Markhaatiyaasha Yehowah ee ku sugan Kaamka Xoogaynta Auschwitz-Birkineu

Muddadii ku dhawaad 5 sano ee jiritaanka xerada Auschwitz-Birkenau, ugu yaraan sare 400 Markhaatiyaasha Yehowah ayaa halkaas lagu xidhay. Waxaa ka mid ahaa ugu yaraan: 196 Boland ah, 126 Jarmal ah, 21 Awstriya ah, 20 Holandees ah, 4 Jek ah, 4 Yugoslaafiya ah, 3 Yukreeniyaan ah, 2 Ruush ah, 1 Hungariya ah, 1 Luxembourger ah, 1 qof oo ka socday USSR iyo 28 qof oo aan la garanayn dhalasho ahaan. Ku dhawaad 40% Markhaatiyaasha Yehowah ee halkaas ku xidhnaa ayaa naftooda ku waayey.

Erayada „Arbeit Macht Frei” (Shaqada Xorta ayay ka dhigaysaa) ilaa maantadan la joogo waxa laga helaa albaabka birta ee xerada fiirsashada Auschwitz ee koonfurta Boland, oo 60 mayl u jirta xudduudda Jamhuuriyadda Jek. Hase yeeshee, erayadani waxay beeniyeen waxa ku dhacay inta badan kuwaas oo soo galay albaabadaas intii u dhaxaysay 1940 iyo 1945. Sannadahan, in ka badan hal milyan oo qof oo Auschwitz ah ayaa ku dhintay gacmaha Nazis. Shakhsiyaadka hal koox, si kastaba ha ahaatee, waxaa la siin karay xoriyadooda wakhti kasta.

Markhaatiyaasha Yehowah waxay ka mid ahaayeen maxaabiistii ugu horreysay ee xeradan. Inkasta oo ay jirto cawaaqib xumada ka dhalan karta, shirar diimeed ayaa si sharci darro ah loogu abaabulay xerada, sidoo kale waxaa loo qabtay maxaabiista xiisaynaysa barashada Kitaabka Quduuska ah. Waxaa jiray kiisas gooni-gooni ah oo maxaabiista waddama kala duwani ay noqdeen Markhaatiyaasha Yehowah ee xerooyinka. Waxa jiri kara ugu yaraan dhawr darsin oo Markhaatiyaasha Yehowah ah oo ku xidhan KL Auschwitz hal mar, laakiin Naasigu waxa ay isku dayeen in aanay wax ka badan 2-3 Markhaatiyaasha Yehowah ku hayn hal goob si aanay waxbarashadooda ugu gudbin maxaabiista kale. Fiid kasta waxay isugu yimaadaan ka hor wicitaanka duubista ee block 15 ee goobta Auschwitz, halkaas oo ay isku dhiirigelinayeen, ku tukanayeen, heeso ku heesayeen oo ay kaga hadleen qaybo ka mid ah Kitaabka Quduuska ah. Waxey is kaalmeyn jireen oo ay ka mid ahaayeen: waxay wadaagaan cunto iyo dawo. Iyadoo la raacayo mabaadi'da caqiidadooda, kamay qayb qaadan nooc kasta oo iska caabin ah, oo ku hadhay siyaasad. Sannadkii 1941-kii, taliyaha xerada, Heinrich Himmler, ayaa shakhsi ahaan ku qanciyay taageerayaasha inay saxeexaan caddaynta ka-noqoshada iimaankooda, laakiin cidina ma samayn.

Bishii Sebtembar 30, 1942, Rudolf Höss ayaa soo saaray ogolaansho uu ugu shaqaaleysiiyo haweenka Markhaatiyaasha Yehowah guryaha qoysaska SS gargaar guri. Bishii Maajo 1943, 99 dumar ah oo maxaabiis ah ayaa sidan u shaqeeyay. Waxa ku biiray gaadiidkii xigay (oo ay ku jiraan dumar Polish ah oo leh saddex xagal guduudan) Ilaaliyayaashu waxay ugu yeedheen "shinni Kitaabka Qudduuska ah" ama "Siisay Baybalka". Höss wuxuu yiri: "In kasta oo ay badan yihiin ama ka yar yihiin dabeecadooda xagjirnimada, waxay ahaayeen shay aad loo jecel yahay. Waxay inta badan ka shaqayn jireen guryo qoysas badan leh, guriga ragga SS, iyo xataa saraakiisha SS-da oo qas ku ah hawl-wadeennada adeegga, iyo badi ahaan xagga beeraha, sida beerta digaagga ee Harmęże iyo beero xero oo kala duwan. oo si qarsoodi ah xerada ugu soo galiyay. Beer ku taal Harmęże, maxaabiis dumar ah oo Markhaatiyaasha Yehowah ah ayaa cunto u kariyey koox dumar ah oo maxaabiis ah. Sida ragga, dumarka Markhaatiyaasha Yehowah waxay sidoo kale ku raaxaysanayeen sumcad wanaagsan, gaar ahaan dumarka Jarmalka, kuwaas oo ka soo horjeeda maxaabiista shaqada ee dhalashadan, oo loo yaqaan arxan-darrada. Maxaabiista dumarka ah, iyaga oo shaqeeya kormeer la'aan, waxay inta badan u gudbiyaan macluumaadka ku saabsan xaaladda xerada dadka dibadda ah. Waxay sidoo kale u qalbi qaboojiyeen dad kale (ay ku jiraan dumarka Yuhuuda) kuwaas oo sugayay ciqaabta dilka

