Qur'aan
Quraan, Qur'aan, Quraanka Kariimka[1](carabi: ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ; ingiriis: Koran) waa kitaabka Alle ﺍﻟﻠﻪ (s.w.t) ku soo dejiyay Nebi Maxamed (n.n.k.h), kaas oo ku qoran luuqada carabiga.[2][3]
Kitaabka Quraanka wuxuu saldhig u yahay diinta Islamka dhamaanteed.[4]
Quraanka kariimka ah waa hadalka Ilaahay (ﺍﻟﻠﻪ) kaas oo malaga Jibriil u soo gudbin jirey Nebi Muxamed (n.n.k.h) wakhti 23 sano ah, oo ku bilaabmaysa Diisembar 22keedii sanadkii 609 C.D (Ciise Dabadii), wakhtigaas oo nebigu ahaa 40 jir,[5] ilaa markii taariikdhu ahayd 632 Ciise Dabadii, oo ku beegan sanadkii Nabi Maxamed
(n.n.k.h) geeriyooday. Sidaa diinta Islaamku sheegtay kitaabka Quraanku waa midka ugu sareeya kitaabyada ee Ilaahay ka ilaalinayo khaladka iyo musuqmaasuqa isla markaana hogaan iyo hanuunin u ah dhamaan aadamaha ku nool dunida.
Kitaabka Quraanka waxaa loo kala saaraa, guud ahaan, labo qeybood oo kala ah Makki (oo ah Quraanka ku soo dagay Nebiga
intii uu magaalada Makkah joogay) iyo Madani (oo ah Quraanka ku soo dagay Nebi Muxamed
wakhtigii uu magaalada Madiina deganaa). Intaasi kuma eeka qeybaha Quraanku ee waxaa kitaabku u sameeysan yahay nidaam loo yaqaano suurado, kuwaasi oo loo sii kala saaro aayado. Quraanku wuxuu ka kooban yahay boqol toban iyo afar Suuradood kuwaasi ooy ugu horeeyso suurada Al Faatixa (mahnaheedu tahay fur-furitaan ama "bilaabid") oo ka samaysan 7 aayadood ilaa laga gaadho suurada 114 ee Al-Naas (macnaheedu yahay dadka) oo ka kooban 6 aayadood.
Kitaabka Quraanka ah dhexdiisa waxaa ku xusan dhamaan taariikhda, nolosha, tilmaamida iyo hogaanka, wixii horey u dhacay, waxa dhici doona, nolosha dunida, nolosha aakhiro, maalinta qiyaame iyo xisaabta, iyo dhamaan macluumaadka nooleha. Sidoo kale, Ilaahay (s.w.t) wuxuu ugu tallo-galay in kitaabku noqdo mid hogaamiya nolosha dadka. Suurad kasta iyo aayad kasta oo ka mid ah kitaabka Quraanka Kariimka ahi wax ayay tilmaamaysaa isla markaana faraysaa ama ka reebaysaa dadka.[6]
Wadajirka Quraanka iyo Xadiisku waa sharciga saxda ah ee Alle ugu tallo galay in aadamahu isku maamulaan, waxaana loo yaqaanaa Sharciga Shariicada. Intaasi waxaa dheer, Quraanka oo lagu akhrinayo luuqada carabiga ayaa waxa la akhriyaa wakhtiga la tukanayo salaadaha.[7] Qofka xafida 114ta Suuradood ee Quraanka waxaa loo yaqaanaa Xaafid. Jiijiidida iyo qurxinta codka marka la akhrinayo Quraanka waxaa loo yaqaanaa towjiid. Si kastaba ha ahaatee, bisha Ramadaan dadka muslimiinta ahi waxay dhamaystiraan akhrinta dhamaan Quraanka ayagoo ku tukanaya salaada tarawiixda.
