Jump to content

Xamza bin cabdi mudalib

Ka Wikipedia

Xamza bin Cabdi Mudalib waa adeerka Rasuulka Scw, waxaana loo yaqaan "Sayidka Shuhadada" iyo "Libaaxii Allah iyo Rasuulkiis" Xamza wuxuu islaamay sanadkii 6aad ee soo saarida Nabiga scw

Xamza bin Cabdi Mudalib
حمزة بن عبد المطلب
magaca xamza oo far qurxoon lagu qoray
Saxaabi
xog ku saabsan
Aabihiisa: Cabdi Mudalib
Hooyadii Haala bint wuheeb
Dhashay: 568
Ku dhashay: Makka
Diintiisa: Islaam
Xaaska Salma binti Cumeys,
Ilmahiisa Yacla bin Xamza, Umaama binti xamza
Walaalihiis Cabdulaahi aabaha Nabiga scw, Safiya binti Cabdi Mudalib, Cabaas bin Cabdi Mudalib
Dhintay: 3H/625
Ku dhintay: Madiina

Horaantiisa

[wax ka badal | wax ka badal xogta]

Xamza bin Cabdi Mudalib bin Haashim waa adeerka Rasuulka scw, wuxuu ku bah ahaa Safiya binti Cabdi Mudalib, Haala binti Wuheeb ayaa wada dhashay, Xamza waxaa nuujisay Suweyba Al-Aslamiya taas nuujisay Rasuulka scw, sidaas ayuu ku noqday walaalka Rasuulka scw ee nuugmada [1].

Xamza waxa uu ka weynaa Nabiga scw labo sano ama afar sano[2], wuxuu ku soo koray daryeelka aabihiis Cabdi Mudalib oo ahaa sayidka Qureysh, waxa uuna ku soo barbaaray akhlaaqda wanaagsan iyo qiyam carabta ee asalka ahaa sida geesinimada iyo deeqsinimo, wuxuu sidoo kale si fiican u bartay adeegsiga hubka iyo galida dagaalada, dagaalkii Al-fijaar ee dhax maray qabiilada kinaana iyo qeys calaan ayuu ka qeyb galay.

waxa uu ahaa qof ku xeel dheer legdinta, qaansada iyo dagaalka. Wuxuu aad u jeclaa ugaarsiga libaaxyada, waxaana lagu tilmaamaa inuu ahaa "ninkii Qureysh ugu xoog badnaa, uguna jilicsan".

Islaamidiisa

[wax ka badal | wax ka badal xogta]

Dhamaadka sanadkii lixaad ee Bicsada ayuu islaamay Xamza [3], Sababta islaamidiisa waxey ahayd; Abuu Jahal ayaa maalin uga horyimid Rasuulka scw buurta Safaa agteed, wuu dhibay si fool xun ayuuna u caayay, Rasuulka scw uma jawaabin, Abuu Jahal wuxuu qaatay dhagax Nabiga scw ayuu madaxa ayuu uga daqray [4], naag adoon u ahayd Cabdulaahi bin Judcaan oo Safa agteen daganeed ayaa arkeesay falkaan, Xamza oo ka yimid ugaarsi qaansadiisana garabka ugu xiran tahay ayaa soo maray, naagtii ayaa u sheegtay arintii meesha ka dhacday, Xamza aad buu uga carooday wuu soo baxay kulan Qureysh oo kacbada agteed ka socday ayuu yimid, Abuu Jahal oo meesha joogay ayuu dul istaagay wuxuu ku dhahay: "kan dabada jaalaha leh!! ma inanka walaalkeey ayaad caynee anoo diintiis ku sugan?!" Kadib qaansadii ayuu ku garaacay daqar xun ayuu gaarsiiyay, ragii ree banii Makhzuum (tolka Abuu Jahal) ayaa ku soo yaaceen, Abuu jahal oo raba inuu dajiyo ayaa dhahay: "iska daaya abuu Camaara anigaa inanka walaalkiis caayay caay xun", Xamza wuxuu ku laabtay gurigiisa, habeenkii Sheydaan ayaa u yimid oo ku furay waswaas, waxa uuna u muujiyay inuu wax fiican sameen, Xamza ayaa naftiisa ku jeestay oo Alla baryay oo dhahay: "Allahayow hadee hanuun tahay rumeenta qalbigeeya gali, hadii kale ii yeel meel aa uga baxo waxaa ku dhacay"[5] Subixii wuxuu u tagay rasuulka scw arinta haysata ayuu u sheegay, rasuulka scw ayaa wacdiyay oo waaniyay wuuna u bishaareeyay, Alla SWT ayaa galiyay qalbiga Xamza iimaanka, markiiba wuxuu ku dhawaaqay ashahaada↑[6]