Ugu yaraan sare 400 Markhaatiyaasha Yehowah ee lagu xidhay Auschwitz-Birkenau, 194 ka mid ah ayaa loo raray xeryihii fiirsashada ee xigay, 146 ayaa ku dhintay xerada, 10 ayaa laga sii daayay xerada, 7 ayaa ku noolaa si ay u arkaan xorriyad, 2 ayaa ku dhintay gaadiidkii daadgureynta, 1 ayaa isla markiiba dhintay. Xoriyadii ka dib, 44na ma noolayn, masiirkooda ayaa la go'aamiyay. Prof. Christine King, ayaa qortay: "Inta la sii dulmayo, waxaa sii adkaanaya safafkooda, iska caabintooduna waxay noqotay dheeman-adag."

Marka laga reebo sheegis kooban, suugaanta taariikhda Auschwitz Kaamka Xoogaynta kama xisaabtanto Markhaatiyaasha Yehowah kuwaas oo loo xiray xukunkooda diimeed. Maxaabiistani waxay mudan yihiin in fiiro gaar ah loo yeesho sababta oo ah sida ay ugu suurtagashay in ay xajiyaan mabaadi'dooda akhlaaqeed marka loo eego xaaladaha xerada. Tani waxay ka dhalatay xukunkooda diineed, ee ku salaysan Kitaabka Quduuska ah iyo ka soo horjeedka dhammaan noocyada rabshadaha.

Muddadii xukunkii Nazi-ga ee Jarmalka iyo Dagaalkii Labaad ee Adduunka waxay u taagnaayeen Markhaatiyaasha Yehowah tijaabo adag. Meel kasta oo ka kooban koox yar laakiin muuqda, waxay ka mid ahaayeen kuwii ugu horreeyay ee lagu xidho xeryaha. Waxa ay xadhigooda ula dhaqmeen sidii oofinta idamkii Eebbe, sidaa awgeed waxa ay isku dayeen in ay ku sii noolaadaan noloshooda si buuxda oo waafaqsan dhammaan awaamiirta iimaankooda.

Fikirka dawladdii Nazi-ga waxay ka dhigan tahay khilaaf dhammaystiran oo ku saabsan akhlaaqdooda iyo dhaqankooda maalinlaha ah. Xitaa ixtiraamka Hitler salaanta "Heil Hitler!" waxay meel ka dhac ku ahayd iimaankooda. Markhaatiyaasha Yehowah waxay diideen inay ka qaybqaataan tababbarka milatariga ama ay u adeegaan ciidanka. Diidmadan ayaa lagu mutaystay xabsi, ama xataa dil. Waxa kale oo ay si cad u diideen in ay qabtaan shaqo kasta oo, sida ay u arkeen, si toos ah uga qaybqaatay dadaalka dagaalka-iyo, sida la og yahay, warshado badan oo Jarmal ah ayaa loo abaabulay soo saarista hubka. Sidaa darteed, Markhaatiyaal badan oo ay ku jiraan haween ayaa la xiray oo loo diray xerooyinka dadka lagu hayo.

Waxaa lagu qiyaasaa in ka badan 3 kun oo maxbuus oo lagu kala saaray qaybta IBV-ga in lagu hayo xeryaha. In ka badan 2 kun oo ka mid ah waxay ka yimaadeen Jarmalka. Kuwa kale waxaa laga soo tarxiilay Holland (200 ilaa 250 qof), Awstriya (200), iyo Boland (100), oo ay la socdaan qaar Beljim, Faransiiska, Jek, iyo USSR.

„Adkeysiga Markhaatiyaasha Yehowah - Xukunka Taariikhyahannada ee ku saabsan silcintii ay soo martay taliskii Nazi-ga" oo loo qoondeeyay 2024 Maalinta Xusuusta Holocaust ee Caalamiga. Naasigu wuxuu Markhaatigga Yehowah siinayaa warqad ka soo horjeeda rumaysadkiisii taasoo u oggolaan lahayd in la sii daayo. Markhaatigga Yehowah, oo lagu sawiray gacan fidsan, wuu diiday inuu saxeexo ficilka ka noqoshada caqiidadiisa diineed inkasta oo uu og yahay inay ku kici doonto ku-meel-gaadhsiis dheer oo xaalado bini'aadantinimo ka baxsan oo xataa ku kici kara inuu naftiisa waayo

Marka loo eego nidaamka kala soocidda maxaabiista, Markhaatiyaasha Yehowah waxay xidheen saddex xagal guduudan iyo calaamad "IBV", oo ah soo gaabinta magaca rasmiga ah ee ururkooda oo Jarmal ah, Internationale Bibelforscher - Vereinigung (Ururka Caalamiga ah ee Baarayaasha Baybalka). Diiwaanada kaamka qayb ahaan fogaaday ee kaydka Matxafka Gobolka Auschwitz-Birkenau, oo ay weheliyaan xusuusta maxaabiistii hore, waxay tilmaamayaan in maxaabiista kale ee la xidhay sababtoo ah xukunkooda diineed, oo ay ku jiraan wadaadada madxafyada kala duwan, sidoo kale waxay xidheen saddex xagal guduudan oo xerada ah. Si kastaba ha ahaatee, Markhaatiyaasha Yehowah ayaa sameeyay inta badan maxaabiista qaybtan.