Maanta, Quraanku waa buug dhib badan. Tusaale ahaan; Xaaladda haweenka lagu qabtay Dagaallada Diinta waa arrin xasaasi ah xagga diinta. Marka loo eego tarjumaada dhaqameed ee Qur'aanka, haweenkani waa haween la siman dumarka addoomada ah ee la iibsan karo loona iibin karo alaab ahaan. Hadday haweenkan guursadeen iyo haddii kale lama tixgelinayo, iyo sida dumarka addoommada ah ee kale ee la helay, kuwa xaq u leh (dagaalyahannada ama kuwa iibsada) waxay ku sameyn karaan dhaqannada galmada jidhkooda iyaga oo aan raalli ka ahayn.(23:5-6)[8](eeg:Shariicada, Dembiyada Dagaalka)
Micnaha & Sharaxaada Quraanka
Ereyga qur'aan waxaa kitaabka Quraan laga dhex helaa 70 jeer, kuwaasi oo qaarkood yihiin ficil (verb) iyo magac (noun) ah qaraʼa (ﻗﺮﺃ) oo macnaheedu tahay "akhriyey" ama "la akhriyey".[9][10]
Kitaabka Quraanka wuxuu saldhig u yahay diinta Islamka dhamaanteed, isla markaana wuxuu kala saaraa runta iyo beenta; mugdiga iyo iftiinka; janoda iyo cadaabta; ifka iyo aakhiroda.[11]
Kitaabka Quraanka kariimka ah ee Ilaahay (s.w.t) ku soo dejiyay Nebi Muxamed (n.n.k.h) waxaa lagu magacaabaa Al-Furqaan, kaasi oo ah tilmaamid ("al-huda"), xikmad, xasuusinta Alle ("al-dikhri"), iyo mid samada sare laga soo diray ("tanziil").
[12]
Taariikhda Quraanka
Sida lagu sheegay cilmi baaris cilmiyeed, meeshii aasaaska u ahayd Islaamka; Baarayaasha taariikhda Islaamka waxay daraasad ku sameeyeen isbeddelka Qibla muddo kadib meeshii uu ku dhashay Islaamka. Patricia Crone, Michael Cook iyo cilmi-baarayaal kale oo tiro badan, oo ku saleysan qoraalka iyo cilmi-baarista qadiimiga ah, waxay rumeysan yihiin in "Masjid al-Haram" uu ku yaal waqooyiga-galbeed ee Jasiiradda Carabta. (maaha Mecca sida lagu muujiyey shaqooyinka soo jireenka ah ee ku saleysan dhaqanka sheeko)[13][14][15][16]
Haddii “shaqooyinka ku salaysan dhaqanka sheekada” laga reebo, taariikhdii hore ee Islaamka (markii ay soo baxday, oo juquraafiga uu ku dhashay kuna faafay adduunka) ayaan weli caddayn maanta marka la eego taariikhda taariikhiga. Marka loo eego natiijooyinka cilmi -baarista, gobollada Kufa iyo Hira (koonfurta Ciraaq) waa gobollada caanka ah oo ay weheliyaan Petra.[17][18]

Nuxurka Quraanka
Quraan waa kiitaabka Illahey ee saldhiga u ah diinta Islaamka ee dadka muslimiinta ahi ku xidhan yihiin.
Marka la eego caqiidada, Quraan waa hadalka ilaaheey mana aha mid la sameeyey ama la abuuray waa waxyi ka yimid xagga rabbi.
Fiqiga
Mawduuca ugu weyn ee Quraanka Kariimka ahi waa tawxiidka. Ilaah waxa lagu tilmaamay abuuraha nool, waara, wax walba yaqaan (sidoo kale Baybalka) (eeg tusaale ahaan, Quraanka 2:20, [Quran 2:29], [Quran 2:255]). Isagu waa kan abuuray samooyinka iyo dhulka iyo waxa u dhaxeeya (Quran 13:16], [Baku 2:253], [Quran 50:38].
