Majeerteen

Maxamed Harti { Soomaali ( Cusmaani: 𐒑𐒖𐒃𐒜𐒇𐒂𐒜𐒒,Laatiin: Majeerteen. ); ( Carabi: ماجرتين ; ingiriisi: Macherten, Majertain, Ama Mijurtin} waa Beel kamida beelaha Soomaaliyeed, Ee ugu saamaynta Badan Guud ahaan Bulshada Soomaalida, Gaar ahaan Soomaaliya. Waxay beeshanu Degtaa Gobolada Bari, Nugaal, Mudug, Jubbada Hoose, iyo Gobolka Doolo, Ee Soomaali Galbeed.

sidoo kale waxay Degaan Meelo kamida Dalka Cumaan.

majeerteen clan Inhabitant Area.

Abshir Dhoorre - Abaanduulihii daraawiishta.

Majeerteen
ماجرتين

Meelaha ay ku badan yihiin
Soomaaliya Yemen Cumaan Itoobiya Kenya
Luqada
Af-Soomaali, Iyo Af-Carabi
Diinta
Islam
Dadka ay dhalyo wadagaan
Dishiishe, Reer-Darawiish, Geri Koombe, Warsangali , Mareexaan, Ogaadeen Iyo Qabaa'il kale oo Daarood ah.

Taariikh Kooban

1890-kii Majeerteen oo 700 ilaa 800 oo qori u diray GeriKoombe, si ay Harar oo dhibaato badan ku haysay isaga difaacaan.

Ninkii Ingiriiska xeebaha Soomaaliyeed u joogay bay ka idan dalbadeen in ay ciidan lug ku geeyaan Berbera ka dibna ay Saylac doon ku tagaan, dabadeedna ay Harar u lugeeyaan. Waxa uu leeyahay “waan ku qoslay waxaanna isku dayay in aan u sharxo in waxani nacasnimo tahay.”

Majeerteen -Geri koombe

Hubkii waxa ay mariyeen dhulka oo waxa ay ka gudbiyeen carro Ogaadeen iyada oo wadaad wado si aan loo qashqashaadin.

Xaaji Cali Majeerteen, Oo ah inta la Ogyahay Qofkii ugu horeeyay ee Soomaali ahaa ee xajka taga. Iyo Soomaalida Maansooyinkooda la hayo Qofka ugu Taariikhda Fog.

Macluumaad Guud

Waxay dhalasho wadaag yihiin beelaha Warsangeli, Reer-Darawiish, Dishiishe, iyo beelo kale, oo dhamaan wada Ah ilmo Harti, Koombe, kablalax, Daarood.

Waxay beeshu Degtaa Magaalooyinka Garoowe, Boosaaso, iyo Gaalkacyo. -iyo inta u dhaxaysa- oo dhamaantood Caasimado u ah Gobolo kamida 18 kii gobol ee Soomaaliya. Waxay sidoo kale beeshu degtaa, Magaalada kismaayo, Iyo Dalka Cumaan,

Waa beel kamida Qabaa'ilka soomaaliyeed, ee ugu saamaynta Badan Soomaaliya, haday noqoto siyaasad ahaan, dhaqaale, ahaan iyo bulsho ahaanba.

marka laga hadlayo beelaha soomaalida Beesha Majeerteen waxay ku dhex leedahay miisaan Xoog leh. in ay heer sare ka gaaraan miisaanka siyaasada, iyo dhaqan dhaqaalaha bulsheed ee soomaalida waxaa ku sababayn karaa inay yihiin dad aad isugu duuban, midaysan, aadna u qaddariya isimadooda iyo madaxdooda

Beesha Majeerteen, Waxay isku darsatay oo ilaahay ku manaystay arimo badan oo dhif iyo naadir ay tahay in mid ama labo kamida beelaha kale ee soomaaliyeed laga helo.

Waxaana kamida:

• beeshan Gumaystihii ka hor waxaa u dhisnaa labo dawladood oo quwad leh kana talinayay bariga, bartamaha ilaa gobolka hiiraan ee dalka soomaaliya, iyo qaybo ka mida dawlad deegaanka.

• beeshan waxay maamushaa oo u shaqaynaya laba dekedood oo caalami ah, waa Dekedda boosaaso Ee G. Bari iyo Dekedda Garacad ee G. mudug.

• Waxa maanta u shaqaynaya laba Airport oo Caalami ah oo diyaarado waawayni kasoo degi karaan, waa garoonka boosaaso international airport, iyo Gen. mohamed Abshir airport ee Magaalada garoowe. waxaa kaloo la filayaa in garoonka Gaalkacyana dhawaan dhismihiisa la bilaabo.