Islaamida Xamza waxey u yeeshay muslimiinta awood, sedex bari ka dib waxaa islaamay Cumar bin Khadaab, awoodii islaamka ayaa sii xoogeesatay, Guriga Zeyd bin Arqam ayuu Nabiga scw ka baxay, dacwada ayaa la muujiyay, muslimiinta waxey ka sameeyeen Makka banaan bax ayagoo labo saf ah, safna oo hor kacaayo Cumar, safka kalana Xamza[7].

Markii uu sii kordhay dhibka Qureysh ay ku hayso muslimiinta oona ka nabad gali waayay kan xooga leh iyo kuwa liita wuxuu u fasaxay rasuulka scw Saxaabada inay u haa jiraan Madiina, Xamza wuxuu u ahaajiray Madiina maalmo yar ka hor hijrada Rasuulka scw[8], waxaana la jiray walaashii Safiya binti Cabdi Mudalib iyo wiilkeed Zubeyr bin Cawaam[9] Rasuulka scw markuu makka gaaray wuxuu bilaabay inuu labo labo u walaaleeyo saxaabada Xamza wuxuu la walaaleeyay Zeyd bin Xaarisa [10].

Jiihaadkiisa

[wax ka badal | wax ka badal xogta]

Hawlgalkii Xamza

[wax ka badal | wax ka badal xogta]

bisha Ramadaan sanadkii koowaad ee hijrada Nebiga scw ayaa u xeray Xamza calan wuxuuna la diray sodon kamid ah Muhaajiriinta oo gaadiidleey ah si ay uga hortagaan kolonyo Qureysh leedahay oo ka timid Shaam oo Abuu jahal hogaamiye ka ahaa, meel la yiraahdo seeful-baxar oo dhulka juhayna ayoo kula kulmay gaalada, Nin oday ah oo la yiraahdo Majdi bin Camar ayaa kala dhex galay wax dagaal ah ma dhicin, Abuu Jahal wuxuu la aaday kolonyadiisa Makka, halka xamza uu usoo gadoomay Madiina[11].

Sida ay qabaan culumo badan calankii ugu horeeyay ee Rasuulka scw qof u xiro wuxa uu u xiray Xamza, culamada qaar oo kamid yahay ibnu isxaaq ayaa ku tagay Cubeyda bin Xaaris inuu uga horeeyay.

Dagaalkii Badar

[wax ka badal | wax ka badal xogta]
Maqaal dhamaystiran: Dagaalkii Beder

Xamza RC wuxuu xaadiray Dagaalkii Badar wacdaro loo wada qiray ayuuna ka dhigay, Bilaawga dagaalka gaalada waxaa helay oon daran Muslimiinta ayaa ka xigsadeen xaga biyaha, mid gaalada ka mid ah ayaa ku dhaartay "inuu darta biya ka soo cabaayo ama oo ku ag dhimanaayo" Xamza RC ayaa ka hor tagay oo ku dhuftay seef lugta ayuu ka gooyay, ninkii ayaa gadaal u dhacay, hadana ma hakan wuxuu rabaaday inuu ka dhabeeyo dhaartiisa dhanka darta ayuu u soo guur guurtay lugtiisa oo dhiig ka tifqaayo, darta agteed markuu yimid Xamza ayaa ka daba yimid oo ka takhalusay[12].

Dagaalka ayaa bilaawday Qureysh waxey soo dirtay sedex nin oo kala ahaa Cutba bin Rabiica, walaalkiis Sheyba bin Rabiica iyo wiilkiis Waliid bin Cutba, waxeyna dalbadeen inay u soo baxaan dhigood ina adeertood ah, Nabiga scw ayaa u soo saaray Xamza RC, Cali bin Abii Daalib RC iyo Cubeyda bin Xaaris RC, waxaa isku baxay xamza iyo Sheyba, Cali iyo Waliid bin Cutba iyo Cubeyda bin Xaaris iyo Cutba, Xamza RC iyo Cali RC markiiba way dileen labadii u soo baxday, halka Cutba iyo Cubeyda bin Xaaris labadoodu ay is dhaawaceen Xamza RC iyo Cali RC ayaa ku soo noqdeen oo dhameestireen Cutba, Cubeyda ayeena soo xambaareen[13].

Qureysh markay aragtay in sedexdoodi nin la dilay hal mar ayee soo yaaceen waa leys dex galay, Xamza waxaa calaama u ahayd maalinkaas baal goronyo labo seef ayuu ku dagaalamaayay rasuulka scw hortiisa, wuxuu ka laayay gaalada rag badan sida Duceyma bin Cadiy iyo Zamca bin Aswad, Umaya bin Khalaf ayaa waydiiyay Cabdi Raxmaan bin Cawf RC "waa kuma ninkaas baasha goronyada ku leh xabadkiisa?" waxa oo ugu jawaabay waa Xamza RC, umaya ayaa dhahay: "waa kan nagu sameeyay wax kasta"[14].

Dagaalkii Uxud iyo shahiidnimadiisa

[wax ka badal | wax ka badal xogta]
Maqaal dhamaystiran: Dagaalkii uxud

Dagaalkii Uxud Qureysh waxa ay u soo baxday siday uga aargudan la hayd jabkii ka soo gaaray Badar, waxa ay aad uga xanuunsadeyn Xamza waxa uu ku dhigay iyo dadkii uu ka laayay, Jubeyr bin Mudcim oo adeerkii Duceyma bin Cadiy Xamza uu ku dilay Dagaalkii Badar ayaa ku dhahay adoonkiisa xabashiga ahaay ee Waxshi "Xamza hadaa dishid xur baa tahay", Hinda ayaa ayadana ku sii boorisay dilkiisa.

Dagaalka markuu bilaawday Xamza wuxuu ku dagaalamayay labo seef, Nabiga scw cadawga cidna kama xigin aa Xamza ahayn, maalinkaas Xamza waxa uu ka dilay gaalada 31 qof [15] oo ka mid yihiin Cusmaan bin Abii Dalxa calan wadihii Qureysh iyo Arda'a bin Shuraxbiil oo asna calan wade ahaay.

Adoonkii waxshi ahaay asaga waxaa dilka Xamza ahayn maba u soo aadin dagaalka, wuxuu ahaay geedaha ama dhagaxda inuu ku gambanayo oo Xamza kor ka eeganayo, wuxuu arkay Xamza oo rati barooran camal oo marba dhinac u la boodayo seeftiisa, nin lagu magacaabo Subaac bin Cabdi Cuzza ayaa ka soo hor bxay, Xamza ayaa ku dhahay "ii kaalay midka habartiisa kintirada gooni jirtoo" markaasuu seefta madax uga gooyay [16], intaas ka dib Xamza waxa uu ku soo dhawaaday Waxshi, Waxshi ayaa ku gamay waran oo kala helay caloosha hoosteed waxa uuna ka baxay lugaha hoostood, Xamza waxa uu isku dayay inuu kaco balse wuu awoodi waayay oo meesha ayuu ku dhintay [17][18][19].

Intaas ka dib gaalada waxa ay jeexeen Xamza xabadkiisa, calooshiis ayee banaanka keeneen, sidoo kale xubnaha jirkiisa ayee suurad xumeeyeen, Hinda binti Cutba waxa ay la baxday beerkiisa ayadoo calalajisay kadibna way tuftay [20].

Dhimashadiisa ka dib

[wax ka badal | wax ka badal xogta]

Markii dagaalka dhamaaday Nabiga scw wuxuu arkay Xamza sida loo galay aad ayuuna uga murugooday waxa uuna dhahay "Walaahi Safiyaa dhibsanaysa maahane waa ka tagi lahaa ilaa laga soo saaro qiyaamaha caloolaha bahalaha iyo shimbiraha" sidoo kale waxa uu Nabiga scw ku goodiyay hadii uu maalin ka adkaado gaalada inuu suurad xumeynayo todobaatan ka mid ah, balse waxaa ku soo dagay Nabiga scw aayado Qur'aan oo lagu lee yahay:

(Hadaa wax ciqaabaysiin ciqaaba sidii niila ciqaabay oo kale, hadaase sabartaan sabarkaa u fiican inta sabarta, sabir sabirkaagu alla qabidiis ayuu ahaaday hana ka murugoon hana dhibsan hagarta ay sameynayaan) [21]

Nabiga scw wuxuu qaatay sabirka, waxa uuna diiday suurad xumeynta [22].

Dilka Xamza waxa uu ahaa Soonfur kala barkeed sanadii 3aad hijiriga, waxa uuna jiray 57 sano ama 59 sano, waxaana lagu duugay dhiigiisa lamana dhaqin, asiga iyo Cabdulaahi bin jaxshi ayaana hal qabri lagu wada duugay.

Geeridiisa waxey saameyn ku reebtay guud ahaan muslimiinta, abwaanada muslimiinta sida Xasaan iyo Kacab bin Maalik ayaa tiriyeen tixyo gabay oo ugu baroor diiqayaan.

Xamza wuxuu ka tagay ilmo; Yacla bin Xamza, Camaara bin Xamza oo saqiiro ahaayeen [23] iyo Umaama binti Xamza oo markii dambe Nabiga scw u guuriyay Salama bin Abii Salama, sidoo kale Faaduma bint Xamza gabar la dhaho waa la sheegaa. Dhamaan ilmaha Xamza wax farac kama tagin Yacla maahanee asna faraciisa wuu go'ay [24].

Fadliga Xamza

[wax ka badal | wax ka badal xogta]

Wuxuu yiri Nabiga scw: «Shuhadada sayidkood waa Xamza iyo qof u istaagay hogaamiye daalim ah oo faray kana reebay ka dibna la dilay»[25].

Mar kale wuxuu dhahay: «Walaalahey kan ugu fiican waa Cali, adeeradeyna waxaa ugu fiican Xamza» [26][27]

Sida ay soo guuriyeen culamada qaar Nabiga scw waxa uu ku tukaday Shuhadada Uxud mid mid, mar kasta Xamza wuu ku tukanaayay, qof kalaa la lakeynaa hadana wuu ku tukanaayay ilaa tobaatan iyo labo salaad oo ku tukaday [28].