In la isticmaalo iyo in kale in la isticmaalo "luqad anthropomorphic ah oo ku saabsan Ilaah" waxay ahayd "mawduuca doodaha adag" ee taariikhda fikirka Yuhuudda, Masiixiga iyo Islaamka. Marka la eego aragtida guud, waxa la odhan karaa waxaa jira shakhsiyaynta Ilaah (ama anthropomorphism) ka badan tanzih (Transcendence) ee Qur'aanka iyo Baybalka.[20]
Nabiyada iyo kutubtooda lagu sheegay Qur'aanku waxay ku hadlaan magaca ilaahyada kale (Tusaale: Yahve, Yehowah).[21][22][23]. Tusaale ahaan, Elijah (Iliyaas) waa eray Cibraani ah oo macneheedu yahay "Ilaah waa Yahu / Jah" .[24], "Ilaah Waa Yehowah"[25]. Magacyada Malaa'igta sida Jibriil iyo Mikaa'iil ee Qur'aanka ku jira waxay la xidhiidhaan El (ama Il) sida diimaha kale ee Ibraahim. Allahumma, oo sidoo kale lagu sheegay Qur'aanka oo dhaqan ahaan loo isticmaalo Islaamka si loo bilaabo dua, wuxuu ahaa (malaha) ku dhawaaqida Carabiga ee ereyga Cibraaniga Elohim.[26] [27] Elohim waxa loo adeegsaday Cibraaniga macnaha jamac ahaan. (macnaha ilaahyada)
Sheekooyinka khalqiga iyo nabiyada
Erayada Qur'aanka ee "ku sifeynaya taariikhda aadanaha" waxay kaloo barbar socdaan Tawreed. Sheekooyinkan waxaa si weyn u dhiirigeliyay sheekooyinka abuurista Sumerian sida Adapa.[28][29]
Suurad
Fiiri Jadwalka Boqol toban iyo afarta Suuradood ee Quraanka Kariimka ah
Suurad Suurah Suuratu (ingiriis: sura, surah, surat; carabi: ﺳﻮﺭﺓ; ama wadar ahaan: ﺳﻮﺭ
suwar, sidoo kale sūrah)[30] waa maqaro bog ama bogag aayado ka mid ah Quraanka kariimka ah ee Alle (s.w.t) ku soo dejiyay Nebi Muxamed (n.n.k.h). Kitaabka Quraanka kariimka ah wuxuu ka kooban yahay boqol toban iyo afar Suuradood oo u sii kala baxa tiro badan oo aayado ah.[31][32]
Dhererka Suuradaha Quraanku way kala duwan yihiin, tan ugu gaabani waa Suuratul-Al-Kawsar oo ka kooban 3 aayadood; halka suurada ugu dheeri tahay Suuratul-Al-Baqara oo ka kooban 286 aayadood.[33][34]
Boqol toban iyo afarta suuradood ee kitaabka Quraanka kariimka ah waxay kala yihiin 86 suuradood oo ah Makki iyo 28 Madani ah. Kala soocida noocan ah waxaay salka ku heeysaa meesha ay suuraduhu ku soo dageen, oo ka hor intii aanu Nebi Muxamed
ka tagin magaalada Makkah quraanka ku soo dagay waxaa loo yaqaanaa Makki,[35] halka markuu Nebigu
u hijrooday magaalada Madiina waxyigii iyo quraankii ku soo dagay ay noqonayaan Madani.
Hadaba suuradahaMakkiga ahi waxay ka waramaan aakhirada iyo xoojinta iimaanka, halka suuradaha Madaniga ahi ay sharaxaan nolosha, isku-xidhnaanta iyo is-habeynta bulshada Islaamka ah.[36] Marka laga reebo Suuratul-Al-Tawba,[37] dhamaan suuradaha kale waxay ku bilaabmaan "Ku Bilaabida Magaca Alle ee Naxariista mid gaar iyo mid guud" (ﺑﺴﻢ ﺍﻟﻠﻪ ﺍﻟﺮﺣﻤﻦ ﺍﻟﺮﺣﻴﻢ) Bismi Allahi al-Raxmaani al-Raxiimi.[38] Midani waa tan kala soocda isla markaana kala saarta Suuradaha ku jira Kitaabka Quraanka Kariimka ah.
