Burkina Faso

Ka Wikipedia
Burkina Faso
Hal ku dheg: "Unité–Progrès–Justice" (Af-Faransiis)
"Unity–Progress–Justice"
Heesta qaranka: Une Seule Nuit / Ditanyè  (Faransiis)
One Single Night / Hymn of Victory

Location of Burkina Faso (cirdhow) – in Afrika (cirdhow khafiif & cowlaan) – in Midowga Afrika (cirdhow khafiif)  –  [Legend]
Location of Burkina Faso (cirdhow)

– in Afrika (cirdhow khafiif & cowlaan)
– in Midowga Afrika (cirdhow khafiif)  –  [Legend]

Location of Burkina Faso (cirdhow)

– in Afrika (cirdhow khafiif & cowlaan)
– in Midowga Afrika (cirdhow khafiif)  –  [Legend]

Magaalo madax
Waa Magaalada ugu balaaran
Ouagadougou
12°20′N 1°40′W / 12.333°N 1.667°W / 12.333; -1.667
Luqadaha rasmiga ah Af Faransiis
Luqadaha laga aqoonsanyahay aduunka Mòoré
Mandinka
Bambara
Qaybaha qoomiyedaha (1995)
  • 47.9% Mossi
  • 10.3% Fulani
  • 6.9% Lobi
  • 6.9% Bobo
  • 6.7% Mandé
  • 5.3% Senufo
  • 5.0% Gurunsi
  • 4.8% Gurma
  • 3.1% Tuareg
Dadka
  • Burkinabé
  • Burkinabè
  • Burkinabe
Xukunka Madaxweyne Jamhuuriyad
 -  Madaxweyne Roch Marc Christian Kaboré
 -  Ra'iisul wasaare
Xoriyad
 -  ka qaatey Faransiiska 5 Ogosto 1960 
Baaxad
 -  Guud ahaan 274,200 km2 (74aad)
105,869 sq mi 
 -  Biyo (%) 0.146%
Tirada dadka
 -  2014 qiyaasta 17,322,796[1] (61aad)
 -  2006 Tirakoob 14,017,262
 -  Mugga Dadka 57.4/km2 (145aad)
148.9/sq mi
Wax soo saar (PPP) 2014 qiyaastii
 -  Guud ahaan $28 billion[2]
 -  Qof qof [2]
Wax soo saar (Iskaga magacaaban) 2014 estimate
 -  Guud ahaan $13 billion[3]
 -  Calaa qof $790[3]
Qaybsiga (2007)39.5[4] (medium)
Kobaca (2014)Management:favri limited liability company Location:muqdisho somali 0.402[5] (low / 183rd)
Lacagta West African CFA franc[6] (XOF)
Waqtiga GMT (UTC+0)
 -  Xagaa (DST) not observed (UTC+0)
Wadista Baabuurta right
Thiinada telka +226
ISO 3166 code BF
Furaha Internetka .bf
Macluumaadka halkan ku qoran waa qiyaaso la sameeyay sanadkii 2005-ta taasi oo ay soo qaban-qaabisay ururka International Monetary Fund.

Burkina Faso waa wadan ku yaal Galbeedka Afrika, waxaa ku hareeraysan lix wadan oo kala ah Maali oo woqooyi ka ah, nayjar oo bari ka xigta, Benin koofur bari, Togo iyo Gaana koonfur, iyo ivory coast oo koonfur galbeed, waxay ka mid tahay wadamada dhaca saxaraha wayn ee Afrika, caasimada wadanka waa Ouagadougou, 2014 tirikoobkii la sameeyay waxaa lagu qiyaasaa 17.3 milyan oo qof, baaxada wadanku waa  274,200 km2

