Sanaag

Sanaag

سناج
Sanaag; سناج
Gobol
	Muuqaalka buuraha Cal Madoow ee gobolka Sanaag.
	Sanaag Goobta Soomaaliland
Wadanka	Somaliland iyadoo la isku haysto Puntland
Xarunta maamulka	Ceerigaabo
Dowlada
• Guddoomiye	Maxamed Cilmi Xuseen Axmed
• HDI (2021)	0.448 hooseya 3aad ee 18
Area	54,231 km2 (20,939 sq mi)
Tirada dadka (2022)
• Dhammaan	325,136
Aag saacadeed	UTC+3 (EAT)

Sanaag ( Soomaali : Sanaag , Carabi : سَنَاج ) Waa gobol ( gobol ) ee waqooyi bari Somaliland . Sanaag waxay leedahay xeeb dheer oo dhanka waqooyi kaga beegan Gacanka Cadmeed , waxayna xuduud la wadaagtaa gobolka Saaxil oo galbeed ka xigta, Sool oo dhanka koonfureed ka xigta iyo Soomaaliya oo bari ka xigta. Gobolkan waxaa ku muransan Jamhuuriyadda iskeed ugu dhawaaqday madaxbannaanida ee Somaliland iyo Puntland oo xubin ka ah Federaalka Soomaaliya . caasimaddeedu waa Ceerigaabo . Sanaag waa gobolka ugu weyn Somaliland, wuxuuna ka yahay 35% dhulka guud ee Somaliland.

Gobolka waxaa qayb ka ah maamullada Puntland iyo Somaliland. Puntland waxay ku muransan tahay in Harti ay degto qaybo ka mid ah gobolka inay ka tirsan yihiin Somaliland halka kan dambena uu ku andacoonayo in gobolka oo dhan uu ku salaysan yahay xuduudka Somaliland ee Ingiriiska .

Khilaaf dhuleed

Gobolka Sanaag waxaa ku muransan Somaliland iyo Puntland . Somaliland waxay si hufan u maamushaa galbeedka iyo badhtamaha Sanaag. Puntland ayaa gacanta ku haysa magaalada Badhan iyo deegaano kale oo bari ah. Somaliland waxay ku dhawaaqday inay sheeganayso Sanaag oo dhan, laakiin meelaha qaar (oo ay ku adag tahay inay maamusho) ayaan run ahaantii ka qaybgelin doorashada Somaliland.

Taariikhda

1944 kii ilaa 1974kii, gobolka Sanaag ee casriga ahi wuxuu ka mid ahaa saddex degmo oo ka tirsan gobolka Burco. Labada degmo ee kale waxay kala ahaayeen Burco iyo Laascaanood. Sanaag waxa laga soo xardhay gobolka Togdheer waxaana la asaasay gobol gaar ah June 23, 1973 oo ka kooban saddexda degmo ee Ceerigaabo , Laas-qorey iyo Garadag . Sanaag waxa ku yaala goobo badan oo qadiimiga ah , oo leh farshaxanno qadiimi ah , dhismayaal qadiimi ah , dhismayaal iyo saqafyo laga helay goobo badan, sida Gudmo Biyo Cas , Heis , Maydh , Haylaan , Qaa'ableh , Qombo'ul , Gelweita iyo Ceel Ayo . Si kastaba ha ahaatee, qaar badan oo ka mid ah qaab-dhismeedyadaas qadiimka ah ayaan wali si sax ah loo baadhin, habkaas oo kaa caawin doona in uu iftiimiyo taariikhda maxaliga ah oo fududeeya ilaalintooda farcanka. Sanaag waxa kale oo ay hoy u tahay magaaladii Islaamka ahayd ee Maduuna oo u dhow Ceel Afweyn , taas oo lagu tiriyo burburka ugu badan ee nooceeda ah ee ka dhaca Somaliland. Muuqaalka ugu muhiimsan ee magaalada burburay waxaa ka mid ah masaajid weyn oo leydi ah, darbiyadiisa dhaadheer ee 3 mitir ah ayaa weli taagan oo ay ku jiraan mihraab iyo laga yaabo inay ka mid yihiin meelo yaryar oo yaryar. Sada Mire oo ku takhasustay cilmiga qadiimiga ah ee soomaali-Iswidishka ayaa taariikhdeeda ku sheegay in magaaladii burburtay qarnigii 15-aad-17aad.

Deegaanka

Abaar ba'an oo ka dhacday gobolka horraantii qarnigii 21-aad ayaa sababtay khasaare 80% ama ka badan oo xoolo ah, inkastoo laba xilli roobaad oo wanaagsanaa 2004-2005 ay gacan ka geysteen dib u soo celinta deegaanka. Muddo 15 sano ah oo falanqayn ah, laga soo bilaabo 1988 ilaa 2003, waxa dhacay 52% kaynta oo luntay iyo 40% oo dhul daaqsimeed ah ,iyo 370% oo kordhay dhulkii cawska ahaa. Nabaadguurka ciidda ee cimilada iyo hawlaha bani'aadamka iyo nadiifinta xaabada iyo burushka loo isticmaalo sida dhuxusha iyo shidaalka ayaa ah arrimo horseedaya nabaad-guurka deegaanka

Dhaqaalaha

Taariikhda dhaw gobolka Sanaag waxa uu si caadi ah u lahaa dhaqaalihii kala duwanaa, waxa uu soo saari jiray, ka dibna loo dhoofin jiray gobollo kale, waxa uu soo saari jiray xoolo nool , fooxa iyo hargaha oo loo dhoofiyo, taasina waxa ay dhacday iyada oo gobolku aanu lahayn kaabayaasha aasaasiga ah , balse, ka dib markii ay dillaaceen dagaalladii sokeeye dhaqaalaha gobolku waxa uu u burburay suuq-la'aan iyo kaabayaashii dhaqaalaha oo burburay ,isla markaana aan waligeed waxba ka tagin, iyo maalgashi la'aan. Hadda gobolku waxa uu taageeraa hal dhaqaale oo muhiim ah, dhaqashada xoolaha . Xayiraadda xoolaha nool ee ay soo rogeen dalalka Khaliijka oo ahaa suuqa ugu weyn gobolka Sanaag ayaa gabi ahaanba burburiyay dhaqaalihii gobolka, iyadoo hoos u dhigtay awoodda wax iibsiga, isla markaana ku qasabtay xoolo-dhaqatada gobolka inay ku noolaadaan nolol-maalmeedkooda. Gobolkan ayaa isku xidha magaalada burco ee xarunta gobolka togdheer iyo waliba dalka intiisa kale iyadoo la marayo wadada siilaanyo .

Tirakoobka dadweynaha

Gobolka waxaa inta badan dega dad ka soo jeeda qowmiyada Soomaalida , oo ay ugu horreeyaan beelaha Habr Yuunis iyo Habar Jeclo oo ka kala tirsan beelaha Isaaq iyo Dhulbahante iyo Warsangali ee Harti Daarood.