Dhinaca kale, qeyb ka mid ah Suuradaha ama suurada oo dhamaystiran ayaa la akhriyaa wakhtiga lagu gudo jiro tukashada salaada taasi oo rakcad kasta lagu bilaabo Suuratul-Al-Faatixa oo dhamaystiran.[39]
Sharaxaada Suurad
Erayga suurat waxaa markii ugu horeeysay isticmaalay Nebi Muxamed
si uu ugu kala saaro iyo kala sooco qeybaha Quraanka kariimka ah. Taasi oo ku dhex jirta aayado Alle (s.w.t) soo dajiyey sida ku cad 24:1 "Waxaanu kugu soo dejinay suurado wata cadaymo, iyo waxaanu kugu soo dirney calaamado, calaamado cad-cad, kuwaasi oo si farxad leh aad ku xasuusani."[40]
Dhinaca kale, wadarta suurad waa suwar sida ku xusan Quraanka kariimka, aayadahan oo fasirka Af Soomaali ku noqonaya "Ma waxay dhaheen isagaa Allifay? Ku dheh "La yimaada toban suwar oo la mid ah (waa Quraankee) una yeedha cid kasta marka laga reebo Alle, haddii aad run sheegaysaan."[41][42][43]
Sida Loo Helo Waddada Jannada?
Aayadaha Quraanka
Aayad Aayah Aayatu (ingiriis: Ayah, Aayah; carabi: ﺁﻳﺔ āyah, wadar ahaan: ayat ama ayaat ﺁﻳﺎﺕ āyāt)[45] waa eray af-Carabi ah oo macnaheedu tahay cadayn ama calaamad taasi oo ku dhex jirta suuradaha Quraanka kariimka ah ee Alle (s.w.t) ku soo dejiyay Nebi Muxamed (n.n.k.h).
In kastoo aayadaha ku jira suuradaha kitaabka Quraanka kariimka ah ay gaaban yihiin, hadana macnaha ay xambaarsan yihiin ayaa ah mid aad u balaadhan. Kitaabka Quraanka kariimka ahi wuxuu ka kooban yahay boqol toban iyo afar Suuradood oo u sii kala baxa tiro badan oo tiro badan oo aayado ah.[46][47]
Dhererka aayadaha iyo Suuradaha Quraanku way kala duwan yihiin, tan ugu gaabani waa Suuratul-Al-Kawsar oo ka kooban 3 aayadood; halka suurada ugu dheeri tahay Suuratul-Al-Baqara oo ka kooban 286 aayadood.[48][49]
Boqol toban iyo afarta suuradood ee kitaabka Quraanka kariimka ah waxay kala yihiin 86 suuradood oo ah Makki iyo 28 Madani ah. Kala soocida noocan ah waxaay salka ku heeysaa meesha ay suuraduhu ku soo dageen, oo ka hor intii aanu Nebi Muxamed ka tagin magaalada Makkah quraanka ku soo dagay waxaa loo yaqaanaa Makki,[50] halka markuu Nebigu
u hijrooday magaalada Madiina waxyigii iyo quraankii ku soo dagay ay noqonayaan Madani.
