Wasaaradda Gaashaandhigga Soomaaliya
| Wasaaradda Gaashaandhigga | |
 | |
| Warbixin Wasaarada | |
|---|---|
| La-sameeyay | 1 Abriil 1914] |
| Hoos-tegta | Dowlada Federaalka Soomaaliya |
| Xarunta sare | Muqdisho,  Somalia |
| Waaxda Fulinta |
|
Wasaarada Gaashaandhiga (Af Ingiriis : Ministry of Defence) (sidoo kale loo yaqaano: Wasaarada Difaaca Soomaaliya) waa wasaarada maamusha dhamaan hay'adaha iyo waaxyaha aminiga qaranka, isla markaana gacanta ku haysa ciidanka qaranka wadanka Soomaaliya.
Madaxwaynaha Soomaaliya ayaa ah Hogaamiyaha Sare ee Ciidanka Qalabkasida ee wadanka. Sidoo kale, Wasiirka Gaashaandhiga wuxuu masuul ka yahay isku dibu ridka iyo diyaarinta siyaasada ciidanka, isla markaana soo diyaarinta kheyraadka iyo maamulka dhaqaalaha ku baxa ciidanka.
Guud ahaan, ciidamada hubaysan ee Soomaaliya waxaa ka mid ah: ciidanka qaranka, Ciidanka Cirka Soomaaliya, iyo Ciidanka Badda Soomaaliya; kuwaasi oo masuul ka ah ilaalada iyo nabadsugida wadanka, shacabka, qaranka iyo dowlada..[1]
Habka iyo Nidaamka Wasaarada
- Wasiirka Gaashaandhiga
- Wasiir ku xigeen
- Xoghayaha Guud
- Ku xigeenka Xoghayaha Guud
- Waaxda Dhaqaalaha
- Waaxda Qorsheynta
- Wakaalada Difaaca
- Waaxda Nidaaminta
- Waaxda Maamulka iyo Habaynta
- Wasiir ku xigeen
Ciidanka Xooga
| Ciidamada qalabka sida القوات المسلحة صومالية | |
|---|---|
 Astaanta ciidanka | |
| Asaas | 1960 |
| Qaabkooda hadda | Ciidamo beeleedyo isutagay |
| Qaybha ciidanka | Ciidamada Birriga  Ciimada Cirka  Ciidamada Badda
|
| Xarunta | Muqdisho, Soomaaliya |
| Hogaanka | |
| Commander-in-Chief | Xassan seefow |
| Wasiirka Gaashaan dhigga | Abdihakim Mohamoud Haji-Faqi |
| Taliyaha ciidamada qalabka sida | General Abdirsaaq khaliif cilmi |
| Awooda Ciidan | |
| Shaqsiyaadka Firfircoon | Sareeye Gaas |
| Ciidanka Kaydka | Wax kayd ah malahan |
| Qarashka ku baxa | |
| Wax soo saarka dalka inta uga baxda | 0.9% (2005) |
| Qalabka | |
| Dalalka taageera | Yurub, Maraykanka, Jaamacada Carabta (Khaliij) |
Ciidanka Xooga Soomaaliya (Af Ingiriis : Somali Armed Force; loo soo gaabiyo SAF; Af Carabi : ar) sido dowliga ah loo yaqaano Ciidanka Jamhuuriyada Federaalka Soomaaliya, waa Ciidanka Qalabka Sida ee wadanka Soomaaliya.[2] Ciidanka xooga dalka waxaa hogaamiya madaxweynaha wadanka, waxayna masuul ka yihiin amniga, amaanka, jiritaanka iyo xoriyada, sharafta iyo kaladembeynta wadanka.[3]
Taariikh ahaan, ciidanka wadanka Soomaaliya wuuu ahaan jirey kan ugu xoogan qaarada Afrika. Ciidanka Soomaaliya waxaa markaas weeninkiisa lagu qiyaasaasi jiray in oo u dhaxeeyay 350,000 ilaa 400,000 oo ciidan oo diyaar ah. Ciidanka soomaaliya waxaa la sameeyay 1960kii, waa markii ee soomalaiya xornimadeeda ka heshay gumeesti yaashii Ingriiska iyo Talyaaniga. Ciidamada soomaaliya waxee ka koobnaayeen Ciidanka Badda Soomaaliya, Ciidanka Cirka