Sao Tome iyo Prinsipe

Ka Wikipedia
Democratic Republic of
São Tomé and Príncipe
República Democrática de
São Tomé e Príncipe
  (Af-Boortaqiis)
Hal ku dheg: "Unidade, Disciplina, Trabalho" (Boortaqiis)
"Unity, Discipline, Labour"
Heesta qaranka: Independência total
Total Independence
Location of Sao Tome iyo Prinsipe (dark blue) – in Africa (light blue & dark grey) – in the African Union (light blue)
Location of Sao Tome iyo Prinsipe (dark blue)

– in Africa (light blue & dark grey)
– in the African Union (light blue)

Location of Sao Tome iyo Prinsipe (dark blue)

– in Africa (light blue & dark grey)
– in the African Union (light blue)

Magaalo madax
Waa Magaalada ugu balaaran
São Tomé
Luqadaha rasmiga ah Portuguese
Luqadaha laga aqoonsanyahay aduunka
Dadka
  • São Toméan (Sao Tomean)[1]
  • Santomean
Xukunka Unitary semi-presidential republic[2]
 -  President Carlos Vila Nova
 -  Prime Minister
Sharci dejinta National Assembly
Independence
 -  from Portugal 12 July 1975 
Baaxad
 -  Guud ahaan 1,001 [3] km2 (171th)
372 sq mi 
 -  Biyo (%) Negligible
Tirada dadka
 -  2021 qiyaasta 223,107[4][5] (178th)
 -  2018 Tirakoob 208,818
 -  Mugga Dadka 187.17/km2 (69th)
485.4/sq mi
Wax soo saar (PPP) 2017 qiyaastii
 -  Guud ahaan $685 million[6]
 -  Qof qof $3,220[6]
Wax soo saar (Iskaga magacaaban) 2017 estimate
 -  Guud ahaan $355 million[6]
 -  Calaa qof $1,668[6]
Qaybsiga (2010)33.9[7] (medium)
Kobaca (2015)Management:favri limited liability company Location:muqdisho somali 0.574[8] (medium / 142nd)
Lacagta Dobra (STD)
Waqtiga West Africa Time (WAT) (UTC+01[9])
Wadista Baabuurta right
Thiinada telka +239
ISO 3166 code ST
Furaha Internetka .st

São Tomé iyo Príncipe (Premetoria), Premetoria, Premetoria, [9] Bortuqiis: [sɐw tumɛ i pɾĩsɨpɨ], si rasmi ah Jamhuuriyadda Dimuqraadiga ee São Tomé iyo Príncipe, waa jasiiradda Gacanka Guinea, ka baxsan xeebta galbeed ee Bartamaha Afrika. Waxay ka kooban tahay laba jasiiradood oo ku yaalla labada jasiiradood ee ugu waaweyn: São Tomé iyo Prinogu, oo ku yaal 140 kiilomitir (87 mayl) iyo 250 iyo 225 kiiloomitir (155 iyo 140 mayl), siday u kala horreeyaan, ka baxsan xeebta waqooyi-galbeed ee Gabon. Jasiiradaha lama degganeyn illaa ay heleen baadhitaan ay sameeyeen Bortuqiiskii Bari ee qarnigii 15aad. Si tartiib ah u xayiray oo uu degay Bortuqiiskii qarnigii 16aad, waxay si wadajir ah ugu adeegeen xarun ganacsi oo muhiim u ah ganacsiga addoonta Atlantic. Qodobbada hodanka ah ee reer hodanka ah iyo ku dhowaanshaha udhaxeeya Equator wuxuu sameeyey São Tomé iyo Príncipe oo loogu talagalay beerashada sonkorta, iyadoo la raaco dalagyada iibka ah sida kafeega iyo kookaha; Dhaqaalaha beeritaanka qaali ah wuxuu si aad ah ugu tiirsanaa addoonada Afrika ee dibadda laga keeno. Wareegyo xasillooni darro bulsheed iyo xasillooni darro dhaqaale oo dhan qarniyadii 19aad iyo 20aad waxay ku dhammaadeen xornimo nabad ah 1975-kii. São Tomé iyo Princeton ayaa tan iyo markii uu ka mid ahaa waddamada ugu xasiloon uguna dimoqraadiyadda Afrika. Dadweynaha 208,818 (Tirakoobka 2018), São Tomé iyo Princeton waa wadanka labaad ee ugu yar Afrika ka dib Seychelles, iyo sidoo kale wadanka ugu yar ee ugu hadla dalka Portugal. Dadku waxay ku badan yihiin Afrikaanka iyo mesticho, oo leh badi cibaadada Roomaaniga. Dhaxalka sharciga Portuguese wuxuu sidoo kale ka muuqan karaa dhaqanka waddanka, caadooyinka, iyo muusigga, kaas oo khatarta saameynaya Yurub iyo Afrika.


