Waaciye
Waaciye Waiye | |
|---|---|
 | |
| Script error: The function "Somaliland" does not exist. | |
| Coordinates: 10°00′40″N 49°02′44″E / 10.01122°N 49.04568°ECoordinates: 10°00′40″N 49°02′44″E / 10.01122°N 49.04568°E | |
| Dal | Wanlaweyn waa magaalo qadiimi ah oo taariikh dheer leh. Waa degmo ay wada degaan Soomaalida oo dhan, hase yeeshee asal ahaan degmada waxaa degan Shanta Caalimood, oo u kala baxaan shan beelood:
1. Hubeer 2. Barbaare 3. Jambaluul 4. Erdho 5. Hiifmuge Beelahaas waxay degaan magaalada iyo tuulooyinka ku xeeran degmada. Guddoomiyaha degmada wuxuu ka tirsan yahay beesha Erdho, oo ah beesha ugu badan ee dega magaalada gudaheed. Degmada Wanlaweyn waxay hoos timaadaa 597 tuulo, waxaana ay caan ku tahay ganacsiga xoolaha iyo dhaqashadeeda. Dadku waa dad ku fiican dhaqashada xoolaha iyo beeraha, waxayna dhaqdaan geela, lo'da, iyo ariga. Wanlaweyn waxay sidoo kale caan ku tahay wax soo saarka beeraha, iyadoo degmo barwaaqo ah oo nabadeed ah. Sidoo kale, dadka deegaanka waa xoolo-dhaqato, waxaana ay si weyn ugu mashquulsan yihiin wax soo saarka beerahooda. Degmada Wanlaweyn waa mid ka mid ah degmooyinka ugu horeeya ee hoos yimaada gobolka Shabeelaha Hoose. Wanlaweyn waxaa ku yaal saldhigga milatari ee Belidoogle, oo ay ku sugan yihiin ciidanka gaarka u tababaran ee Soomaaliya iyo tababarayaal Mareykan ah. Wanlaweyn sidoo kale waa magaalo Soomaali u ilbaxsan, oo ka tirsan maamulka Koofur Galbeed ee Soomaaliya. |
| Gobolka | Bari/Karkaar |
| Magaalo | Waaciye |
| Ku bilaabmay Goob ganacsi | 1930 |
| Dowlada | |
| • Nuuca | Degmo |
| • Duqa Degmada | Ahmed hassan Barre (Ceeriin) |
| Aag saacadeed | UTC+3 (EAT) |
Waaciye(Af Ingiriis : Waiye) (Af Carabi : ar), Waa degmo ka tirsan gobolka Bari Waxay dhacdaa meel u dhexeysa Magaalooyinka Boosaaso iyo garoowe. Wareegto Dowladdii dhexe ee Soomaaliya soo saartay 1990 ayaa Waaciye loogu magcaabay degmo, wareegtadaas ayaan si buuxda u fulin maadaama dowladdu dhacday wax yar ka dib.
Taariikh
[wax ka badal | wax ka badal xogta]Waaciye waxaa la aasaasay sanadku markuu ahaa 1929-1930, Xiligaasoo niman Ganacsato ah oo sharaa'ik xoolaha dhoofiya lahaa ay ka dhiseen Berkedo iyo dhawr guri. Ganacsatadaas oo kala Ahaa
- Axmed Xasan Fiqi
- Jaamac Xasan Fiqi
- Geedi Aadan Sugule &
- Maxamuud Aadan Sugule
Waaciye wexey ku taal barta ay iska gooyaan dhigta 10.0166667° iyo loolka 49.0333333°.
Waaciye wexey degmo u tahay oo ay xukuntaa Xidda, Qayaadsame, Juurile, Dalweyn Sheerbi iyo baadiyaha ku xaydaaman tuulooyinkaas oo ay reer miyigu degaan.
Dhul aad u ballaaran oo ay reer miyi ku nool yihiin ayaa ka xiga bariga iyo galbeedka. Dhulkaas iyo tuulooyinka ku xaydaaman waaciye wexey kala yihiin:
- • Togga Waaciye oo waqooyi bari ka mara
- • Candha bahal iyo Cuunka ayaa waqooyi galbeed ka xiga
- • Xidda iyo sheerbi oo koonfur ka xiga
- • Haracley
- • Togga geri fud
- • Qayaadsame oo waqooyi bari ka xiga
- • Togga Gurran
- • Gurrane
- • Mashax Goble
- • Xolxoshin
- • Garigay
- • Dalagoble
- • Booxaaro
- • Daanteb
- • Kal Midgood
- • Kolutidgan
- • Dundun Garab Cad
- • Dharkaynta
- • Dhidhin canjeelle
- • Xeradaa mudulo
- • Bilcil geel jecel
- • Far Meygaag
- • Gubato
- • Dalweyn
- • Xumurdoon
- • Booxaaroyar
- • Dalcawle
- • Gob Xiddo
- • Damal joogle
- • Daraqabad
- • Xangey
- • Karin lafale
- • Caleemaley
- • Hullal
- • Karin gubad
- • Samaysa dheer
iyo weliba kuwa kale oo liiskan ka maqan.
Waaciye waxaa marta waddada weyn ee isku xirta waddanka labadiisa cirif, bari iyo koonfur. Degmadu aad ayey sanadadan dambe u dhismaysey oo guryo qurxoon oo magaalada bilicdeeda bilaya ayaa la mooddaa iney meelo badan ka muuqanayaan.
Degmadu wexey leedahay cusbitaal weyn, dugsi sare, dugsi hoose-dhexe iyo machad waxbarasho. Degmada waxaa ku yaalley laba hoteel oo saaran waddada weyn ee dhexmarta degmada. Degmadu wexey leedahay saylad xoolaha lagu kala iibsado oo ay dhir badani deyr u tahay. Degmadu wexey leedahay dukaamo, farmashiyayaal, xawaalad, ceel biyihiisa la sifeeyo, biibitooyin shaah, Bakhaarro cunto, Berkedo badan, afar masaajid iyo laba kale oo dhismohooda la bilaabay taasoo ka dhigi doonta tirada masaajidyada lix xabbo.
Degmadu wexey u fideysaa dhanka koonfureed ee ay tuulada xiddo xigto.
Dhanka waqooyi bari waxaa ka soo xiray togga Waaciye kaasoo xilliyada roobka goosta dhul badan una dureera dhanka haracley isagoo jirid siibaya dhirta nawaaxigaas ku taalla.
Cimilada
[wax ka badal | wax ka badal xogta]Waaciye waa degmo jawigeedu aad u wanaagsan yahay taasoo keenta in dad badni yimaadaan xilliga xagaaga, Xilligaas oo dad badni ka soo xagaa baxaan Boosaaso kululaylka ka jira awgiis. --Cabdirashiid 22:30, 10 Oktoobar 2011 (UTC)