Soomaaliya iyo Ciidanka Booliska Soomaaliya. Shaqadooda ugu horeeysay ee qabtaan neh waxee eheed Xoreentii Soomaali Galbeed 1976ii, waa markii ee 4 dal ku goobteen. Ciidamada Soomaaliya qalab badan oo xoogan ee lahaayeen, waxaana si fiican u dhisay, wadamada Ruushka (Midowga Soviet), Talyaaniga iyo mareykanka oo hub ugu saaiidi jiray. Ciidamada soomalaiya ayaga ayaa ciidankooda sii tabo bari jiray dhinaca dhulka iyo cirka. 20sano kadib ciidamada soomaaliya awood ee ku difaacan dalka malahan,Kuwii hore ee xooga dalka soomalaiya wee duqoobeen, qaar neh dalka ee ka baxeen, qaar badan neh dagaalkii sokeeyay ee ku dhinteen. sidii loodhisay Dawladda KMG, somalia waxee yeelatay ciidan yar oo 20,000 gaareenin, sifiican neh u tabo barneen, qalab fiican iyo dhaqaalo ciidan neh ee heesanin. Ciidanka maanta ka jira dalka soomaaliya, waa kuwo dalkooda difaacaya ayaga oo waxba heesanin, qalab ama gawaarida militariga. Maadaama oo dalka ka jiro dagaalo, mala dhihi karo ciidankeena woo dhisanyahay, ayaga oo waxba heesanin qofna caawinin.
Ciidanka Badda
Ciidamada Badda Soomaaliyeed (SNF), waa adeega ciidanka badda oo ah waax ka tirsan Ciidanka Qalabka Sida ee wadanka Soomaaliya. Ciidanka baddu wuxuu masuul ka yahay ilaalinta, difaacida iyo maamulka baddaha wadanka Soomaaliya.
Ciidanka Cirka
Ciidamada Cirka Soomaaliyeed (SAF) waa awooda ciidanka cirka oo ah qeyb ka tirsan Ciidanka Qalabka Sida ee wadanka Soomaaliya. Ciidanka cirku waxay masuul ka yihiin ilaalada hawada iyo cirka wadanka Soomaaliya. Markii wadanka Soomaaliya xoriyada qaatey 1960kii ayaa la aasaasay ciidanka cirka, waxaana hogaanka ciidankaas gacanta ku hayay duuliyihii ugu horeeyay Cali Mataan Xaashi.[4] Si kastaba ha ahaatee, Ciidanka Cirka Soomaaliya waxay wakhti ahaayeen kuwa ugu awooda badan Geeska Afrika.[5] Burburkii wadanka 1990kii ayaa burburisay ciidankaasi; waxaase dib-loo soo nooleeyay sanadkii 2010.
Sidoo kale fiiri
Xigasho
- Official Ministry website Archived Juun 3, 2013 // Wayback Machine
- . 4 November 2012 http://allafrica.com/stories/201211050009.html. Soo qaatay 5 November 2012. Maqan ama ebar
|title=(caawin)
- ↑ http://www.hiiraan.com/news4/2014/Jan/52907/somali_prime_minister_unveiled_his_55_member_cabinet.aspx. Soo qaatay 1 May 2014. Maqan ama ebar
|title=(caawin) - ↑ "Nuqul Archive" (PDF). Waxaa laga kaydiyay the original (PDF) 24 January 2013. Soo qaatay 13 March 2013. Barameter aan la aqoon
|ciwaan=ignored (caawin) - ↑ "Nuqul Archive". Waxaa laga kaydiyay the original 2 April 2015. Soo qaatay 13 March 2013. Barameter aan la aqoon
|ciwaan=ignored (caawin) Chapter 14, Article 126(3). - ↑ Luigi Pestalozza, The Somalian Revolution, (Éditions Afrique Asie Amérique latine: 1974), p.27.
- ↑ Tom Cooper, African MiGs: MiGs and Sukhois in service in Sub Saharan Africa, (SHI Publications: 2004), p.109.