii Dawladii Siyaad Barre. Lughaya waxa yaabaha ay caanka ku tahay waxaa ka mid ah waa dhul-daaqsimeed waana meel ay ku noolan karaan xoolah iyo sidoo kale waa dhul wax beerashada ku haboon.

MAGAALO MADAXDA DEGMADA SAYLAC

Saylac: Magaalo madaxda degmada Saylac waa Saylac, qofkaste oo maqlaa Saylac runtii marka yarba waxaa maskaxdiisa ku soo dhacaysa meeshii oday ka sheekeega ahayd ee taariikhda weynayda ka timiday ilbaxnimada iyo ganacasiga qarniyadii hore iyo kuwo maanta casriga ah ee jira, runtii aragtidayda waxaan odhan karaa waa magaalada kulmisay waxgarad iyo reer magaale markii dadku faro ku tiriska ahaayeen, waa dadka aan ka hadlayo waaa beesha celeyeh waxay garteen badhtamihii qarnigii 19aad in markii ingriisku uu ku soo duulay dalka Somaliland ay noqodeen dadka ree Saylac dadkii u horeeyay ee ku gartay gumaystaha ingriis in uu wato dan iyo waxqabad isaga u gaar ah, waxay waxgaradkii iyo reer magaalihii wakhtigaasi jiray iyo Gumaystihii Ingriis isku afgarteen in ay isku yimaadan wax la garan karo oo qodobaysan ka dibna gumaystihiin Ingriis waa uu ka yeelay arinkaasi wax la tageen badweyta saylac oo ay ka soo saxeexeen gudoonkii Gumaysta Ingriiska Qodobo dhawr ah oo ay ka mid ahaayeen (1) In aanu ku dhalin ninka ingriis wax jinsiyadiisa ah. (2) In aanu waxba ka bedelin dhaqanka iyo diinteena suuban ee Islaamka (3) In aanu isku adkayn Markaste oo loo baahdo in uu ka guurana uu ka guuro, sida ugu dhakhasaha badan. heshiiskani oo sidaan sheegnay ka dhacay bada Saylac dhexdeeda ayaa waxa uu noqday mid kaliya ee ilaa maanta marka la suureeyo lagu tilmaami karo dadka reer saylac in ay ahaayeen dad ilbaxnimo fog lehaa iyo waayo aragnimo qoto dheer. waxgaradkii iyo cuqaashii beesha ciise wakhtigaasi ka saxeexday Heshiiska Ingriiska. Tuulooyinka ay xukunto degmada saylac waxaa ka mid ah sidan oo hoos ku qoran:-

• 1. Lawyacaddo
• 2. Toqoshi
• 3. Casho-cado
• 4. Ceel-gaal
• 5. Geerisa
• 6. Jidhi
• 7. I.W.M.

Dhinaca bada markaan eegno waxay bada gobolka Salal ay leedahay jasirado caan ah oo la kala yidhaahado:-.

• 1. Sacada-Diin
• 2. Ceebad
• 3. Mushaayikh
• 4. Abu-milix
• 5. Shariifada
• 6. fil fil

ahana jasiirada ugu waa wayn marka loo eego dhamaan jasiiradaha Bariga Afrika Soomliya, waxaa sidoo kale jira in jasiiradaha qaarkood ay ku nool yihiin Duur-joog ay ka midka yihiin Cawlka, Deero-deerada iyo Bakaylaha i.w.m. taasina waxay ku tusinaysaa badka ay ku fadhiyaan jasaa’irka dhaca Bada Gobolka Salal ee Saylac.

LAWYACADDO

Lawyacaddo: waa magaalada Xuduuda Djibouti u xigta waana magaalo yar oo markii gumaystayaasha Ingriiska iyo Fransiisku ku xoogaysteen Djibouti iyo Somaliland ayaa waxa Lawyacaddo laga dhigay xad u dhexeeya Somaliland iyo Djibouti waxana isla markii xadka laga dhigay lagu sameeyay magaalada Lawyaacddo Bandarad ama sar taasi oo gumaysta ingriisku ku baadhi jiray dadka iskaga gudbayay labad soodimood ee Somaliland Djibouti sartaasi oo ilaa maanta ka dhisan magaalada Lawyacaddo ahna waxyaabaha ugu waa weyn ee Lawyacaddadii hore laga sii arko waa magaalo caan ku ah gadiska iyo isku gudibka labada wadan ee Somaliland iyo Djibouti waa magaalo dadka jooga ay u badan yihiin dad u soo shaqo yimiday oo waxga dadka qaarkooda ay degaan ku yihiin ilaa ka hor gumaystihii Ingriiska, Lawyacaddo magaalo si ahaan kooban oo ku fadhida bad dhan 3KM.