• Waxaa dhulka ay beeshu degto Isugu yimaada Labada badood ee badwaynta hindiya iyo badda Cas, Taas oo ka dhigan in beeshu gacanta ku haysto Ama degto Labada badood ee soomaliya leedahay. Taasi oo ayan jirin beel kale ee arintaas la wadaagta.

• Majeerteen-ku waxay degaan xeebta Min Garacad illaa Boosaaso Oo dherer-ahaan Gaaraysa in ka badan kun Kiiloo Mitir. Taasoo ka dhigan sadex meelood hal Meel Guud ahaan xeebta soomaalida, oo la micno ah inay yihiin Qabiilka ugu xeebta dheer guud ahaan soomaalida iyo guud ahaan Geeska Afrika.

isku soo wada duub, Arimahan waxa ay miisaan wayn siiyeen beesha Majeerteen.

DEEGAANKA

Deegaannada Beesha majeerteen

KHAYRAADKA

Deegaanka Beeshani degto waa deegaan balaaraan, Cimillo kala duwan, Dabeecad kala Gedisan, Mudug iyo bari iyo Nugaal iyo wardheer-na aysan isku ciid ahayn. waana mid kamida deegaannada ugu hodansan Geeska Afrika, Waxaana laga heli karaa Nooc kasta oo khayraad Ah oo laga helo dhulka Soomaalida. iyo waliba waxyaabo u gaar ah oo aan laga helin deegaannada kale ee dadka Soomaalidu degaan.

Soomaalida Qaybtood waxaa macquul ah in ay aaminsanyihiin in deegaannada Barigu yihinin Deegaanno Saxare ah, oo aan waxba laga beeri karin. balse Arrintaasi waa khalad, Ma jirto Meel kamida Dhulka soomalida oo aan waxba laga beeri karin. Dhulka bariguna waa kamid wax walba oo Dhulka soomaalida laga beeri karana waa laga beeri karaa, lkn Dadka deegaanka ayaa inta badan Xoolo raacato ah oo aan beeraha Ahmiyad Badan siin.

Sida Caadiga ah Dadka Deegaannada Bariga Dega waxay u kala Qaybsanaayeen sadex Qaybood oo qayb waliba ay si gaar ah u noolayd.

Qaybta 1aad uguna badan waxay yihiiin/ahaayeen-na Xoolo dhaqto Raacato ah, waana majooratiga Dadka Deegaanadan Daga, iyo waliba badanka Dadka Soomaalida.

Kooxda 2aad waxay ahaayeen Dad Tujaar badmaaxyo ah, Xeebaha deggan Xiriir Ganacsi-na la lahaa Carabta, Faarisiyiinta, Hindiya, Shiinaha, iyo waliba Caalamka si guud. Dadkani inkastoo Kooxda hore ka yaraayeen, LKN badanka waxay ahaayeen dad ilbax ah, waana Dadka mar waliba Samaynayay Xadaaradihii iyo dawladihii ka Kacayay Deegaankan Bariga, laga soo bilaabo Xadaaradii Banti(Punt) ee jirtay Xiligii faraaciimta, iyo Tobonaan xadaaro kale oo lumay maadama aynaan wax Qori jirin- ama aan wax Qori jirnay Lkn dadka wax Qora Ay yaraayeen Wixii ay qoreenna badanka ay iska lumeen-, ilaa laga soo gaarayo Saldanadihii jiray Gumaystaha Ka hor. (Dabcan-na waxaa soo hoos Gelaya Kooxdan Kalluumaysatada)

Kooxda 3aad-na waa Beeralayda, Kooxdani wat yartahay, waxaana soo hoos gelaya beeralayda Fooxa, xijiga, beeyada, Iyo Timirta. iyo Noocyada kale ee Dalagga. Dhulka bariga waxaa laga helaa Beeraha ugu badan Ee laga beero Timirta Guud ahaa Geeska Afrika.

