Jump to content

Gurgura (beel)

Ka Wikipedia
(Waxaa laga soo toosiyay Gurgura)
Gurgura
Meelaha ay ku badan yihiin
Wanlaweyn waa magaalo qadiimi ah oo taariikh dheer leh. Waa degmo ay wada degaan Soomaalida oo dhan, hase yeeshee asal ahaan degmada waxaa degan Shanta Caalimood, oo u kala baxaan shan beelood:

1. Hubeer 2. Barbaare 3. Jambaluul 4. Erdho 5. Hiifmuge

Beelahaas waxay degaan magaalada iyo tuulooyinka ku xeeran degmada. Guddoomiyaha degmada wuxuu ka tirsan yahay beesha Erdho, oo ah beesha ugu badan ee dega magaalada gudaheed. Degmada Wanlaweyn waxay hoos timaadaa 597 tuulo, waxaana ay caan ku tahay ganacsiga xoolaha iyo dhaqashadeeda.

Dadku waa dad ku fiican dhaqashada xoolaha iyo beeraha, waxayna dhaqdaan geela, lo'da, iyo ariga. Wanlaweyn waxay sidoo kale caan ku tahay wax soo saarka beeraha, iyadoo degmo barwaaqo ah oo nabadeed ah.

Sidoo kale, dadka deegaanka waa xoolo-dhaqato, waxaana ay si weyn ugu mashquulsan yihiin wax soo saarka beerahooda. Degmada Wanlaweyn waa mid ka mid ah degmooyinka ugu horeeya ee hoos yimaada gobolka Shabeelaha Hoose.

Wanlaweyn waxaa ku yaal saldhigga milatari ee Belidoogle, oo ay ku sugan yihiin ciidanka gaarka u tababaran ee Soomaaliya iyo tababarayaal Mareykan ah. Wanlaweyn sidoo kale waa magaalo Soomaali u ilbaxsan, oo ka tirsan maamulka Koofur Galbeed ee Soomaaliya.

 Jabuuti
 Itoobiya
Luqada

Oromo, Af-Soomaali iyo Af Carabi

Diinta

Islam (Sunni)

Dadka ay dhalyo wadagaan

Ciise, Gadabuursi, Surre, Bursuuk, Biimaal , Garre iyo qeybaha kale Dir.

Gurgura, Gorgorah ama Gurgure (Af Ingiriis : Gurgura, Af Carabi : ar‎) waa qabiil ka tirsan Beelaha Dir, ee Dadka Soomaalida. Qabiilka Gurgure waxaa intooda ugu badan degaan ku yihiin deegaanka Oromada (Kilidhka 4aad) wadanka Itoobiya. Sidoo kale waxaa laga helaa deegaanada Soomaali Galbeed, deegaanka Canfarta iyo meelo ka mid wadanka Soomaaliya.

Hordhac

Ugaas Buux, wuxuu ka mid ahaa madaxda Gurguraha.

Beesha Gurgure waxay ka mid tahay Madaxweyne Dir, taasi oo iskuxidha Gurguraha, Gurreha iyo Gariireha iyo beelo kale oo Madaxweyne Dir ka tirsan.[1]

Dir

Dir, magaca saxda ah: Abukar waa beelweyn ka tirsan qabiilada Soomaalida taasi oo juquraafi ahaan degta afar wadan oo ku yaala Geeska Afrika. Beesha Dir waxaa laga helaa dhamaan deegaanada Shanta Soomaaliyeed kuwaasi oo kala ah: Djibouti(ahaan jirtey: French Somaliland(1)), Soomaaliya(ahaan jirtey: British Somaliland(2) iyo Italian Somaliland(3)), wadanka Kenya, Gobolka Waqooyi Bari(4) iyo dalka Itoobiya, deegaanka Soomaali Galbeed, iyo sidoo kale Deegaanada Oromia iyo deegaanka Canfarta(5).[2][3][4][5]

Sidoo kale fiiri

Tixraac

  1. Lewis, I. M. Red Sea Press. ISBN 9781569021057 https://books.google.com/books?id=j3DGs00LT8EC. At the end of the book "Tribal Distribution of Somali Afar and Saho"  Maqan ama ebar |title= (caawin)
  2. http://dspace-roma3.caspur.it/bitstream/2307/4150/1/Clanship,%20conflict%20and%20refugees_An%20introduction%20to%20Somalis%20in%20the%20Horn%20of%20Africa.pdf Archived Oktoobar 13, 2016 // Wayback Machine CLANSHIP, CONFLICT AND REFUGEES: AN INTRODUCTION TO SOMALIS IN THE HORN OF AFRICA Guido Ambroso Page 6
  3. Garre live in Southern Somalia, North Eastern Kenya and Southern Ethiopia. In Southern Somalia, they live in Kofur near Mogadishu and El Wak District in Gedo Province. In Ethiopia, they live in Moyale, Hudet and Woreda of Liban zone. In Kenya, the Garre inhabit Wajir North and Moyale. UNDP paper http://www.undp.org/content/dam/kenya/docs/Amani%20Papers/AP_Volume1_n2_May2010.pdf Archived Mey 17, 2018 // Wayback Machine
  4. Hayward, R. J.; Lewis, I. M. (2005-08-17). Routledge. p. 242. ISBN 9781135751753 https://books.google.com/books?id=_8D0gYZZVKEC.  Maqan ama ebar |title= (caawin)
  5. The Quranyo section of the Garre claim descent from Dirr, who are born of the Irrir Samal. UNDP Paper in Keyna http://www.undp.org/content/dam/kenya/docs/Amani%20Papers/AP_Volume1_n2_May2010.pdf Archived Mey 17, 2018 // Wayback Machine
Wikimedia Commons waxee heysaa war la xiriiro: