Koonfur Galbeed
Dowlad Goboleedka Koonfur-Galbeed ee Soomaaliya (Soomaali: - Koonfur Galbeed), (Af-Maay: Koofur Orsé), waa maamul-goboleed ka tirsan Dowladda Federaalka Soomaaliya. Waxaa aasaasay Hasan Muhammad Nur Shaatigaduud, hoggaamiyihii RRA ee Soomaaliya 1dii Abriil 2002. Waa ismaamulkii saddexaad ee la dhiso.
Dawlad Goboleedka Koonfur Galbeed
|
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||
 Halka uu ku yaallo Maamulka Koonfur Galbeed Soomaaliya
|
||||||
| Magaalo madax | Baraawe Baydhabo (xaqiiqo) | |||||
| Magaalada uguwayn | Baydhabo | |||||
| Luqadaha rasmiga ah | Af-Maay, Carabi, luqadda | |||||
| Qaybaha qoomiyedaha | Soomaali Raxanweyn | |||||
| Dadka | Soomaali, Islaam | |||||
| Xukunka | ||||||
| - | 'Madaxweyne | Cabdicasiis Laftagareen | ||||
| La soo xulay | ||||||
| - | La asaasay | 1 April 2002 | ||||
| Baaxad | ||||||
| - | Guud ahaan | 98,863 km2 (3 da gobol ee Soomaaliya) 38,171 sq mi |
||||
| Tirada dadka | ||||||
| - | 2022 qiyaasta | 4,154,257 | ||||
| Wax soo saar (PPP) | 2018 qiyaastii | |||||
| - | Guud ahaan | $5,895,765 | ||||
| Kobaca (2012) | 0.2 (low) | |||||
| Lacagta | Somali shilling | |||||
| Thiinada telka | +252 | |||||
| Furaha Internetka | .so | |||||
Ka dib markii la burburiyay 2005, dhulka waxaa dib loo yagleelay Noofambar 2009 isagoo xubin ka ah federaalka Soomaaliya. Cabdicasiis Laftagareen ayaa loo doortay madaxweynaha maamulkaas. Caasimadda rasmiga ah ee maamulka Koonfur-galbeed waa Baraawe, oo ku taalla xeebta badda Soomaaliya, inkastoo maamulkaas uu hadda xarun u yahay Baydhabo.
Doorashooyinka
[wax ka badal | wax ka badal xogta]Xildhibaanno ka tirsan baarlamaanka Soomaaliya ayaa warqad cabasho ah oo ay kaga cabanayaan hab-dhaqanka AMISOM u qoray guddiga Midowga Afrika ee Addis Ababa, dowladda Itoobiya iyo QM.Xarigiisa ayaa sidoo kale sababay in uu iscasilo Wasiirkii Howlaha Guud ee Soomaaliya C/fitaax Maxamed Geeseey oo ka soo jeeda magaalada Baydhabo isla markaana ay isku beel yihiin Roobow oo ay isku beel yihiin Leysaan. Cabdicasiis Laftagareen ayaa 19-kii December 2018, waxaa loo doortay Madaxweynaha Dowlad Goboleedka Koonfur Galbeed doorasho been abuur ah oo la soo agaasimay oo horay loogu soo doortay, laguna shubtay. Ciidamada Itoobiya ee qeybta ka ah nabad ilaalinta Afrika ayaa sugayay ammaanka intii ay socotay codeynta. Waxaa lagu eedeeyay qiyaastii $15 milyan ilaa $20 milyan oo maalgelinta Qatar ah ayaa lagu kharash gareeyay hannaankan been-abuurka ah. 1-dii Janaayo 2019 Soomaaliya waxay ku dhawaaqday in uu madaxa diblumaasiga Qaramada Midoobay, Ergeyga Gaarka ah ee Xoghayaha Guud ee Qaramada Midoobay, Nicholas Haysom, ‘persona non grata’ ku dhawaaqday.Eedeynta ayaa ahayd in faragelin lagu hayo arrimaha gudaha ee dowlad-goboleedka kadib markii Haysom uu u qoray Dowladda su’aal ah sharci ahaanshiyaha xarigga Mukhtaar Roobow iyo Booliska oo dilay 15 dibad-baxayaal ah. Saacado ka hor inta aan warbaahinta loo soo bandhigin warqada ceyrinta ee dowladda Soomaaliya ayaa waxaa ku dhaawacmay labo qof oo ka mid ahaa shaqaalaha Qaramada Midoobay iyo nin qandaraasle ahaa kadib markii 7 hoobiye ay ku dhaceen gudaha xarunta UN-ka ee magaalada Muqdisho ee caasimadda Soomaaliya. Bayaan uu soo saaray Golaha Ammaanka ee Qaramada Midoobay ayaa si weyn uga xumaaday go’aanka dowladda.