Marka laga reebo Markhaatiyaasha Yehowah ee lagu xidhay Auschwitz ka mid ahaanshahooda koox diimeed oo lagu sifeeyay qaybta IBV, waxaa sidoo kale jiray tiro aan la garanayn oo Markhaatiyaal kale ah oo ka mid ah qaybaha kala duwan ee maxaabiista - inta badan waxay ka mid yihiin maxaabiista siyaasadeed ee xidhan saddex xagal cas.

Waxaa jiray Markhaatiyaasha Yehowah oo ka mid ahaa gaadiidkii ugu horreeyay ee shicib Polish ah oo ka yimid dhulkii uu qabsaday Reich Jarmal. Ka dib, qaar kale ayaa ka yimid gobollo kala duwan, sida Greater Poland iyo Dowladda Guud. Diiwaanada kala go'an ee joogitaankooda Auschwitz waxaa ka mid ah sawirada xerada oo sita calaamada "IBV" iyo xarafka "P," oo u qoondeeyay tiirarka. Tirooyinka loo qoondeeyay maxaabiista ayaa tilmaamaya in ay jireen Markhaati ka mid ahaa maxaabiistii Auschwitz horaantii bilihii ugu horeeyay ee ay xeradu shaqaynaysay.

Markii xerada haweenka la furay, Markhaati dumar ah ayaa lagu xidhay Auschwitz. Kooxdii ugu horreysay waxay ka timid Ravensbrück, oo ay ku xigto gaadiid ka yimid xabsiyada Mysłowice, Łódź, iyo Poznań.

Markhaati aan Polish ahayn ayaa sidoo kale lagu xidhay Auschwitz. Inta badan, waxay ka yimaadeen Jarmalka, Holland, Awstriya, ama waddamo kale oo Yurub ah oo la haysto.

Dabeecadda aan dhamaystirnayn ee dukumentiga iyo siyaabaha kala duwan ee maxaabiista loo kala saaray ayaa ka dhigaysa mid aan suurtogal ahayn in la go'aamiyo tirada saxda ah ee Markhaatiyaasha Auschwitz. Si kastaba ha ahaatee, waxa la sheegi karaa in ugu yaraan 420 Markhaati ay joogeen Auschwitz 5tii sano ee ay kaamku shaqaynaysay. Tan waxaa ku jira ugu yaraan 138 qof oo lagu sifeeyay qaybta IBV oo lagu calaamadeeyay saddex xagal guduudan - si kale haddii loo dhigo, kuwaas oo Auschwitz u joogay iimaankooda awgeed. Ugu yaraan 249 kale ayaa lagu daray qaybaha kale ee maxaabiista, inta badan kuwa maxaabiista siyaasadda; iyaga, iimaankoodu wuxuu ahaa sabab aan toos ahayn oo xadhigooda.

Diiwaanada ayaa tilmaamaya in ugu yaraan 152 Markhaati (rag iyo dumar) ah oo lagu xidhay Auschwitz ay dhinteen -132 Auschwitz, iyo 20ka kale ee xerooyinka loo wareejiyay, ama inta lagu jiro daad-gureynta ama isla markiiba xoraynta.

Tani waxay ka dhigan tahay in ugu yaraan 32% dadkii loo tarxiilay Auschwitz ay halkaas ku dhinteen.

Waxa kale oo jiray maxaabiis aan la garanayn balse malaha tiro yar oo maxaabiis ah oo u beddelay caqiidada Markhaatigga Yehowah ee Auschwitz. Xisaabaadka maxaabiistu waxay ka hadlayaan shirar sharci darro ah oo loo habeeyey kuwa rabey inay wax badan ka ogaadaan waxa Markhaatiyadu aaminsan yihiin.

Muddo laba bilood ah, laga bilaabo Sebtembar 21, 2004, hoolka weyn ee Matxafka Gobolka Auschwitz-Birkenau ayaa lagu soo bandhigay bandhig u gaar ah Markhaatiyaasha. Bandhiggu waxa uu xambaarsanaa mawduuca ku habboon “Waxa loogu Xidhay Iimaankooda Darteed—Markhaatiyaasha Yehowah iyo Nidaamkii Nazi.” Waxay ka koobnayd 27 loox taariikhi ah oo muujinaya go'aankii adkaa ee Markhaatiyaasha si ay u ilaaliyaan dhexdhexaadnimada Masiixiyiinta xilligii Nazi.