Coordinates: 0°7′0″N 6°34′00″E / 0.11667°N 6.56667°E / 0.11667; 6.56667

Sao Tome iyo Prinsipe ama jamhuuriyada saw tome iyo Prinsipe waa wadan ku yaala qaarada afrika waxa uu wadannkani ka koobanyahy laba jasiiradood waxa uu ku yaalaa gacanka gini caasimadana sidoo kale waxaa lagu magacaabaa São Tomét masaaxada wadan kani waxa ay kusimantahy 1001 klm kaliya dadka kunool waxaa lagu qiyaasay 206 kun oo qof tirakoobkii la sameeyay 2008 dii

Juquraafi ahaan[wax ka badal | wax ka badal xogta]

labada jasiiradood ee ay ka koobantay jamhuuriyada São Tomé waxa ay ku yaalaan masaafo ujirta 240 klm xeeba galbeedka afrika


Dadka[wax ka badal | wax ka badal xogta]

dadka kunool São Tomé waxa lagu qiyaasaa ilaa 206 kun oo qof tira koobkii udanbeeyaya ee la sameeyay sanadii 2008da %15 waa jaahiliin shacabka wadankaas, waxa ay ka koobanyihiin burtaqiis iyo afrikaan is dhexgalay waxa kale oo kunool jaaliyado kayimi wadamo kale oo kamida afrika

Jawiga[wax ka badal | wax ka badal xogta]

heerka kulku waxa uu gaadhaa xiliga kulaylaha 30 darajo halka halka heerkulka wadankaasi uu yahy 24 darajo roobabku waxa ay da aan bisha 10aad ilaa bisha shanaad wadankan waxa uu kamidyahay tobanka wadan ee ugu yaryar wadmada afrika

  1. "Nuqul Archive". Waxaa laga kaydiyay the original Bisha Lixaad 26, 2015. Soo qaatay July 17, 2012.  Barameter aan la aqoon |ciwaan= ignored (caawin); Hubi qiimaynta taariikhda: |archive-date= (caawin)
  2. Octávio Amorim Neto; Marina Costa Lobo. Social Science Research Network. SSRN 1644026.  Maqan ama ebar |title= (caawin);
  3. "Nuqul Archive". Waxaa laga kaydiyay the original 2019-03-08. Soo qaatay 2018-07-02.  Barameter aan la aqoon |ciwaan= ignored (caawin)
  4. population.un.org. United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division https://population.un.org/wpp/. Soo qaatay July 17, 2022.  Maqan ama ebar |title= (caawin)
  5. population.un.org (XSLX) ("Total Population, as of 1 July (thousands)"). United Nations Department of Economic and Social Affairs, Population Division https://population.un.org/wpp/Download/Files/1_Indicators%20(Standard)/EXCEL_FILES/1_General/WPP2022_GEN_F01_DEMOGRAPHIC_INDICATORS_COMPACT_REV1.xlsx. Soo qaatay July 17, 2022.  Maqan ama ebar |title= (caawin)
  6. 6.0 6.1 6.2 6.3 . International Monetary Fund http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2017/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=23&pr.y=3&sy=2017&ey=2021&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=716&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=. Soo qaatay 2013-04-17.  Maqan ama ebar |title= (caawin)
  7. . World Bank http://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?order=wbapi_data_value_2002+wbapi_data_value+wbapi_data_value-last&sort=asc&page=2. Soo qaatay 26 July 2013.  Maqan ama ebar |title= (caawin)
  8. (PDF). United Nations Development Programme. 2016 http://hdr.undp.org/sites/default/files/2016_human_development_report.pdf. Soo qaatay 21 March 2017.  Maqan ama ebar |title= (caawin)
  9. "Decree number 25/2017". Waxaa laga kaydiyay the original 2018-12-26. Soo qaatay 2018-07-02.  Barameter aan la aqoon |ciwaan= ignored (caawin)