Koonfur halabuurka
[wax ka badal | wax ka badal xogta]Laga bilaabo Maarso 2015,maamulka Koonfur Orsi ee dawladda Soomaaliya wuxuu ka kooban yahay: Madaxweyne Shariif Xasan Sheekh Aadan Wasiirada Xukuumada Wasiirka Arrimaha Gudaha Cabdiraxmaan Ibraahim Aadan Wasiirka Maaliyadda Xasan Ibraahim Lugbuur Wasiirka Beeraha Maxamed Xasan Fiqi Wasiirka Garsoorka Axmed Sheekh Xasan Wasiirka Amniga Cabdifitaax Geeseey Wasiirka Hub ka dhigista iyo Dhaqancelinta Maleeshiyaadka Xasan Xuseen Maxamed Wasiirka Batroolka iyo Tamarta Saalim Xaaji Xasan Cismaan Wasiirka Dekedaha iyo Gaadiidka Badda –Cabdulqaadir Shariif Sheekhuuna Wasiirka Qorsheynta iyo Iskaashiga Caalamiga –Cabdinaasir Cabdi Caruush Wasiirka Caafimaadka Isaaq Cali Subad Wasiirka Waxbarashada Salaad Maxamed Nuur CaliyowWasiirka Wasaaradda Hiddaha iyo Tacliinta Sare iyo Tignoolajiyada Xasan Ibraahim Xasan Wasiirka Warfaafinta Xasan Cabdi Maxamed Wasiirka Boostada iyo Isgaarsiinta Maxamed Cumar Zaytuun Wasiirka Dhallinyarada iyo Ciyaaraha Cabdullaahi Cabdi Cumar Fanax Wasiirka Ganacsiga iyo Warshadaha Cabdullaahi Sheekh Xasan Wasiirka Dib-u-dejinta iyo Qurba joogta Axmed Nuur Maxamed Lohos Wasiirka Arrimaha Dastuurka iyo Dib u heshiisiinta Cabdulqaadir Nuur Caraale Wasiirka Dalxiiska iyo Duurjoogta – Cumar Xasan Aadan.Wasiirka Deegaanka Maxamuud Maxamed (Macalin Jiis) Wasiirka Diinta iyo Awqaafta Axmed Maxamed Barre Wasiirka Shaqada iyo Shaqaalaha Jeylaani Sheekh Maxamed Xasan Wasiirka Macdanta iyo Biyaha Aadan Maxamed Xasan Wasiirka arrimaha bini’aadantinimada iyo daryeelka naafada Cabdullaahi Muuse Abuukar Wasiirka Haweenka iyo Arrimaha Qoyska Faadumo Cumar Abuu Wasiirka Gaadiidka Cirka iyo Garoomada Cabdullaahi Aadan Balch Wasiirka Xanaanada Xoolaha Madoobe Nuunow Maxamed Wasiirka kalluumeysiga iyo kheyraadka badda Maxamuud Xuseen Caliyow Wasiirka Wasaaradda Howlaha iyo Dib u dhiska Cabdullaahi Axmed Maxamed Wasiiru Dowlayaasha Wasiiru dowlaha Madaxtooyada – Maxamed Cabdullaahi Mursal Wasiiru dowlaha Wasaaradda Cadaaladda Axmed Cabdullaahi Xuseen Wasiiru-dawlaha Wasaaradda Maaliyadda Ismaaciil Aadan Diiriye Wasiiru-dowlaha Wasaaradda Iskaashiga Saciida Sheekh Wasiiru Dowlaha Wasaaradda Arrimaha Gudaha iyo Dowladaha Hoose Maxamed Cabdi Aadan Wasiiru dowlaha Amniga Maxamed Sheekh Wasiir ku xigeeno Wasiir ku-xigeenka Wasaaradda Cadaaladda Jibriil Sheekh Wasiir ku xigeenka Wasaaradda Diinta iyo Awqaafta – Aadan Maxamed Cismaan Wasiir ku xigeenka Wasaaradda Waxbarashada – Eng Cabdifitaax Isaaq Maxamed Wasiir ku xigeenka Wasaaradda Qorsheynta Maxamed Xaaji Wasiir ku xigeenka arrimaha gudaha iyo dowladaha hoose – Xuseen Cali Xaaji Wasiir ku xigeenka Wasaaradda Beeraha Aweys Xuseen Macallin Wasiir ku xigeenka Wasaaradda Tamarta iyo Shidaalka – Wasiir kuxigeenka Warfaafinta – Aabe Aawow Suufi Xaaji Afaan Wasiir ku xigeenka Wasaaradda Tacliinta Sare Maxamed Cabdullaahi Maxamed Wasiir kuxigeenka deegaanka Aadan Maamow Wasiir ku xigeenka Wasaaradda Ganacsiga Abuukar Macalin Cali Wasiir ku xigeenka Naafada Maxamed Colow Gaani Wasiir ku xigeenka Wasaaradda Dhallinyarada iyo Ciyaaraha C/qaadir Nuur Guddiyada Guddiga Amniga shan wasiir Bishii March 2015, Wasiirka Dalxiiska iyo Duurjoogta Dowlad Goboleedka Koonfur Galbeed Cumar Aadan Xasan ayaa shaaca ka qaaday in Wasaaradiisa ay dib u dayactir ku sameyn doonto Hoteelo ay gacanta ku heyso dowladda dhexe oo ku yaala saddexda Gobol ee uu ka kooban yahay Maamulka Koonfur Galbeed. Guryaha dowladda ee loo qorsheeyay in dib u habeyn lagu sameeyo waxaa ka mid ah Mayow, Sanguuni iyo Hotel Panorama. Sidoo kale, wasiirku waxa uu tilmaamay in maamulkiisu uu samaynayo kayd iyo seerooyin lagu ilaalinayo duur-joogta, isla markaana uu bilaabi doono wacyi-gelin bulsho oo ka dhan ah ugaarsiga.
Xafiiska
[wax ka badal | wax ka badal xogta]Bishii April 2015, waxaa magaalada Baydhabo laga furay xarun cusub oo uu yeelanayo maamulka KMG ah ee Koonfur Galbeed. Munaasabadda daahfurka waxaa daadihinayay ISWSMadaxweyne Shariif Xasan, waxaana goob joog ka ahaa madaxda ISWS, wakiilo ka socday bulshada rayidka iyo siyaasiyiin.
Calan
[wax ka badal | wax ka badal xogta]2002-dii, maamulka Koonfur-galbeed ee Soomaaliya oo dib loo dhisay ayaa qaatay calan cusub oo maamul goboleed
Gaadiidka
[wax ka badal | wax ka badal xogta]Bishii Maarso 2015, dhismuhu wuxuu bilaabay garoon cusub oo Baraawe ah. Injineerada ayaa billaabay inay sahmiyaan dhulalka ku yaalla dhanka koonfureed ee magaalada, iyadoo xaruntan laga dhisayo meel u dhow xeebta. Shaqaalaha ayaa sidoo kale cabbiray waddooyinka u dhaxeeya garoonka diyaaradaha iyo xarunta maamulka Koonfur Galbeed. Bishii May 2015, madaxweynaha maamulka Koonfur Galbeed Shariif Xasan Sheekh Aadan ayaa sidoo kale sheegay in maamulkiisa uu dib u howlgelin doono garoonka diyaaradaha ee K50 ee dowlad goboleedka.
Goobta iyo magaca
[wax ka badal | wax ka badal xogta]Maamulka Koonfur Galbeed waxaa waqooyi ka xiga Itoobiya, galbeedna waxaa ka xiga Jubaland, bari waxaa ka xiga Hirshabeelle, koofurna waxaa xad la leh badda Soomaaliya. Dhanka Koonfur-bari, waxa kale oo ay xuduud la leedahay Banaadir, oo aan xaaladdeeda maamul aan caddayn sannadihii 2010-kii. Intii lagu guda jiray marxaladda horumarineed,dowlad goboleedka waxaa loogu magac daray maamulka ku meel gaarka ah ee Koonfur Galbeed. Magaceeda oo buuxa waxa uu ahaa Dawlad Goboleedka Koonfur Galbeed Soomaaliya iyo, Af-Soomaaliga, Maamul Goboleedka Koonfur Galbeed. Luuqadda maxaliga ah ee Maayga Maay waxa loogu yeedhaa Koofur Orsi.Shaqsi ka soo jeeda Koofur Orsi waxaa lagu magacaabaa Koofur Orsian.
Taariikhda
[wax ka badal | wax ka badal xogta]Asalkii hore
[wax ka badal | wax ka badal xogta]Waagii xornimada ka hor, oo ay ka talinaysay gobolka Koofur Orsi ama Koonfur-Galbeed oo ay ka talinaysay hay’adda Qaramada Midoobay u qaabilsan arrimaha Soomaaliya, dadka ugu badan ee Digil iyo Mirifle waxay ahaayeen dadka keliya ee Soomaalida ugu badan ee kooxahooda siyaasadeed iyo afhayeenadooda ay ka dhawaajiyeen inay ka walaacsan yihiin jamhuuriyad midaysan oo dhexe.Qaar badan oo ka mid ah afhayeenadan ayaa ka dhawaajiyay inay doorbidayaan nooc ka mid ah confederalism ama federaal.Dhowr iyo toban sano ka dib xornimada, waxaa kordhay mucaaradkii dowladdii Hantiwadaag (hantiwadaag) ee Siyaad Barre.Markii 1990kii ay ku kulmeen Itoobiya saddexdii jabhadood ee ugu waaweynaa mucaaradka SPM, USC, iyo SNM, oo ay heshiis aan rasmi ahayn ku heshiiyeen federaalaynta, in badan oo ka mid ah shaqaalaha dawladda ee ka soo jeeda gobolka Konfuur-Galbeed waxay ku doodeen, in dib loo eego, kuwii ka horreeyay ee gobolkooda soo maray waa sax.Sannadkii 1992-kii, go’doomintii sahaydii gargaar ee xeebaha ee la geyn jiray gobolka Konfuur-Galbeed waxay ka dhigan tahay in dad badani u arkayeen macluusha in ay tahay mid bani aadmigu sameeyay.Tani waxay kordhisay taageerada federaalka.Mid ka mid ah dhaleeceynta loo jeedinayo maamulka Konfuur-Galbeed mudadii uu horrumarka ka ahaa ayaa ah in qaar ka mid ah wajiyadooda shaqo ay dib ugu laabteen dhinacyadii taban ee waagii Geledi ee taariikh ahaan is-difaaci jiray.Maqaamkii labaad ee uu lahaan jiray waxa la rumaysnaa in ay dhalinayso hoosaysiin halkii ay ka ahaan lahayd isku filnaansho,maamul kaligii-talis ahaa oo aan ahayn mid sinnaan ah, aadna uga duwan kii hore ee Ingiriiska ee Jubaland galbeed iyo koonfur.
Casri ah
[wax ka badal | wax ka badal xogta]Dhulka loo yaqaan Dowlad Goboleedka Koonfur Galbeed Soomaaliya.Jubbada (Somali: Dowlad Goboleedka Koonfur-Galbeed ee Soomaaliya),ama locally Koofur Orsi,was originally loogu talagalay inuu ka kooban yahay maamul gobolleed: (gobollo): Baay, Bakool, Jubbada Dhexe (Jubbada Dhexe), Shabeellaha Hoose (Shabeelada Hoose), Gedo iyo Jubbada Hoose (Jubbada Hoose).Dhisidda maamul-goboleedkan ayaa ujeeddadiisu ahayd in lagu maamulo diidmada dawladda Soomaaliya ka qabto dawladda ku-meel-gaadhka ah ee ka curatay Muqdisho.Waxa kale oo la doonayey in lagaga hortago saamaynta Golaha Dib-u-hagaajinta iyo Dib-u-soo-celinta Soomaaliyeed ee isla calaamad.Xor 2005tii,dawlad-goboleedka la kala diray markii uu hoggaanka Shaatigaduud ku biiray Baarlamaankii Ku-Meel-Gaarka ahaa Noofambar 2004. Wuxuu noqday Wasiirka Maaliyadda Jannaayo 2005-tii Dawladdii Ku-meel-gaarka ahayd, isagoo Dawladdii Ku-meel-gaarka ahayd. Xeebta Koofur Orsi waxaa dega ugu horrayn beesha Biimaal, laakiin sidoo kale Barwaani, beelaha kale ee Banaadiriga ah, iyo Sheekhaal. Gudaha iyo inta ugu badan ee Koofur Orsi degan beesha Raxanweyn oo u doodo Hawiye bari ka xiga Hirshabeelle iyo Mareexaan iyo beelaha kale ee Daarood oo dhanka galbeed ka xiga Jubaland.
Siyaasada
[wax ka badal | wax ka badal xogta]
Axdiyada
[wax ka badal | wax ka badal xogta]Bishii Disembar 2013, magaalada Baydhabo waxaa ka bilowday shir ay isugu yimaadeen mas’uuliyiinta dowladda Federaalka iyo wakiillada deegaanka kaasoo ujeeddadiisu ahayd in la dhiso maamul goboleed ka madax bannaan dastuurka federaalka ee ku meel gaarka ah. Waxaa socday laba hab oo siyaasadeed oo isku mar ahaa dhismaha maamulka cusub ee Koonfur-galbeed Soomaaliya: Mid uu hoggaaminayay guddoomiyihii hore ee baarlamaanka Shariif Xasan Sheekh Aadan, kaasoo soo jeediyay maamul ka kooban saddex gobol oo ka kooban gobollada Bay, Bakool iyo Shabeellada Hoose; Mid kale oo ay horkacayeen odayaasha dhaqanka Digilmirifle, kuwaasoo soo jeediyay in dib loo dhiso maamulka Koonfur-galbeed ee Soomaaliya oo ka kooban lix gobol oo ka kooban gobollada Bay, Bakool iyo Shabeellada Hoose, Gedo, Jubbada Dhexe iyo Jubbada Hoose.
