Hawiye

Ka Wikipedia
Hawiye
بنو هوية
Meelaha ay ku badan yihiin
 Soomaaliya
 Itoobiya
 Turkiga
 Kenya
Luqada

Somali

Diinta

Ahlu sunno waljamaaca, Sunni, Wahaabi

Dadka ay dhalyo wadagaan

Dir, Isaaq, Daarood, Raxanweyn iyo qabiilo Soomaali kale

Hawiye (Af Carabi : ar‎) waa beel ka mida qabiilada Soomaalida, kuwaasi oo ku dhaqan deegaano ka tirsan wadanka Soomaaliya, Itoobiya, iyo Kiinya. Sida lagu xusay taariikhda, beesha Hawiye waxay walaalo yihiin Beesha Dir iyagoo ku wada abtirsada odayga Irir oo ka mid ah sagaalka Samaale. Hawiye ayaa kow[1][2] ama laba[3][4] kaga jira badnaanta tirada qabiilooyinka Soomaalida, waxay degaan caasimada Muqdisho[5].

Taariikh

Sida uu qoraa Al-Idriisi oo sanadka 12aad, qabiilka Hawiye waxay ku dhaqaaqeen degmooyinka badweynta ka dhaxeysa Xaafuun ilaa Marka, iyadoo xiriir la leeyahay webiga hoose ee webiga Shabeelle hoose. Waxa uu sheegayaa Al-Idriisi Hawiye inay ahayd qabiilka Soomaaliga ugu horaysa ee laga wada hadlayo Geeska Afrika. Qorayaasha carabka ee soo baxay ka dib, waxay sidoo kale qiraayaan qabiilka Hawiye oo la xiriira Marka iyo dhulka hoose ee Shabeelle. Cibnu Saacid (1214-74), tusaale ahaan, waxa uu ka dhigayaa Marka in ay tahay caasimada Hawiye, kuwaas oo noqonaya ciidamada shan todobaadood oo ku yaal dheelmiyo webiga ay dhigato "Niyilka Muqdisho", tixraac wanaagsan oo la xiriira Shabeelle.[6]

Deegaanka

Beelweynta Hawiye waxay wadanka Soomaaliya ka degtaa gobolo badan oo ka mid tahay:

  • Gobolada dhexe kuna badanyihiin
  • gobolada koofureed ku badanyihiin
  • Gobolada woqooyi ku yaryihiin
  • Gobolada bari ku yaryihiin

Sidoo kale, waxaa beesha laga helaa wadanka Itoobiya, gaar ahaan:

  • Godey
  • Jigjiga

Sidoo kale, wadanka Kiinya waxay degaan ku yihiin:

  • wajir
  • Mandera

Shaxda Beesha

Cali Jimcaale Axmad waa aqoonyahan Hawiye wuxuu sharxay kitaabka la yiraahdo “The Invention of Somalia” laguna daabacay 1995 “The Red Sea Press, Inc. – Lawrenceville, NJ 08648 ee dalka Maraykanka, wuxuu bogiisa ku wariyay oo yiri Hawiye abtirsigeedu waa sidatan:[7]

  • Samaale
    • Irir
      • Hawiye
        • karanle
            • Gidir
            • sexowle
            • murusade
            • kaariye
        • Gugundhabe
          • Baadicade
          • Jijeele
            • Reer Faqay
        • Gorgate
      • Maxamuud
      • Mayle
        • Xawaadle
          • Hiraab
            • Mudulood
              • Abgaal
                • Maxamuud Hiraab
                  • Angonyar
                  • Abokor
                • Wabudhan
                  • Da'oud
                  • Rer Mattan
                  • Mohamed Muse
                • Wa'esli
              • Wacdaan
              • Moobleen
              • Ujajeen
            • Duduble
            • Habar Gidir
              • Sacad
              • Saleebaan
              • Cayr
              • Saruur

Dadka caanka ah Hawiye

Siyaasiyiin

Saraakii milatari

Aqoonyahanno

Ugaasyada iyo Wadaadada

Fanka iyo suugaanta

Sidoo kale fiiri

Tixraac

  1. http://www.lib.utexas.edu/maps/africa/somalia_ethnic_grps_2002.jpg
  2. "Nuqul Archive". Waxaa laga kaydiyay the original 2016-08-18. Soo qaatay 2016-03-08.  Barameter aan la aqoon |ciwaan= ignored (caawin)
  3. "Nuqul Archive". Waxaa laga kaydiyay the original 2005-11-12. Soo qaatay 2016-03-08.  Barameter aan la aqoon |ciwaan= ignored (caawin)
  4. http://www.asylumlaw.org/docs/somalia/ind01b_somalia_ca.pdf
  5. http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/6483427.stm
  6. Lewis, I. M. (1999). A Pastoral Democracy: A Study of Pastoralism and Politics Among the Northern Somali of the Horn of Africa. James Currey Publishers. Retrieved from https://books.google.com/books?id=GWjxR61xAe0C
  7. Ali Jimale Ahmed. Red Sea. p. 123. ISBN 0-932415-98-9 https://books.google.com/books?id=XpdAzRYruCwC&lpg=PA129&dq=Mudulood&pg=PA123#v=onepage&q&f=false.  Maqan ama ebar |title= (caawin)
  8. . Center for Research and Dialogue. 2005-07-12 http://www.crdsomalia.org/yahya.shtml. Soo qaatay 2010-10-12.  Maqan ama ebar |title= (caawin)
  9. "Nuqul Archive". Waxaa laga kaydiyay the original 2009-06-11. Soo qaatay 2016-03-02.  Barameter aan la aqoon |ciwaan= ignored (caawin)
  10. http://allafrica.com/stories/200902080003.html
Wikimedia Commons waxee heysaa war la xiriiro: