Tajikistan

Ka Wikipedia

Tajikistan waa dal ku yaala qaarada Aasiya

Republic of Tajikistan
  • Ҷумҳурии Тоҷикистон (Af-Taajik)
    Jumhurii Tojikiston
Heesta qaranka: Суруди Миллӣ
(Af Ingiriis : "National Anthem")
Location of Tajikistan (green)
Location of Tajikistan (green)
Location of Tajikistan (green)
Magaalo madax
Waa Magaalada ugu balaaran
Dushanbe
Luqadaha rasmiga ah Tajik
Inter-ethnic
language
Russian
Qaybaha qoomiyedaha (2010[1])
Dadka Tajik or Tajikistani[2]
Xukunka Unitary dominant-party presidential constitutional republic
 -  President Emomali Rahmon
 -  Prime Minister Kokhir Rasulzoda
 -  Chairman of the Majlisi Milli Mahmadsaid Ubaydulloyev
Sharci dejinta Supreme Assembly
 -  Aqalka sare National Assembly
 -  Aqalka hoose Assembly of Representatives
Formation
 -  Tajik ASSR 27 October 1924 
 -  Tajik SSR 5 December 1929 
 -  Independence from the Soviet Union 9 September 1991 
 -  CIS full membership 21 December 1991 
 -  Recognized 26 December 1991 
 -  Admitted to the United Nations 2 March 1992 
 -  Current constitution 6 November 1994 
Baaxad
 -  Guud ahaan 143,100 km2 (94th)
55,251 sq mi 
 -  Biyo (%) 1.8
Tirada dadka
 -  2019 qiyaasta 9,275,827 [3] ((96th) [4])
 -  Mugga Dadka 48.6/km2 (155th)
125.8/sq mi
Wax soo saar (PPP) 2018 qiyaastii
 -  Guud ahaan $30.547 billion[5] (132nd)
 -  Qof qof $3,354[5] (155th)
Wax soo saar (Iskaga magacaaban) 2018 estimate
 -  Guud ahaan $7.350 billion[5] (147th)
 -  Calaa qof $807[5] (164th)
Qaybsiga (2015)34[6] (medium)
Kobaca (2018)Management:favri limited liability company Location:muqdisho somali 0.650[7] (medium / 127th)
Lacagta Somoni (TJS)
Waqtiga TJT (UTC+5)
Wadista Baabuurta right
Thiinada telka +992
Furaha Internetka .tj

Tajikistan (i / dʒiːkɪstɑːn /, / waxay si rasmi ah u tahay Jamhuuriyadda Tajikistan (, Jumhurii Tojikiston), waa dal buuraley ah, dal ku yaal Bartamaha Aasiya oo leh  aag dhan 143,100 km2 (55,300 sq mi) iyo dad lagu qiyaasey 9,275,828 qof. [1]  Waxaa xaduud u ah Afghanistan xagga koonfureed, Uzbekistan dhinaca galbeed, Kyrgyzstan dhanka woqooyi, iyo Shiinaha dhanka bari.  Meelaha dhaqameed ee dadka reer Tajik waxaa ka mid ah Tajikistan xilligan la joogo iyo sidoo kale qaybo ka mid Afghanistan iyo Uzbekistan.

Dhulka hadda ka kooban Tajikistan wuxuu hore u ahaan jiray dhaqamo badan oo qadiim ah, oo ay ku jirto magaalada Sarazm [2] ee Neolithic iyo Dahabka, oo markii dambe hoy u ahayd boqortooyooyinka ay xukumaan dad diimo kala duwan iyo dhaqamo ay ka mid yihiin, ilbaxnimada Oxus,  Dhaqanka Andronovo, Buddhism, Masiixiyada Nestoriyaanka, Zoroastrianism, Manichaeism iyo Islam.  Aagga waxaa xukumayey boqortooyooyin fara badan iyo dynasties, oo ay ku jiraan Boqortooyada Achaemenid, Boqortooyada Sanaania, Heftahalite, Boqortooyada Samanid, Mongol Empire, boqortooyadii Timurid, Khanate ee Bukhara, Boqortooyada Ruushka, iyo markii dambe Midowga Soofiyeeti.  Midowgii Soofiyeeti dhexdooda, xuduudaha casriga ee dalka waxaa la soo saaray markay qayb ka ahayd Uzbekistan sidii jamhuuriyad iskeed u madaxbannaan ka hor inta aysan noqon jamhuuriyad buuxda oo Soviet 1922 ah. [3]

9kii Sebtember 1991, Tajikistan waxay noqotay qaran madaxbanaan oo madax banaan markii Midowgii Soofiyeeti burburay.  Dagaal sokeeye ayaa isla markiiba la dagaalamay madaxbanaanida kadib, oo soconeysa laga soo bilaabo 1992 ilaa 1997. Ilaa iyo dhamaadka dagaalka, xasiloonida siyaasadeed ee dhowaan la asaasay iyo kaalmooyinka shisheeye waxay u ogolaadeen dhaqaalaha dalka inuu kobco.  Sida dhammaan dowladaha kale ee dariska la ah Eeshiya ee Bartamaha, dalka, oo uu hogaaminayo Madaxweyne Emomali Rahmon ilaa 1994, waxaa dhaleeceeyay dhowr urur oo aan dowli aheyn oo ku aadan hogaaminta awooda, xoriyada diinta, musuqmaasuqa iyo ku xadgudubka baahsan ee xuquuqda aadanaha.

Tajikistan waa jamhuuriyad madaxweyne oo ka kooban afar gobol.  Inta ugu badan dadka Tajikistan waxay ka tirsan yihiin qowmiyadda Tajik, [4] kuwa ku hadla Tajik (lahjad reer Faaris).  Ruushka waxaa loo adeegsadaa luqadda isir ahaan.  In kasta oo gobolka uu yahay mid dastuuri ah, haddana diinta Islaamka waxaa ku dhaqma 98% dadweynaha.  Gorno-Badakhshan Oblast ee Tajikistan, in kasta oo ay deggan tahay dadka deggan, haddana waxaa jira kala duwanaansho luqadeed oo kala duwan halka Rushani, Shughni, Ishkashimi, Wakhi iyo Tajik ay yihiin qaar ka mid ah luqadaha lagu hadlo.  Buuruhu waxay daboolaan wax kabadan 90% dalka.  Waxay leedahay dhaqaale kala guur ah oo si weyn ugu tiirsan xawaaladaha, aluminiumka iyo soosaarka suufka.  Tajikistan waxay xubin ka tahay Qaramada Midoobay, CIS, OSCE, OIC, ECO, SCO iyo CSTO sidoo kale waa lamaane NATO PfP ah.

Site "Goobta Proto-magaalo ee Sarazm".  UNESCO.org.  UNESCO.  Waxaa laga keydiyay asalka 4tii Agoosto 2014. Waxaa dib loo helay 9 Agoosto 2014. Xaddid la'aanta aan la aqoonsan | xaalad-magaalo = la iska indhatirey (caawin) 

Magaca Maqaalka sharaxan

Bogga sharaxaada
ma dhamaystirna shaqada sharaxaada Magaca Maqaalka sharaxanـ si loo dhamaystiro howsha Guji halkaan.



Bergne, Paul (2007) Dhalashada Tajikistan: Aqoonsiga Qaranka iyo Asal ahaan Jamhuuriyadda, IB Taurus & Co Ltd, pg.  39-40

bariga Turkistan

  1. Национальный состав, владение языками и гражданство населения Республики Таджикистан Том III. stat.tj
  2. The Names of Nationalities
  3. [1]
  4. [2]
  5. 5.0 5.1 5.2 5.3 IMF.org. International Monetary Fund https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=45&pr.y=14&sy=2015&ey=2018&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=923&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC&grp=0&a=. Soo qaatay 3 February 2019.  Maqan ama ebar |title= (caawin)
  6. databank.worldbank.org. World Bank https://databank.worldbank.org/data/reports.aspx?source=2&series=SI.POV.GINI. Soo qaatay 3 February 2019.  Maqan ama ebar |title= (caawin)
  7. "Nuqul Archive". United Nations Development Programme. Waxaa laga kaydiyay the original 14 September 2018. Soo qaatay 14 September 2018.  Barameter aan la aqoon |ciwaan= ignored (caawin)