Deegaanka Geesoley, Waa degaan hoos taga degmada Murcanyo ee Gobolka bari. Waxaana ku taal Beer-timireedda Ugu weyn Geeska Afrika. Maxamed Maxamuud Oo ka mida Dadka deegaanka oo u warramay Astaan Tv oo warbixin Ka diyaarisay Beeraha Timirta ee Geesaley Ayaa u Sheegay: In Beertaas ay warbixinta ka Diyaarinayeen Dhererkeedu yahay 6Km Halka Ballaceedu Yahay 2Km Ayna ku yaalaan Inta u dhaxaysa 35kun illaa 40kun oo Geed Timireed. Waadna Dareemi kartaa Baaxadda ay ku fadhido Beertaas oo kaliya( oo aysan Ku jirin Beeraha kale ee deegaanada kale ku yaal), Hadii maalgalin Fiican ay heshana Ay ku filnaan Karto Soomaaliya iska daayee Guud ahaan Dalalka Geeska Afrika.

Sidoo kale waxaa iyana Jira Beeyada Oo dad badani ku tiirsanyihiin loona iib Geeyo Dalalka Caalamka.

Si kooban Deegaanka beesha majeerteen waxaa laga helaa Noocyo kala duwan oo khayraad ah, ayna ugu horeeyaan Afarta Meesi xoolaad, Xijiga, Beeyada, Beeraha Timirta, Beeraha Dalagyada Kala duwan, Noocyada Kaluunka iyo khayraadka Dabiiciga ah ee Badda Cas iyo tan Hindiya, Macdanta Noocyadeeda kala Duwan. waana wax qof kasta oo Soomaali ah uu leeyahay Cidina aysan ka sheegan karin, maaha wax beeshan u gaar ah.

waxaana aaminsanahay in qof kasta oo Soomaali ah Oo Halkaa taga Uu xor u yahay in wuxuu doono uu ka samaysan karo Khayraadkaas, Aniguna aan ahay Qof aan si khaas ah beeshan kasoo jeedin Lkn Kusoo dhex koray, Garanayana waxay galaan iyo waxay Gudaan. Ma aaminsani in qof Majeerteen ah uu iga Xigo ama iga sheegan karo. Taasna waxaa Sabab u ah Gobonimada ay beeshan ku caan baxday. Horayna waatuu Abwaan Reer Sh. Isxaaq Gabay dheer uu lahaa Majeerteen-na ku amaanayay uu yiri:

... Waxaan hadal kusoo Goynayaa, Ama kusoo Gaabshay.

Anigoon Gedaafiyo Afxumo, Qolana Gaarsiinin.

Somaalida markaan kala guroo, Gees walba u eegay.

Gobonimadu Hoygeedu waa, Guri Majeerteenee.

BEDKA AMA MASAAXADA

Dhulka ay beeshu ka Degto Soomaaliya waxa uu masaaxo ahaan gaarayaa 120,000Km². Taasoo Kadhigan 19% Guud ahaaan bedka soomaaliya oo Gaarayaa 637,000km. Ama si kale hadii loo dhigo shan meelood oo meel DHulka Soomaaliya ayay beeshu Degtaa.

Tani waxay muujinaysaa inay tahay beesha ugu deegaanka Ballaaran Gabi ahaanba beelaha daga Soomaaliya, Marka laga reebo deegaanada ay Kiinya iyo itoobiya haystaan.

Marka laga tago Shanta qabiil ee Soomaali oo idil u kala baxaan, oo hoos faracyada loogu daadego, waxay beelaha soomaalidu u kala baxaan ilaa 15 qabiil oo deegaano balaaran ka dega dhulka Soomaalida. Marka laga hadlayo Beesha ugu dhulka wayn Deegaanada Soomaalida Waxaa aan shaki ku jirin inay tahay beesha daarood oo degta ku dhawaad labo meelood oo meel dhulka soomaalida. marka se hoos loosii dego oo loo tago qabaa'ilka beelaha waawayn ka Farcama, Qabiilka ugu dhulka wayn deegaanada Soomaalida waa Beesha Ogaadeen, Deegaanada Xeebta Teedsan-se marka laga hadlayo waxa Guud ahaan Soomaalida Dhulka ugu balaadhan ee Xeebaha Teedsan Deggan Majeerteen.

Lkn, Marka aan soomaaliya ka hadlayno Deegaan ahaan waxaa ugu dhul wayn Majeerteen Oo dega sida aan horay usoo sheegnay shan meelood oo meel soomaaliya oo idil, Halka 14 ka qabiil ee waawayn ee soo haray ay kala qaybsanayaan 4-ta meel ee soo haray.

Majeerteenku, waxay degaan Gobolka bari oo ahaa gobolka ugu wayn 18kii gobol ee Soomaaliya, waxay kaloo gabi ahaanba degaan gobolka Nugaal, waxay kala bar ka deganyihiin Gobolka Mudug.