Madaxtooyada
[wax ka badal | wax ka badal xogta]3-dii March 2014-kii,Cali Xasan Cabdiraxmaan waxaa loo doortay madaxweynaha maamulkaas oo ay taageereen taageerayaasha soo jeedinta maamulka lixda gobol. Wasiirka arrimaha gudaha iyo federaalka C/llaahi Goodax Barre ayaa tilmaamay in dowladda federaalka Soomaaliya aysan aqoonsan doonin qodobbadii ka soo baxay shirka lixda gobal, maadaama uu ka hor imaanayo heshiiskii ay horay magaalada Addis Ababa ugu saxiixdeen madaxda dowladda federaalka Soomaaliya iyo maamulka Jubbaland ee Koonfur Galbeed Soomaaliya. Heshiiska Jubba waxa uu dhigayaa in gobollada jubaland ay ka kooban tahay in ay maamulaan maamul goboleedka Jubaland. Isagoo ka hadlayay shirkii 425-aad ee Golaha Ammaanka iyo Nabadda ee Midowga Afrika 25-kii Maarso 2014, Ergeyga Gaarka ah ee Qaramada Midoobay u qaabilsan Soomaaliya Nicholas Kay ayaa si isku mid ah u tilmaamay inuu sii wadi doono wada shaqeyn dhow oo uu la leeyahay Midowga Afrika, Midowga Yurub iyo IGAD si loo taageero hannaanka maamul u sameynta saddexda gobol ee dowladda federaalka Soomaaliya. 27-kii March 2014, 733 ergo oo ku sugan magaalada Baydhabo ee matala gobollada Bay, Bakool iyo Shabeellaha Hoose ayaa Maxamed Xaaji Cabdinuur u doortay inuu noqdo madaxweynaha maamulka Koonfur-galbeed ee Soomaaliya. C/nuur ayaa ah siyaasi rug cadaa ah, wuxuuna saaxiib dhow la ahaa Guddoomiyihii hore ee Baarlamaanka Shariif Xasan Sheekh Aadan.723 ka mid ah ergadii ka qeyb gashay doorashada maamul goboleedyada dalka ayaa waxaa u codeeyay Cabdinuur halka 10 ay ka aamuseen. 30-kii Maarso 2014, Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud ayaa booqasho ku tagay magaalada Baydhabo, si uu u qaboojiyo xiisadda siyaasadeed ee ka dhex aloosan ergada Koonfur Galbeed ee ku loolameysa. Maamul goboleedka Puntland ee waqooyi bari Soomaaliya ayaa warsaxaafadeed uu soo saaray maalintii xigtay ugu hambalyeeyay Cabdinuur oo loo doortay madaxweynaha maamulka Koonfur Galbeed.Aqalka madaxtooyada Puntland ayaa sidoo kale sheegay in ay taageersan yihiin hannaanka maamul u sameynta saddexda gobol ee ka socda magaalada Baydhabo, waxayna tilmaameen in maamulka Puntland uu u diyaar garoobay sidii uu uga caawin lahaa dowladda federaalka ah ee curdanka ah ee dhanka farsamada iyo khibradda la xiriira.
Qoondaynta
[wax ka badal | wax ka badal xogta]22kii Juun 2014, dawladda federaalku waxay soo gabagabaysay dhexdhexaadintii ay ka dhex waday taageerayaasha isbarbar-dhigga hannaanka saddexda gobol iyo lixda gobol ee loogu talagalay maamul-goboleedka cusub ee Koonfur-galbeed ee Soomaaliya. Garab ka kala socda labada dhinac ayaa la sheegay in ay heshiis ka gaareen dhismaha maamul goboleedka.23-June-2014 Xafiiska Guddoomiyaha Baarlamaanka Federaalka Soomaaliya Mudane Maxamed Sheekh Cusmaan Jawaari ayaa lagu qabtay Munaasabad lagu shaacinayey in la isku daray labada maamul ee ku loolamaya maamul goboleed ka kooban saddex gobol, kaasoo ka koobnaan doona gobollada Bay, Bakool iyo Shabeellaha Hoose.
Maamulka Koonfur Galbeed
[wax ka badal | wax ka badal xogta]Dhisidda
[wax ka badal | wax ka badal xogta]23-kii June 2014,Madaxweynaha Soomaaliya Xasan Sheekh Maxamuud, Ra’iisul Wasaare Cabdiweli Sheekh Axmed, iyo Guddoomiyaha Baarlamaanka Maxamed Cismaan Jawaari,ayaa kormeeray munaasabad ka dhacday magaalada Muqdisho oo lagu xusayay in labada maamul ee iska soo horjeeda ay ku midoobaan hal maamul oo ka kooban saddex gobol, kaasoo ka kooban gobollada Bay, Bakool iyo Shabeellaha Hoose.Axdigu waxa uu dhigayaa in siyaasadda cusub uu hoggaamin doono maamulka KMG ah ee Koonfur Galbeed oo ka kooban wakiillo labada dhinac ah. Sida lagu sheegay war-murtiyeedka rasmiga ah, dhinacyada iska soo horjeeda ayaa lagu wadaa in ay soo dhisaan guddi farsamo oo ka kooban saddex iyo toban xubnood, iyaga oo midkiiba magacaabaya shan xubnood oo ay ku weheliyaan saddex xubnood oo ay soo xulayso dawladda Faderaalka. Guddiga ayaa markaa toban maalmood gudahood loo qorsheeyay in ay ku diyaariyaan khariidad ku aaddan dhismaha maamulka ku meel gaarka ah. Intaa waxaa dheer, Dowladda Federaalka waa in ay fududeyso wada tashiyada u dhaxeeya Maamulka Kumeelgaarka ah ee Koonfur Galbeed iyo Jubaland oo ku saabsan danaha iyo danaha labada dhinac. Ergeyga Gaarka ah ee Qaramada Midoobay u qaabilsan Soomaaliya Nicholas Kay,Xoghayaha Guud ee Qaramada Midoobay Ban Ki-Moon, Ergeyga Gaarka ah ee Guddoomiyaha Guddiga Midowga Afrika ee Soomaaliya, Mahamat Saleh Annadif, iyo Ergeyga Gaarka ah ee Mareykanka u qaabilsan Soomaaliya James P. McAnulty ayaa dhammaantood soo dhoweeyay wada-tashiga dowlad-goboleedka Koonfur-galbeed ee Soomaaliya.Doorka muhiimka ah ee dawladda ee fududaynta wadahadallada, waxayna ballan-qaadday inay sii wadi doonto taageeridda geeddi-socodka dib-u-dhiska colaadaha ka dib. 25kii Juun 2014, golaha wasiirada federaalku waxay si aqlabiyad ah ku ansixiyeen heshiiska la saxiixay 16-kii Luulyo 2014, ayaa xaflad si rasmi ah loogu qabtay magaalada Muqdisho, laguna ansixiyay dhismaha guddiga farsamada ee maamul u sameynta KMG ah ee Koonfur Galbeed. Guddigan ayaa ah in ay taageeraan koox wasiirro ah oo federaal ah oo hoos yimaada awoodda Ra'iisul Wasaaraha. Bishii Sebtembar 2014, Guddoomiyaha Baarlamaanka Maxamed Cismaan Jawaari iyo Ergeyga Gaarka ah ee Qaramada Midoobay u qaabilsan Soomaaliya Nicholas Kay ayaa booqasho ku tagay Baydhabo si ay u soo gabagabeeyaan wadahadallada ku saabsan dhismaha maamulka Koonfur Galbeed. Jawaari ayaa intaas kadib ku dhawaaqay in 14-ka September magaalada lagu qaban doono shirweyne dib u heshiisiin ah oo lagu mideynayo maamullada saddexda gobol iyo lixda gobol ee isku haya. Ra’iisul Wasaare Cabdiweli Sheekh Axmed ayaa furay shirka oo ay ka soo qeyb galeen wakiillada gobollada Shabeellaha Hoose, Baay iyo Bakool, isimo iyo siyaasiyiin.Bishii Oktoobar 2014, Madaxweyne Maxamuud ayaa Baydhabo ka furay shirka maamul u sameynta saddexda gobol ee Koonfur Galbeed. Shirkan oo ay maalgelisay Qaramada Midoobay ayaa waxaa ka soo qeyb galay 380 ergo oo ka kala socday gobollada Baay, Bakool iyo Shabeellaha Hoose ee uu ka kooban yahay maamulkaasi, sidoo kale waxaa goobjoog ka ahaa ergayga