Muddada afar-geesood waa muddada juqraafiga laga soo bilaabo dhammaadka Bliyusiin qiyaastii 1.6 milyan oo sano ka hor ilaa hadda. Afar-geesoodka waxa uu ka kooban yahay laba xilli-geoloji: Xilligii Barafka iyo Huuluusiin.

Erayga afar-geesood (afaraad) waxaa soo jeediyay Jules Desnoyers 1929 si uu wax uga qabto sedimen ee Seine Basin ee Faransiiska oo u muuqday mid si cad uga yar dhagxaanta muddada jaamacadda. Muddada afar-geesood waxay daba socotaa muddada jaamacadda waxayna ku fidsan tahay waqtigan xaadirka ah. Muddada afar-geesood waxay si aad ah u dabooshaa muddada baraf dhawaanahan oo ay ku jirto dib u gurasho baraf ee ugu dambeysay.

Muddada afar-geesood ee 1.6 milyan ah waxay ka dhigan tahay muddada ay jireen bini'aadamka la yaqaan. Qulqulka qaarada shaqo kuma laha muddo aad u gaaban. Cimiladu waxay ahayd mid ka mid ah barafka muddadyeedka kaas oo barafka qaaradaha ay u guuraan koonfurta ilaa 40° loolka. Dhowr xayawaan oo cusub ayaa soo kacay, mar kale waxay u badan tahay inay sabab u tahay muddada juqraafi ahaan gaaban ee muddadan. Waxaa jiray dabar-goyn weyn oo ku yimid naasleyda waaweyn ee gobollada waqooyi dhammaadkii xilligii Barafka. Noocyo badan oo ay ka mid yihiin bisadda saber, mammoth, mastodon, Glyptodonts, iwm. ayaa ka dabar-go’ay adduunka oo dhan. Xayawaanno kale oo ay ka mid yihiin fardo, geel iyo shabeel ayaa dabar go’ay Waqooyiga Ameerika.

Tixraac[wax ka badal | wax ka badal xogta]

Quaternary

Maqaalkan waa la bilaabay. Hadii aad wax ka taqaanid fadlan ka caawi Wikipedia in aad Wax ku dartid. Qoraalkaagu ha noqdo mid faa'iido leh oo dhexdhexaad ah.