Xigasho

[wax ka badal | wax ka badal xogta]
  1. ↑ رجال الطوسي - الشيخ الطوسي - الصفحة ٣٥. Archived 2020-12-24 at the Wayback Machine
  2. ↑ أسد الغابة، ج2 ص67-70، الصحابي رقم:1251، باب الحاء واللام والميم
  3. ↑ {{استشهاد ويب | مسار = https://shamela.ws/book/12288/369 | عنوان = ص369 - كتاب الاستيعاب في معرفة الأصحاب - 541 حمزة بن عَبْد المطلب بن هاشم - المكتبة الشاملة | موقع = shamela.ws | تاريخ الوصول = 2021-09-25 | مسار أرشيف = https://web.archive.org/web/20210915144751/https://shamela.ws/book/12288/369 | تاريخ أرشيف = 15 سبتمبر 2021
  4. ↑ صفي الرحمن المباركفوري، الرحيق المختوم مع زيادات، صفحة 53. بتصرّف إقرأ المزيد على موضوع.كوم: https://mawdoo3.com/%D9%85%D8%AA%D9%89_%D8%A3%D8%B3%D9%84%D9%85_%D8%AD%D9%85%D8%B2%D8%A9_%D8%A8%D9%86_%D8%B9%D8%A8%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B7%D9%84%D8%A8%D8%9F#cite_note-3936f267_9588_4d3d_b531_5c0bbd68304a-5
  5. ↑ ↑ ابن كثير ، البداية والنهاية، صفحة 84. بتصرّف. إقرأ المزيد على موضوع.كوم: https://mawdoo3.com/%D9%85%D8%AA%D9%89_%D8%A3%D8%B3%D9%84%D9%85_%D8%AD%D9%85%D8%B2%D8%A9_%D8%A8%D9%86_%D8%B9%D8%A8%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B7%D9%84%D8%A8%D8%9F#cite_note-9999b75a_aa37_473d_b524_75760557a70b-7 .
  6. ↑ الزرقاني، محمد بن عبد الباقي، شرح الزرقاني على المواهب اللدنية بالمنح المحمدية، صفحة 478. بتصرّف. إقرأ المزيد على موضوع.كوم: https://mawdoo3.com/%D9%85%D8%AA%D9%89_%D8%A3%D8%B3%D9%84%D9%85_%D8%AD%D9%85%D8%B2%D8%A9_%D8%A8%D9%86_%D8%B9%D8%A8%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B7%D9%84%D8%A8%D8%9F#cite_note-16aa3ad4_2c75_4ef1_8d7b_aa983da4bf3c-8
  7. ↑ Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named سيد الشهداء، ص10
  8. ↑ سيد الشهداء، ص13
  9. ↑ {{استشهاد بكتاب|عنوان=صحابيات حول الرسول صلى الله عليه وسلم|مكان=|وصلة مؤلف=|مسار أرشيف=https://web.archive.org/web/20210523050929/https://books.google.com.bh/books?id=B0TUDgAAQBAJ&printsec=frontcover&hl=ar%7CISBN=%7Cإصدار=%7Cمكان النشر=|صفحة=87|عمل=|بواسطة=|الأول=|editor1=|المجلد=|مؤلف2=إصلاح عبد السلام الرفاعي|مؤلف1=عبد الصبور شاهين|تاريخ=|لغة=ar|ناشر=|مسار=https://books.google.com.bh/books?id=B0TUDgAAQBAJ&printsec=frontcover&hl=ar#v=onepage&q&f=false%7Cتاريخ أرشيف=2021-05-23|تاريخ النشر=|حالة المسار=
  10. ↑ سيرة ابن هشام، ج1 ص504-505
  11. ↑ الطبقات الكبرى، ابن سعد، ج2، ص6، دار صادر، بيروت.
  12. ↑ الرحيق المختوم، صفي الرحمن المباركفوري، الناشر: دار الهلال - بيروت، الطبعة الأولى
  13. ↑ سيرة ابن هشام، ج1 ص625
  14. ↑ البداية والنهاية، ج3 ص349-350
  15. ↑ أسد الغابة، ج6 ص335
  16. ↑ البداية والنهاية، ج4 ص20
  17. ↑ سيرة ابن هشام، ج2 ص70-73
  18. ↑ أسد الغابة، ج5 ص409
  19. ↑ البداية والنهاية، ج4 ص20-21
  20. ↑ البداية والنهاية، ج4 ص42
  21. ↑ Suurada Al-Naxli, Aayadaha: 126 iyo 127
  22. ↑ سيرة ابن هشام، ج2 ص96
  23. ↑ أسد الغابة، ج4 ص130
  24. ↑ أسد الغابة، ج5 ص487
  25. ↑ أخرجه الحاكم وصححه (3/ 215) والطبراني في الأوسط (4079) وأورده الألباني في السلسلة الصحيحة واستوفى الكلام عليه، وذكر له شواهد يصحح بها (374) رابط الموضوعأخرجه الحاكم وصححه (3/ 215) والطبراني في الأوسط (4079) وأورده الألباني في السلسلة الصحيحة واستوفى الكلام عليه، وذكر له شواهد يصحح بها (374)
  26. ↑ معرفة الصحابة لأبي نعيم، حَرْفُ الأَلِفِ، مَنِ اسْمُهُ أَنَسٌ، رقم الحديث: 5105
  27. ↑ أسد الغابة، ج3 ص105
  28. ↑ البداية والنهاية، ج4 ص45 وقال: وهذا غريب وسنده ضعيف.
Waxaa laga keenay "https://so.wikipedia.org/w/index.php?title=Xamza_bin_cabdi_mudalib&oldid=260345"