Qaramada Midoobay ee Soomaaliya Nicholas Kay, ergayga IGAD ee Soomaaliya Maxamed Cabdi Afeey, Safiirka Denmark ee Soomaaliya iyo mas’uuliyiin kale. 7-dii November 2014, ayaa waxaa la dhisay Dowlad Goboleedka Koonfur Galbeed Soomaaliya, kadib markii la soo gaba gabeeyay shirkii Magaalada Baydhabo ee mudada labada toddobaad ka socday.Ergooyinkii ka socday maamulka cusub ee gobollada Baay, Bakool iyo Shabeellaha Hoose ayaa si wadajir ah isugu raacay in caasimadda laga dhigo magaalada Baraawe.Waxay kaloo ansixiyeen dastuur cusub oo dowlad-goboleed.17-kii November 2014, Guddoomiyihii hore ee Baarlamaanka Shariif Xasan Sheekh Aadan ayaa loo doortay Madaxweynaha Maamulka Koonfur Galbeed ee saddexda gobol. 17-kii December 2014, maamulka Koonfur Galbeed Soomaaliya ee lixda gobal ayaa ku biiray maamulka Koonfur Galbeed Soomaaliya ee la dhameystiray oo ka kooban saddex gobol.Isku-dhafkan ayaa yimid kadib markii ay magaalada Baydhabo ku kala saxiixdeen heshiis awood-qeybsi ah oo ay labada dhinac ku kala saxiixdeen, kaasoo dhigaya in maamulka Koonfur-galbeed Soomaaliya ee lixda gobol ka kooban la siiyo madaxweyne ku xigeenka cusub ee federaalka iyo guddoomiyaha baarlamaanka. 30-kii December 2014, Madaxweynaha Dowlad Goboleedka Koonfur Galbeed Shariif Xasan Sheekh Aadan iyo Madaxweynaha Jubbaland Axmed Maxamed Islaam (Madoobe) ayaa kala saxiixday heshiis afar qodob ka kooban oo ku saabsan federaaleynta, amniga, doorashooyinka guud ee 2016, ganacsiga iyo dastuurka.Heshiiska labada dhinac ayaa waxaa goob joog ka ahaa wakiilo ka kala socday labada dowlad goboleed, sida siyaasiyiin,madax dhaqameed iyo qeybaha bulshada rayidka ah. Qodobada heshiiskan waxaa ka mid ahaa in maamulada federaalku ay si siman u qaybsadaan deeqaha caalamiga ah,in lagu heshiiyo xudduudaha dagaalka sokeeye ka hor iyo soohdimaha gobollada ee ay dejisay dowladdii militariga, waxaana lagu taliyey in maamulada federaalka ah ay labaduba u igmadaan awoodaha maamul goboleedyada ayna qaataan siyaasad diidmo ah. Sidoo kale, qoraalka ayaa lagu sheegay in labada dowlad-goboleed ay dhisi doonaan guddi amni oo ka kooban wakiillo ka kala socda labada maamul, kuwaasoo fududeyn doona in si wadajir ah loo billaabo howlgallada looga hortagayo kooxaha nabad-diidka ah, gacan-is-dhaafsiga, khibradda iyo xog-wadaagga.Labada maamul ayaa sidoo kale soo jeediyay in la sameeyo guddiga maamul goboleedyada oo isku xira dowladda federaalka iyo dowlad goboleedyada dalka ka jira. Waxay sidoo kale tilmaameen in Rugaha Ganacsi ee ay ka tirsan yihiin ay hoos u dhigi doonaan is weydaarsiga ganacsiga iyo ganacsiga xudduudaha.
Tixraacyo
[wax ka badal | wax ka badal xogta]1 Abriil 2002. Waxaa laga kaydiyay asalka 29 Luulyo 2013. La soo celiyay 4 Febraayo 2007.http://fotw.us/flags/so-sws.html
2 March 2002. 4 February 2007.
Garowe Online. 15 December 2013. Waxaa laga kaydiyay asalka 24 December 2013. 22 December 2013.
Garowe Online. 22 Juun 2014. Waxaa laga kaydiyay asalka 28 Juun 2014. 23 Juun 2014.
24 Juun 2014. 24 Juun 2014. Archived Jannaayo 12, 2015 // Wayback Machine
Raxanreeba. 24 Juun 2014. 24 Juun 2014. Archived Jannaayo 12, 2015 // Wayback Machine