Dhagool
Dhagool Af-Taliyaani : sordità Af Ingiriis : deafness Af Amxaari : ድንቁርና) waa qof ama xayawaan aan wax maqli karin. Awood-darida maqalka badh ahaan, dhegoculeys, iyo guud ahaan ayaa loo yaqaanaa dhagool.
Dhegaha oo ah xubin kamid ah xubnaha ugu muhiimsan ee jirka ayaa haddii ey wax gaaraan keenta dhagoollenimada. Sidoo kale qaybta maskaxda ee u qaabilsan maqalka ayaa dhagoollenimo keenta haday wax gaaraan.
In kastoo dad badani ku soo dhashaan dhagoolnimada, waxyaabo badan ayaa keena dhibtan, inta ugu badan waxaa ka mid ah duqoowga, shanqadh badan, iyo xanuuno ku dhaca dhegaha iyo maskaxda.
Qiyaasta dhagoolnimada ee dadka waxaa loo qeybiyaa sadex: dhegoculeysyar, mid dhexe iyo dhago la'aan dam ah - qof aan waxba maqli karin. Dhegoculeyska yar iyo dhexe ee xanuun ama gaboowgu keeno waa kuwo wax laga qaban karo. Qeyb ahaan waa la daaweeyaa haddii kale qalab lagu xidho dhegaha ayaa ka caawiya maqalka.
Tiro dhan 10% shacabka dunida ayaa dhagool ah ama maqalka dhib ka qaba; taas oo sanadkii 2004ta ay 124.2 milyan qof dhago la'aayeen.
Qeybaha Dhagoolka
[wax ka badal | wax ka badal xogta]Guud ahaan dhagoolnimada waxaa loo qeybiyaa labo nooc, mid lagu soo dhasho iyo mid qofka ku dhacda. Dadka ku soo dhasha dhagoolnimada ma hadli karaan isla markaana wax ma maqli karaan.
Dhinaca kale, waxaa jira tiro badan oo dad ah oo dhago la'aan ku dhacdo inta eey noolyihiin. Dadkani waxay noqdaan kuwo dhegoculus oo wax yar maqli kara iyo kuwo dem noqda oon gebi ahaan waxba maqli kari.
Sida xaqiiqda ah, maqalka dadku wuu kala duwan yahay. Maqalka qofka qaangaadhka caadiga ah wuxuu u dhexeeyaa 26 iyo 40 dB HL. Waxa la isticmaalaa qalab lagu cabiro heerka maqalka oo loo yaqaano audiometric taas oo lagu qiyaaso halbeeg lagu magacaabo dhesibel (dB) astaanteedu tahay dB HL. Cabirka Dhesibelku wuxuu sheegaa qiyaasta dhegoculeyska qofka.
Ayadoo la tixraacayo da'da qofka ayaa maqalka dadka loo kala saaraa dhowr nooc:
- Maqal Caadi ah:
- dadka qaangaadhka ah maqalkoodu wuxuu u dhexeeyaa 26 iyo 40 dB HL.
- caruurta caadiga ah maqalkoodu wuxuu u dhexeeyaa 20 iyo 40 dB HL.
- Dhegoculeys yar: dadkan cabirka maqalkoodu wuxuu u dhexeeyaa 41 iyo 54 dB HL
- Dhegoculeys mid dhexe: dadkan cabirka maqalkoodu wuxuu u dhexeeyaa 71 iyo 90 dB HL
- Dhegoculeys sareeya: dadkan cabirka maqalkoodu wuxuu u dhexeeyaa 91 dB HL iyo wixii ka sareeya, iyo
- Dhago la'aan dam ah - qof aan waxba maqli karin.
Waxyaabaha Keena Dhagoolnimada
[wax ka badal | wax ka badal xogta]_world_map_-_DALY_-_WHO2004.svg)
Dhagoolnimada inta badan waa mid dabiici ah oo lagu soo dhasho, halka dad badan ay dhego beelaan inta eey noolyihiin.
Waxyaabo badan ayaa keena dhibtan, inta ugu badan waxaa ka mid ah duqoowga, shanqadh badan, iyo xanuuno ku dhaca dhegaha iyo maskaxda. Sidoo kale, waxaa jira tiro badan oo dad ah oo dhego la'aanta ka dhaxla waalidkood taas oo ku soo baxda wakhtiyo kala duwan oo noloshooda ah.
Caawinta Maqalka
[wax ka badal | wax ka badal xogta]
Dhago la'aantu waa awood-dari maqalka la xidhiidha. Dunida maanta waxaa jira nidaamyo badan oo dadka dhagoolka ahi kula xidhiidhaan bulshooyinka ay la nool yihiin.
Tirada dadka dhegaha la' waxa lagu qiyaasaa 10% bulshada caalamka. Kuwaas oo 90% u dhashay wadanada soo koraya ee qaarada Aasiya iyo qaarada Afrika.
Shaqsiyaadka dhegaha culus ee wax yar maqli kara waxa lagu caawiyaa daawooyin iyo qalab dhegaha la gashado oo codka soo qabta. Qalabkaas waxaa loo yaqaan Cochlear.[1]
Si eey ula xidhiidhaan bulshada, dadka aan waxba maqli karin isla markaana hadli karin waxay isticmaalaan calaamado iyo astaamo ayagoo faraha iyo gacmaha ka tilmaamaya. Midan waxaa loo yaqaanaa Luuqada Astaanta.[2]
„Oo kan halkaas deggan ma odhan doono, Waan bukaa . . . Oo markaasaa kuwa indhaha laʼ indhahoodu furmi doonaan, oo kuwa dhegaha laʼ dhegahooda furka laga bixin doonaa.”
- Luqadda Calaamadaha Ameerika
- Luqadda Calaamadda ee Kenya
- Dooro Luqaddaada (Muuji Luqadaha Fara Hadalka Keliya)
Tixtaac
[wax ka badal | wax ka badal xogta] | Maqaal kaan malahan xigasho ama xog xaqiijin ah. |
Maqaalkan waa la bilaabay. Hadii aad wax ka taqaanid fadlan ka caawi Wikipedia in aad Wax ku dartid. Qoraalkaagu ha noqdo mid faa'iido leh oo dhexdhexaad ah.
- ↑ WHO: The global burden of disease: 2004 update, World Health Organization, Geneva, Switzerland, 35
- ↑ Abdelaziz Elzouki, Textbook of clinical pediatrics, Springer, Berlin, 602, edition 2