Deegaanada Ay degaan Sida aan Soo sheegnay Waxay Gaarayaan 120kun oo Km².

Arrintanina waa mid kamida sababaha ay beesha Majeerteen saamaynta Xooggan ugu leedahay Siyaasada Iyo jiheynta Masiirka Soomaaliya.

Map Muujinaya sida ay Qabaa'ilka Soomaaliyeed u kala degaan Geeska afrika. sida ka muuqata dhulka kala baroo bar waxaa deggan Daarood

Siyaasadda iyo Taariikh-da

beesha Majeerteen waxaanu dhihi karnaa, Beel ahaan waa beesha Kaalinta koowaad kaga jirta siyaasadda Soomaalida 150kii Sano ee la soo dhaafay marka aanu eegno, iyo Doorka iyo saamaynta ay Kulaheed oo aanu hoos ku falanqayn Doonno.

Qarnigan Maanta la Joogo, Siyaasaddu Waa Shay aad u muhiim ah, oo dhamaan Quwadaha dunidu ku kala tartamaan Sida ay u dhisi lahaayeen siyaasad wanaagsan, oo ay ku kala kasban karaan dawladaha faraha badan ee maanta Dunida ka jira.

Dagaal iyo juujuub in wax lagu raadsado waxaa u danbaysay Dagaal-Kii 2aad ee dunida, Taasoo la ogaa masiibadii ka dhalatay iyo malaayiintii ku naf waayay. Iyagoo taa ka duulaya, labadii quwadood ee ugu waawaynaa Dunida waa USA iyo USSR ee waxay ay xoogga saareen in dalalka ay qaab siyaasadeysan kusoo galaan, oo midiba midka kale inta dal uu ka xigtaysan karo uu ka soo soocdo. Taasoo sababtay Dagaalkii Qaboobaa. Dagaal dhacay iyo xabad la riday toonna ma jirin e, waxa la isku dagaalayay waxay ahayd siyaasad. taasoo ugu danbayn siyaasadii maraykanka ay ka xoog badatay tii Midowga Soofiyeeti, sababtayna in USSR loo kala jaro illaa dhowr iyo toban dawladood iyadoo aan hal xabo lagu ridin.

Dal kasta Dalka uu ka siyaasad Wanaagsan yahay, wuu ka saamayn, Saaxiibbo, Degnaan(istiqraar) iyo Hormar badan-yahay.

Shakhsi Kasta-na, Shakhsiga uu ka siyaasad Wanaagsan-Yahay Wuu uga Rajo Fiicanyahay dhanka dawlad-nimada iyo In uu kasbado bulsho badan oo isaga Aragti ahaan la dhacsan. Tusaale dhanka soomaalida waxaa noogu filan madaxweyniihii hore ee Dalka M. farmaajo.

dhanka dalalka dibaddana Waxaa tusaale noogu filan Dalka Turkiye. 20sano meesha uu taagnaa iyo maanta meesha uu taaganyahay waa kaaf iyo kala dheeri. Maanta waynu wada ognahay saamaynta Turkigu uu dunida ku leeyahay xattaa Quwadaha waawayn baa siday u soo kala dhawaysan lahaayen ku kala tartama, Taasna waxaa sabab u ah siyaasadda Cajiib ah ee uu ku dhaqmo Madaxweynaha Dalkaas R. T. Erdogan.

Beesha Majeerteen aan usoo laabtee Siyaasadda Soomaaliya Saamayn aad u xoogan oo qof waliba dareensanyahay Ayay ku leedahay kuna lahayd Gumaystihii kahor, iyo kadib-ba. burburkii ka hor iyo kadib-ba.

Hadana sidaas oo ay tahay, marnaba hamar looma madax banayn bal in dalka ay meel un ku Hubsadaan oo meel wanaagsan gaarsiiyan. Laba madaxweyne oo beesha kasoo jeeda ayaa dalka soo maray midi marka uu labo sano oo kaliya hayay ayaa la Iqtiyaalay, Waa madaxwene Cabdirashiid e. waxaana la sheegaa in dilkiisii ay ka danbeeyeen saraakiishii kacaanka. Halka midka kalena waa M. Cabdullaahi Yuusuf ee markii uu dalka Fagaarayaasha Caalamka Geeyay, Madaxtooyadii dalka uu noqday Qofkii ugu horeeyay ee fariista, Inta uusanba saldhigan lagu bilaabay Mooshinno, Qulqulatooyin iyo kacaammo. Taasoo ugu danbayn uu meeshii u banneeyay.