Wakhtiyadani danbe Lawyacaddo waxaa is xoogan u soo degay shirkado Badan oo danaynaya DATA iyo VOICE kaybalka bada ee Djibouti si ay uga qaatan oo ay ugu isticmaalan hawlahooda waxqabad ee kala du-duwan waxaa ka jira shirkado ay ka mid yihiin

• 1. TelCom Somaliland
• 2. Telesom
• 3. SomTel
• 4. STC
• 5. Africa Online
• 6.ETC OK
• 7. Nationlink

Intaasi oo shirkadood waxay kala yihiin qaar internet uun ka qaatay Djibouti iyo kuwo Internet-na ka qaatay Adeeg isgaadhsiineeda ka bixiya magaaladan Lawyacaddo waxaan shirkada adeega bixiyay ka mid ah Shirkada TelCom Somaliland iyo Shirkada kale ee Telesom

MAGAALADA TOQOSHI

Toqoshi, waa magaalo u dhaxaysa Saylac iyo Lawyacaddo kuna caan ah waxsoorka cusbada. Magaaladan waxa degaan u leh beesha celeyeh

MAGAALADA CASHO-CADO

Casho-cado: waxay u dhaxaysa Saylac iyo Ceel-gaal waxay tahay magaalo yar oo kooban, kana kooban labo daamood, casho-cado waa magaalo yar oo doox dhexmaro maro kuna badan tahay meherada nooca makhaayadaha kuwaasi oo dakhligoodu ku xidhan yahay gawaadhida badeecada iyo kuwa yaryar ee rakaabka (qareen-goo-ga) oo ay si xoogan ay wax uga iibiyaan, sidoo kale waa magaalo ay isku yimaadan dadka xoolo-dhaqatada ah ee ku dhaw-dhaw magaalada casho-cado sidoo kale magaalada casho-cado iyada oo leh ceel laga waraabiyo xoola awgeed ayaa waxaa si oo kale si xoogan u yimaada dadka waraabka xoolaa, intaa waxaa kale oo dheer Casho-cado waa meel leh Kasmbam Cashuurad oo lagu cashuuro dhamaan xoolaha la geeyo Djibouti maxsharkeeda xoolaha ee Al-JAABIRI waxaa kale oo lagu cashuuraa Alabaha kale ee loo wado magaalada Djibouti.

MAGAALADA CEEL-ISLAAM (CEEL-GAAL)

CEEL-GAAL: magaalada ceel waa magaalo u dhaxaysa magaalada CAsho-cado iyo Geerisa waxayna caan ku tahay ceelka shidaalka Somaliyeed oo ahayd meeshii ugu sanka wanaagsanatahay wakhtigi dawladii siyaad bare ee laysku af-gartay in laga soo saaro shidaal kaasi oo ay Soomaaliya ku talo jirtay in ay qodoto sidoo kale lagu han weyn in ay wax soo saar wayn u noqondoonto dadka iyo dalka somaliyeed ilaa maanta magaalada Ceel-gaal waxay caan ku tahay taariikh dheerna ku leedahay in ay tahay mustaqbalka Bulsho weynta dhulkaasi degta iyo gabi ahaanba mandiqadani oo dhan.

MAGAALADA GEERISA

GEERISA: magaalada geerisa waa magaalo ee dagaan besha mamasan magaladu kala badha buura leyda iyo xeebta gobolka Selel wax ay tahay magaalo yar oo inta badan dadka rakaabka ah ay ku nastaan, waxaa degan magaalada Geerisa saldhigi weyan Askarta mililtariga gobolka Salal oo dhan ahna si weyn uga soo shaqayn jiray dawladii siyaad bare sidoo kale nin macaan oo waxgaadnimo iyo xilkasnimo ku dheehantahay ah.