Xarardheere
Xarardheere هرارديري (Carabi) | |
---|---|
| |
Wadan | |
Gobol | Mudug |
Degmo | Xarardheere |
Tirada dadka (2005 [1].) | |
• Dhammaan | 65,500 |
Aag saacadeed | UTC+3 (EAT) |
Xarardheere (Af Carabi : ar) waa magaalo taariikhi ah oo ku taal gobolka Mudug ee Soomaaliya.
Taariikh[wax ka badal | wax ka badal xogta]
XarardheereKa
Xarardheere waa degmo ku taala deexda gobolka Mudug.
Maqaalkaan waa gumud (maqaal aad u gaaban.
Xarardheere waa degmo xeebeed kaga taala soomaaliya dhinaca qorox ka soo bax ee [bari], gobalka eey ka tirsantahayna waa gobolka Mudug. Waa degmo barwaaqaysan kana heli kartid waxyaabaha eey naftu u baahantahay, waxayna ku darsatay inay tahay degmo dalxiiseed qaboow xaga nulosha waa degmada maanta ugu qaalisan xaga nolosha degmooyinka Soomaaliya. Siyaasad ahaan waa degmo ka nabadoon dagaalada galaaftay dalka qaybihiisa badan. Degmada waxaa daga oo kali ah beesha Saruur , Ceyr Saleeban oo ha beesha Habargidir. Degmadaan oo ah meel Ilaahey ku manneystay qeyraadka sida baddii, xoolihii, beerihii intaba. Waxaa kale oo degmada ku teedsan magaalooyin aan ka dhicin iyo tuulooyin dhowr ah sida Dhalwo, Dumaaye, Dabagalo, Jowle, Qosoltire, Ceelhur, Keynaan, Caad,Tuulaxaaji,Tawakal,Burjiriqo,Xabadeey,Sheekhcilmi,Caloolacad, Sarmaan,Huursane,Dhaluuga, Cagacadde, Ilbir, Camaaro iyo Deegaan. Haddii aannu dib u jalleecno waxaa ku dhashay Xarardheere siyaasiyiin caan ah sida:
1. Cabdirashiid Cali Sharmaarke, madaxweynii hore ee Soomaaliya (1967-69)
2. Maxamed Siciid (Jentelmaan), xildhibaan ka ahaa barlamaankii (1960-69).
3. Maxamed Abshir Muuse, taliyihii ciidanka boliska 1960-68.
4. Nageeye Gacal Kuul(Garxiir)
5- Dr zakaria Ali mohamud( xarbi)
sidoo kale waax kami ah mid ah taariikhda Xarardheere in sanadkii 1911 uu soo gaarey halyeygii Soomaaliyeed Maxamed Cabdulle Xasan (Sayidka), isagoo markaa doonayey ciidan waxaana uu lakulmay odayaashii Xarardheere si wanaagsan ayaana loo qaabiley waa markii uu tiriyey tixdan gabayga ah: "Heyb aan diblooraacin iyo darab Saruur baaleh Taasina wexeey muujineysaa in dadka ugu badan ama maamula eey ayaayeen ( Saruur Madarkicis) Sida kucad gabayga ( Seyed maxamed Cabdulle Xasan)
magaca magaalada[wax ka badal | wax ka badal xogta]
Magaalada magaceeda waxaa la sheegaa in uu ka yimid labo magac oo isku tagtay oo kala ah Xarar iyo dheere Xarardheere oo ah geed dheer oo xarar ah oo magaalada ka bixi jiray.
Magaaladan waxa ay ka midtahay magaalooyinka gobolka Mudug uu ka kooban yahay, isla markaana ku taalla dhinaca deexda.
waxey ku taalaa dhinaca qorax ka soo bax ee bari.
Dhaqaalaha[wax ka badal | wax ka badal xogta]
Degmadaan waxaa ka jira ganacsi ballaaran oo dhinaca dalagyada beeraha kasoo baxa, xoolaha iyo weliba kalluumeysiga oo ah qeybta ugu weyn ee lacagta adagi kasoo,gasho dadka degaanka.
waxey dagmo noqotay 1972, waxaana ka noqday guddoomiyihii uhu horeeyay Abdi dheere, magaaladan waa magaalada kaliyah ee waxyaabihii danta guud wali ey yihiin dan guud, sidii Isbitaalka, wakaalada biyaha, iskuulka degmada, saldhiga booliska, gurigii martida iyo wax kasta oo dan guud ahaa.
Magaalooyinka gobolka mudug[wax ka badal | wax ka badal xogta]
Magaaloyinka hoostaga Degmad Xarardheere waxaakamida
- Dummaye - Caad - Dabagalo - miliqo - Miiroon -waxweyn -celqalow -warane -[[ DUR DUR -gaddoon - Burjiriqo - Korodhi - Jowle -
- Ilbir - Qosol Tire[karordheere] - Camaara.
Tuulo habaraawe Tuulo suuley
-Tuulo Qalbi-barag macalin axmed
bacaad coorey
[ dhalwo]