Burkina Faso (UK: / bɜːrˌkiːnə fæsoʊ /, US: / fɑːsoʊ / (ku saabsan codkani wuxuu dhagaystaa); [7] Faransiis: [buʁkina faso]) waa waddan baddan oo ku yaal Galbeedka Afrika. Waxay ka kooban tahay agagaarka qiyaastii 274,200 oo kiilomitir oo isku-wareeg ah (105,900 sq mi) waxaana ku wareegsan lix wadan: Mali ilaa waqooyiga; Niger ilaa bari; Benin ilaa koonfur; Togo iyo Ghana ilaa koonfurta; iyo Ivory Coast ilaa koonfur galbeed. Caasimadiisa waa Ouagadougou. Sanadkii 2017, dadkeeda waxaa lagu qiyaasey in ka badan 20 milyan. [2] Burkina Faso waa dal Faransiis ah, oo Faransiis ah luqadda rasmiga ah ee dawladda iyo ganacsiga. Horaantii loo yaqaanay Jamhuuriyadda Upper Volta (1958-1984), waddanka waxaa lagu magacaabay "Burkina Faso" 4tii Agoosto 1984, ka dibna Madaxweynaha Thomas Sankara. Muwaadiniinteeda waxaa loo yaqaan 'Burkinabé' (b. Qaybta waqooyi-galbeed ee maanta ee Burkina Faso waxaa ku yaalley dadkii ugaadhsiga ahaa ee ka yimid 14000 BC ilaa 5000 BC. Laga soo bilaabo 3aad ilaa qarnigii 13aad, dhaqan dhaqameedka Daarta Bura wuxuu ku sugnaa dhulka xaadirka ah ee koonfur bari Burkina Faso iyo koonfur galbeedka Niger. Kooxaha jinsiyadaha kala duwan ee Burkina Faso, sida Mossi, Fula iyo Dyula, waxay yimaadeen mawjado isdaba jooga inta u dhaxaysa qarniyadii 8aad iyo 15aad. Laga soo bilaabo qarnigii 11aad, dadka Mossi waxay aasaaseen boqortooyooyin kala duwan. 1890-kii, intii lagu gudajiray Dhaqaalaha Yurub ee Afrika, dhulkii Burkina Faso waxaa ku soo duulay Faransiis, koontoroolkii gumeysiga waxaa la aasaasay ka dib dagaalkii u dhaxeeyay 1896 ilaa 1904. Goobtaas waxaa lagu sameeyey Faransiiska Galbeedka Africa 1904, Gobollada Faransiiska ee Upper Volta ayaa la aasaasay 1dii Maarso 1919. Goobta waxaa loo magacaabay meesha ay ku taala koorsooyinka sare ee Waddanka Volta (Black, Red iyo White Volta). Jamhuuriyadda Upper Volta ayaa la dhisay 11kii Disembar 1958 iyada oo loo doortay guddi isku-xukun ah oo dhexmara Jaaliyadda Faransiiska, 5-Agoosto 1960-kii waxay heleen xorriyad buuxda, iyadoo Maurice Yaméogo yahay madaxweyne. Ka dib markii ay ka soo horjeedeen ardayda iyo ururada shaqaale, Yaméogo waxaa laga saaray 1966kii oo kufsi ah, oo ay hogaaminaysay Sangoulé Lamizana, kaasoo noqday madaxweyne. Xukunkiisu wuxuu la mid yahay abaaraha iyo macaluusha, iyo dhibaatooyinka ka soo haya ururada dhaqaalaha ee awoodda leh ee waddanku ka soo jeeday 1980-kii, oo uu hogaaminayey Saye Zerbo. Isagoo ka hadlaaya iska caabbinta ururada shaqaalaha mar labaad, xukuumadda Zerbo ayaa la afgembiyay sanadkii 1982-kii, oo ay hogaaminaysay Jean-Baptiste Ouédraogo.

dhaqaalaha wadanka ayaa ku tiirsan wax soo saarka beeraha, wuxuu soo saaraa suufka, digirta, galleyda, dhinaca xoolaha lo'da iyoa ariga,

Xubin[wax ka badal | wax ka badal xogta]

Waddamnaha La Degaan Burkina Faso[wax ka badal | wax ka badal xogta]



  1. "Nuqul Archive". Waxaa laga kaydiyay the original 1 September 2014. Soo qaatay 1 October 2014.  Barameter aan la aqoon |ciwaan= ignored (caawin)
  2. 2.0 2.1 . International Monetary Fund http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=25&pr.y=9&sy=2014&ey=2014&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=748&s=PPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a=. Soo qaatay 1 October 2014.  Maqan ama ebar |title= (caawin)
  3. 3.0 3.1 . International Monetary Fund http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=38&pr.y=14&sy=2014&ey=2014&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=748&s=NGDPD%2CNGDPDPC&grp=0&a=. Soo qaatay 1 October 2014.  Maqan ama ebar |title= (caawin)
  4. "Nuqul Archive". CIA. Waxaa laga kaydiyay the original 13 Bisha Lixaad 2007. Soo qaatay 1 September 2009.  Barameter aan la aqoon |ciwaan= ignored (caawin); Hubi qiimaynta taariikhda: |archive-date= (caawin)
  5. (PDF). United Nations Development Programme. 2014 http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr_2015_statistical_annex.pdf. Soo qaatay 14 December 2015.  Maqan ama ebar |title= (caawin)
  6. CFA Franc BCEAO. Codes: XOF / 952 ISO 4217 currency names and code elements Archived Abriil 7, 2014 // Wayback Machine. ISO.