Af-Sawaaxili

Ka Wikipedia
(Waxaa laga soo toosiyay Sawaaxili)
Sawaaxili
Kiswahili
Dhalad u ahTansaaniya, Jamhuuriyada Dimuqaraadiga Kongo, Kiinya, Musanbiig, Burundi, Ruwanda, Yugandha, Komoros, Mayotte iyo qeybo ka mid ah Saambiya, Malaawi, Madagaskar iyo Koofurta Suudaan tirada dadka ku hadla = 15 000 000 - 25 000 000
U ah afka hooyo
in ka badan 150 milyan oo ku hadla[1]
Qoyska luqada
  • Sawaaxili
Hab qoraalkaFarta laatiinka,
Farta Carabika
Xaalada Rasmiga
Ka ah Luqad rasmi Tanzania
 Kenya
 Uganda
Template:Jamhuuriyada Dimuqaraadiga Kongo
 Comoros
Template:Country data Zanzibar
African Union
Template:Country data East African Community
Regulated byBaraza la Kiswahili la Taifa (Tanzania), Chama cha Kiswahili cha Taifa (Kenya)
Koodka luqada
ISO 639-1sw
ISO 639-2swa
ISO 639-3swainclusive code
Individual codes:
swc – Congo Swahili
swh – Coastal Swahili
ymk – Makwe
wmw – Mwani
Luqadda la adeegsado99-AUS-m
Guthrie codeG.42–43;
G.40.A–H (pidgins & creoles)
[2]
  Coastal areas where Swahili or Comorian is the indigenous language,
  official or national language,
  and trade language. As a trade language, Swahili extends some distance further to the northwest.[xigasho u-baahan]
{{{1}}}

Af Sawaaxili, loogu dhawaaqo Kiswahili, waa Luqad Bantu ah, waxayna luqada koowaad u tahay Dadka sawaaxiliga. Waa lingua frankiga Bariga Afrika iyo Koonfurta hoose ee Afrika, oo ay ka midtahay Kenya, Tanzania, Uganda, Rwanda, Burundi, meelo ka mid ah Malawi, Soomaaliya, Zambia, Mozambique iyo Jamhuuriyada Dimuqaraadiga Kongo (DRC).[3][4]

Tirada saxda ah ee kuwa ku hadla Sawaaxiliga lama yaqaan. Qiyaaso kaladuwan ayaa horey loosoo bandhigay oo udhaxaysa 100 milyan ilaa 150 milyan oo qof.[5]

Af sawaaxiliga waxay luqad qaran u tahay DRC, Kenya, Tanzania, iyo Uganda, sidoo kale waa mid ka mid ah luqadaha ka shaqeeya Ururka Midowga Afrika, waxaana si rasmi ah loogu aqoonsaday inay tahay lingua frankiga Bulshada Bariga Afrika.[6]

Erayo sawaaxili ah[wax ka badal | wax ka badal xogta]

  • jambo hallo (hayeh ama salaamu caleykum
  • hujambo? – sijambo (Sideetahay - waa fiicanahay!
  • hamjambo? – hatujambo (Sideetihiin? - waa fiicannahay!
  • hajambo? – hajambo (sidooyahay ama ee tahay? - woo fiicanyahay ama wee fiicantahay!
  • habari? – nzuri! (maxaa cusub? wax cusub!
  • simba (libaax
  • tembo (Maroodi
  • kiboko (jeer *weewee(adiga
  • twiga (Gari
  • mgeni (marti
  • rafiki (saaxiib
  • karibu (Soo dhawoow!
  • kwaheri (jaaw ama waa baxay!
  • asante (mahadsanid!
  • asante sana (aad aa u mahadsantahay!
  • hakuna matata (dhibaato malahan!
  • safari (Saffar
  • mzungu (gaalo/cadaan/yurubian
  • ninakupenda (waa ku jeclahay!
  • hatari! Khatar/dhibaato!
  • daktari (dhakhtar
  • polepole (tartiib
  • haraka haraka (boobsii/dhakhsi
  • samahani (iska raali ohoow
  • cheza (cayaar
  • hapana (maya
  • ndiyo (haa
  • kweli (sax
  • hodari (caqliloow
  • mzungu (cadaan (naag ama nin)
  • mbwa (ey
  • maji (biyo
  • hamna (mataalo ...
  • bwana (mudane
  • shikamo (salaan, qof kaa ween
  • marahaba (salaan
  • mambo (iska warran
  • poa (iska caadi
  • safi (nadiif
  • nzuri (fiican/nabad
  • dada (walaashaa kaa weyn
  • kaka (walaalkaa kaa weyn
  • kesho (bari subax
  • pumba (kala saarin, bariis
  • mzembe (caajis
  • lala salama (soo bari/habeen wanaagsan
  • sifuri 0
  • moja 1
  • mbili 2
  • tatu 3
  • nne 4
  • tano 5
  • sita 6
  • saba 7
  • nane 8
  • tisa 9
  • kumi 10
  • elfu 1000

Tixraacyada[wax ka badal | wax ka badal xogta]

  1. Swahili language (Stanford website)
  2. Jouni Filip Maho, 2009. New Updated Guthrie List Online
  3. Mazrui, Ali Al'Amin. Swahili state and society: the political economy of an African language, 1995, East African Educational Publishers
  4. Prins 1961
  5. HOME – Home, Swahililanguage.stanford.edu: After Arabic, Sawaaxiliga waa luqad afrikaan tan ugu wayn laakiin tirada dadka ku hadla ayaa ah aag kale oo ay ka jirto heshiis yar.. Lambarada ugu badan ee lasheegay ayaa ah 50, 80, iyo 100 miliyan oo qof. [... Tirada dadka u dhashay luqada ayaa ah wax ka yar 20 million.]
  6. Development and Promotion of Extractive Industries and Mineral Value Addition, East African Community