Hadaba suuradahaMakkiga ahi waxay ka waramaan aakhirada iyo xoojinta iimaanka, halka suuradaha Madaniga ahi ay sharaxaan nolosha, isku-xidhnaanta iyo is-habeynta bulshada Islaamka ah.[51] Marka laga reebo Suuratul-Al-Tawba,[52] dhamaan suuradaha kale waxay ku bilaabmaan "Ku Bilaabida Magaca Alle ee Naxariista mid gaar iyo mid guud" (ﺑﺴﻢ ﺍﻟﻠﻪ ﺍﻟﺮﺣﻤﻦ ﺍﻟﺮﺣﻴﻢ) Bismi Allahi al-Raxmaani al-Raxiimi.[53] Midani waa tan kala soocda isla markaana kala saarta Suuradaha ku jira Kitaabka Quraanka Kariimka ah.
Dhinaca kale, qeyb ka mid ah aayadaha Suurad ama suurada oo dhamaystiran ayaa la akhriyaa wakhtiga lagu gudo jiro tukashada salaada taasi oo rakcad kasta lagu bilaabo Suuratul-Al-Faatixa oo dhamaystiran.[54]
Qorida Quraanka
Fiiri Jadwalka Boqol toban iyo afarta Suuradood ee Quraanka Kariimka ah
Kitaabka Quran ee kariimka ah waxaa loo qeybiyaa suurado iyo weliba qeeybo hoose oo loo yaqaano Aayado.
Hoos waxaad ku arki liiska jadwalka Suuradaha laga bilaabo kow ilaa suurada boqol toban iyo afaraad.
# | Magaca Af-Carabi | Micnaha Af-Soomaali | Tirada Aayadaha | Makki ama Mediini | Ka warameysa |
---|---|---|---|---|---|
1 | Al-Faatixa | Fur-furid ama bilaabid |
7 | Mekki |
|
2 | Al-Baqara | Sac, Lo' | 286 | Medani |
|
3 | Al Cimraan | Qoyskii reer Cimraan, Hooygii Cimráan | 200 | Medani |
|
4 | An-Nisa | Dumarka | 176 | Medani |
|
5 | Al-Maa'ida | Cuntada, Wax la cuno | 120 | Medani |
|
6 | Al-Ancaam | Lo'dii | 165 | Makki |
|
7 | Al-Acraaf | Dhererkii, Kuliyada kala sooca | 206 | Makki |
|
8 | Al-Anfaal | Bilaabidii dagaalka | 75 | Medani |
|
9 | At-Tawba | Toowbad keen, ka soo noqosho gaf | 129 | Medani |
|
10 | Suuratul Yoonis | Nebi Yoonis | 109 | Mekki |
|
11 | Suuratul Huud | Nabi Huud | 123 | Mekki |
|
12 | Suuratul Yuusuf | Nabi Yuusuf | 111 | Mekki |
|
13 | Ar-Racdi | Danab | 43 | Medani | |
14 | Suuratu Ibrahiim | Nebi Ibrahiim | 52 | Mekki |
|
15 | Al-Hijr | Midii dhagaxa lahayd, Dhagaxleey, caasimadii wada dhagax ahayd, Al-Hijr | 99 | Mekki | |
16 | An-Naxli | Malab Shiniyeed, Shinni | 128 | Mekki |
|
17 | Al-Isra | Habeenkii la dheelmiyay Nebiga | 111 | Mekki |
|
18 | Al-Kahf | Godkii | 110 | Mekki |
|
19 | Suuratu Maryam | Maryam | 98 | Mekki |
|
20 | Daaha | Daa-Ha, Rag yahoow | 135 | Mekki |
|
Kutubta Ku Xusan Quraanka
Kitaabka Quraanka kariimka ah ee saldhiga u ah diinta Islaamka, waxaa suurado badan iyo aayado badan lagu xusay kitaabka Zabuur ee Nabi Daa'uud.[55]
Isku soo wada duuboo kutubta Alle (s.w) ku soo dejiyay Anbiyada iyo Rusuusha waa afar kitaab iyo dhowr suxufi. Sida ku cad kitaabka Quraanka kariimka ee aasaaska u ah diinta Islaamka, Ilaahay sareeye wuxuu soo dejiyay afar Kitaab[56] oo la kala siiyay afar Rasuul. Kutubtaasi waxay kala yihiin:
- Kitaabka "Al-Furqaan" ee lagu soo dejiyay Nebi Muxamed
- Kitaabka "Injiil" ee lagu soo dejiyay Nebi Ciise
- Kitaabka "Towraad" ee loo soo diray Nebi Muuse, iyo
- Kitaabka "Sabuur" ee Ilaahay ku soo dajiyey Nebi Daa'uud.[57][58][59][60]
Intaasi waxaa soo raaca dhowr suxufi oo lagu soo kala dejiyay anbiyo iyo Rusul, waxaana ka mid ah:
- Suxufta Ibraahim oo lagu soo dejiyay Nebi Ibraahim.
Jadwalka Nabiyada iyo Rusuusha Kutubta lagu soo dejiyay


Sida ku cad kitaabka Quraanka kariimka ah ee Alle u soo waxyooday Nebi Muxamed waxaa jira tiro badan[61] oo nabiyo iyo rasuul ah oo Ilaahay (koreeye) ku soo dejiyay kutub.[62] Kuwaasi waxaa ugu horeeyay Nabi Ibraahim oo Alle u soo diray qoraalada Suxufi Ibraahim, waxaana ugu dambeeyay kitaabka Al-Furqaan ee Alle u soo waxyooday Nebi Muxamed
.[63]
Intaasi marka laga yimaado waxaa jira tiro kale oo nebiyo iyo rasuul ah oo Rabbi u soo diray kutub, laakiin inagu aqoon uma lihin kuwaasi, waxaana tusaale inoo ah: Nebi Ismaaciil, Nebi Yacquub iyo Nebi Yoonis oo dhamaantood leh kutub aynaan cilmi u lahayn.[64]
Isku soo wada duuboo, kutubta ku xusan kitaabka Quraanka kariimka ah waa afar kitaab iyo labo suxufi kuwaasi oo kala ah:
Magaca | Magaca Af-Carabi |
Kitaabka | Suxufi | Sharaxaad Kooban |
---|---|---|---|---|
Nebi Muxamed![]() |
ﻧﺒﻲ ﻣﺤﻤﺪ | Kitaabka Quraanka "Al-Furqaan" (ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ) |
- |
|
Nebi Ciise | ﻧﺒﻲ ﻋﻴﺴﻰ | Kitaabka Injiil "Masiixiyad" |
- |
|
Nebi Muuse | ﻧﺒﻲﻣﻮﺳﻰ | Kitaabka Towraad (ﺗﻮﺭﺍﺓ) |
Suxufi Muusa |
|
Nebi Daa'uud | ﻧﺒﻲ ﺩﺍﻭﺩ | Kitaabka Sabuur (ﺯﺑﻮﺭ) |
- |
|
Nebi Ibraahim | ﻧﺒﻲ ﺇﺑﺮﺍﻫﻴﻢ | - | Suxufi Ibraahim |
|
Turjumaada Quraanka
Xigasho
- ↑ Islām—The Way to God by Submission (en)
- ↑ "Quraan Quraanka Kariimka (carabi: ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ; ingiriis: Koran)"
- ↑ "waa kitaabka Alle ﺍﻟﻠﻪ (s.w.t) ku soo dejiyay Nebi Maxamed
"
- ↑ "Kitaabka Quraanka wuxuu saldhig u yahay diinta Islamka dhamaanteed."
- ↑ "hadalka Ilaahay (ﺍﻟﻠﻪ) kaas oo malaga Jibriil u soo gudbin jirey Nebi Muxamed
"
- ↑ Muhammad ibn Sa'ad, At-Tabaqat al Kubra, 830-840 C.H, Chapter 3 page 281
- ↑ "Wadajirka Quraanka iyo Xadiisku waa sharciga saxda ah ee Alle ugu tallo galay in aadamahu isku maamulaan"
- ↑ [1] Cariye…]
- ↑ "Ereyga qur'aan waxaa kitaabka Quraan laga dhex helaa 70 jeer"
- ↑ "qaraʼa (ﻗﺮﺃ) oo macnaheedu tahay "akhriyey" ama "la akhriyey""
- ↑ "kala saaraa runta iyo beenta; mugdiga iyo iftiinka; janoda iyo cadaabta; ifka iyo aakhiroda"
- ↑ "tilmaamid ("al-huda"), xikmad, xasuusinta Alle ("al-dikhri"), iyo mid samada sare laga soo diray ("tanziil")"
- ↑ Bora
- ↑ Meccan Trade And The Rise Of Islam, (Princeton, U.S.A: Princeton University Press, 1987
- ↑ Edissertations
- ↑ Dergipark
- ↑ Is Mecca…
- ↑ The Byzantine
- ↑ Dan Gibson: Qur'ānic geography: a survey and evaluation of the geographical references in the qurãn with suggested solutions for various problems and issues. Independent Scholars Press, Surrey (BC) 2011, ISBN 978-0-9733642-8-6
- ↑ "Nuqul Archive" (PDF). Waxaa laga kaydiyay the original (PDF) 2017-04-18. Soo qaatay 2021-10-27. Barameter aan la aqoon
|ciwaan=
ignored (caawin) - ↑ "The original Hebrew texts use YHVH 6,828 times." Wilhelm Gesenius (Hrsg.): Hebräisches und Aramäisches Handwörterbuch über das Alte Testament. Zweite Teillieferung. 18. Auflage. Springer, 1995, ISBN 3-540-58048-4, S. 446.
- ↑ Waa Ayo Yehowah?
- ↑ Ilaahay Immisa Magac Buu Leeyahay?
- ↑ New Bible Dictionary. 1982 (second edition). Tyndale Press, Wheaton, IL, USA. ISBN 0-8423-4667-8, p. 319
- ↑ Elijah, Insight on the Scriptures, Volume 1 p. 710-711
- ↑ Template:Kitap kaynağı
- ↑ https://archive.org/stream/foreignvocabular030753mbp#page/n84/mode/1up/search/allahumma
- ↑ https://www.worldhistory.org/article/216/the-myth-of-adapa/
- ↑ "Nuqul Archive" (PDF). Waxaa laga kaydiyay the original (PDF) 2016-12-28. Soo qaatay 2021-11-16. Barameter aan la aqoon
|ciwaan=
ignored (caawin) - ↑ "Suurad Suurah Suuratu (ingiriis: sura, surah, surat; carabi: ﺳﻮﺭﺓ; ama wadar ahaan: ﺳﻮﺭ suwar, sidoo kale sūrah)"
- ↑ "waa maqaro bog ama bogag aayado ka mid ah Quraanka kariimka ah ee Alle (s.w.t) ku soo dejiyay Nebi Muxamed
(n.n.k.h)."
- ↑ "Kitaabka Quraanka kariimka ah wuxuu ka kooban yahay boqol toban iyo afar Suuradood oo u sii kala baxa tiro badan oo aayado ah"
- ↑ "gaabani waa Suuratul-Al-Kawsar oo ka kooban 3 aayadood"
- ↑ "suurada ugu dheeri tahay Suuratul-Al-Baqara oo ka kooban 286 aayadood"
- ↑ "Makkah quraanka ku soo dagay waxaa loo yaqaanaa Makki"
- ↑ "aakhirada iyo xoojinta iimaanka, halka suuradaha Madaniga ahi ay sharaxaan nolosha, isku-xidhnaanta iyo is-habeynta bulshada Islaamka ah"
- ↑ "Suuratul-Al-Tawba"
- ↑ "Ku Bilaabida Magaca Alle ee Naxariista mid gaar iyo mid guud" (ﺑﺴﻢ ﺍﻟﻠﻪ ﺍﻟﺮﺣﻤﻦ ﺍﻟﺮﺣﻴﻢ) Bismi Allahi al-Raxmaani al-Raxiimi.
- ↑ "tukashada salaada taasi oo rakcad kasta lagu bilaabo Suuratul-Al-Faatixa oo dhamaystiran"
- ↑ "aayado Alle (s.w.t) soo dajiyey sida ku cad 24:1 "Waxaanu kugu soo dejinay suurado wata cadaymo, iyo waxaanu kugu soo dirney calaamado, calaamado cad-cad, kuwaasi oo si farxad leh aad ku xasuusani.""
- ↑ Robinson Neal, Discovering the Qurʼan: A Contemporary Approach to a Veiled Text, 2003, Georgetown University Press, 25–97
- ↑ Qran.org: Quran Verses in Chronological Order
- ↑ Chronological Order of Quranic Surahs by Kevin P. Edgecomb (2002) Archived Jannaayo 13, 2018 // Wayback Machine.
- ↑ Ilaahay Baa Reer Binu Israaʼiil Samatabbixiyay
- ↑ "Aayad Aayah Aayatu (ingiriis: Ayah, Aayah; carabi: ﺁﻳﺔ āyah, wadar ahaan: ayat ama ayaat ﺁﻳﺎﺕ āyāt)"
- ↑ "boqol toban iyo afar Suuradood oo u sii kala baxa tiro badan oo tiro badan oo aayado ah"
- ↑ "Kitaabka Quraanka kariimka ah wuxuu ka kooban yahay boqol toban iyo afar Suuradood oo u sii kala baxa tiro badan oo aayado ah"
- ↑ "gaabani waa Suuratul-Al-Kawsar oo ka kooban 3 aayadood"
- ↑ "suurada ugu dheeri tahay Suuratul-Al-Baqara oo ka kooban 286 aayadood"
- ↑ "Makkah quraanka ku soo dagay waxaa loo yaqaanaa Makki"
- ↑ "aakhirada iyo xoojinta iimaanka, halka suuradaha Madaniga ahi ay sharaxaan nolosha, isku-xidhnaanta iyo is-habeynta bulshada Islaamka ah"
- ↑ "Suuratul-Al-Tawba"
- ↑ "Ku Bilaabida Magaca Alle ee Naxariista mid gaar iyo mid guud" (ﺑﺴﻢ ﺍﻟﻠﻪ ﺍﻟﺮﺣﻤﻦ ﺍﻟﺮﺣﻴﻢ) Bismi Allahi al-Raxmaani al-Raxiimi.
- ↑ "tukashada salaada taasi oo rakcad kasta lagu bilaabo Suuratul-Al-Faatixa oo dhamaystiran."
- ↑ "Quraanka ah ee saldhiga u ah diinta Islaamka"
- ↑ "Quraanka kariimka ee aasaaska u ah diinta Islaamka, Ilaahay sareeye wuxuu soo dejiyay afar Kitaab oo la kala siiyay afar Rasuul"
- ↑ "*Kitaabka "Al-Furqaan" ee lagu soo dejiyay Nebi Muxamed"
- ↑ Kitaabka "Injiil" ee lagu soo dejiyay Nebi Ciise
- ↑ Kitaabka "Towraad" ee loo soo diray Nebi Muuse
- ↑ Kitaabka "Sabuur" ee Ilaahay ku soo dajiyey Nebi Daa'uud
- ↑ kitaabka Quraanka kariimka ah ee Alle u soo waxyooday Nebi Muxamed
- ↑ nabiyo iyo rasuul ah oo Ilaahay (koreeye) ku soo dejiyay kutub
- ↑ "Nabi Ibraahim oo Alle u soo diray qoraalada Suxufi Ibraahim"
- ↑ "Nebi Ismaaciil, Nebi Yacquub iyo Nebi Yoonis"