GUMAYSTIHII KA HOR

Saldanaddii Hobyo. 1890

Inta uusan dalka Soo Galin Gumaystihii Caddaa, Beeshani waxay maamulaysay Ku Dhawaad 65% Soomaaliyadii Talyaaniga. Waxaana ka jiray Laba dawladood Oo nabad gelyo ku naalloonayay bulshaduna kuwada noolaayeen. kana Talinayay Min Boosaaso Illaa Beledweyne Gobolka Hiiraan, inta u dhaxaysa.

GUMAYSTIHII KADIB

majeerteen Sultanate 1900s

Inkastoo markii hore labadan Dawladood ay isku dayeen in ay iska difaacaan Talyaanigii Soo qabsaday inta badan koonfurta soomaaliya, hadana waxaa xaqiiq ahayd si kasta oy u adkaystaan in aysan marnaba libin wayn ka gaarayn Talyaaniga oo kamid ahaa 5ta Quwadood ee ugu xooggan Dunida, Taasoo ay sii dheereyd Talyaaniga oo adeegsanayay siyaasad Qaab-daran oo ahayd qaybi oo xukun uu iskaga hor keenayay Qabaa'ilkii halkaa kuwada noolaa iyo waliba isagoo gubayay Magaalooyinka waawayn Ee bariga ku yaal isagoo dhowr magaalo oo ku yaallay gobolka bari dhulka la simay, Waxay ahaayeen magaalooyin xaddaaradi ka jirto balse maanta waa magaalooyin yaryar oo ku yaalla xeebaha gobolka bari.

1926-dii l, Magaalada Baargaal Ayaa Noqotay Meeshii U danbeysey Dhamaan Dhulka Soomaalida Ee laga Taago Calankii Gumaystaha, Taasoo ka dhigan in dhulkii kale oo dhan Lasoo qabsaday. Tanina waxay ku tusinaysaa Hal adayga Dadkeeda iyo siday u diidanaayeen In marnaba La gumaysto. 

Taas ayaa sababtay in heshiis lagu gaaro in Talyaanigu maxmiyad noqdo Labadan dawladoodna uu u madax banneeyo siyaasadooda Arimaha Gudaha. inkastoo markii danbe Talyaanigu uu balamihii badankood ka baxay.

Labadan dawladood waxay taageero hiil iyo hooba la garab taagnaayeen Sayidka Iyo Daraawiishtiisii, inkastoo meelaha qaar ay isaga horyimaadeen. Hadana sababihii ugu waawaynaa ee loo xiray Suldaankii Hobyo waxaa kamid ahaa Taageeradii qarsoodiga ahayd ee uu siin jiray Sayidka.

JABKII DARAAWIISHTA KADIB

Taleex

Jabkii Sayidka Iyo Daraawiishta waxaa muuqatay in soomaalidu Agoomowday, Waxayna u muuqatay in ay Rajo dhigtay, Sidoo kale waxaa cadaatay in Gumaystaha Cad aan dagaal xiliyadan Dalka looga saari karin.

Balse rajo beelkaa waxaa Amal U badallay Sadex iyo toban dhalinyaro ah, oo asaasay Ururkii SYL. kuna ballamay in ay waxkastaba u huraan sidii ay dalkooda xornimo u gaarsiin lahayeen ugana saari lahaayeen dulmiga iyo gumaysiga uu ninka yurub kasoo Duulay Ku hayo ummada soomaaliyeed. hub ma aysan Qaadan balse waxay ku dagaalamayeen siyaasadda iyo Qalinka iyagoo ugu danbaynna hammigoodii kadhabeeyay. 60- kiina dalka xorriyad Gaarsiiyay.

Shan kamida 13kii Dhalinyaro ee Asaastay URurkii SYL ayaa waxay kasoo Jeedeen Beeshan Majeerteen Taasoo ah abaal beeshani ay soomaali ku leedahay.

XORNIMADI KADIB

Madaxweyne Cabdirashiid

KA sokow in Madaxweynihii Labaad ee dalka, Raiisal wasaarihii Ugu horeeyay, wasiiro badan, iyo siyaasiyiin xilal muhiim ka hayay Dawladihii Kacaanka ka hor jiray, ay Beesha Majeerteen Kasoo jeedeen. Hadana waxaa jiray Dhowr siyaasi oo saamayn xooggan lahaa oo lagu tilmaami jiray in ay yihiin milkiilayaasha dawladda, Qofkay dhisaanna uu u badnaa in xilka madaxweynaha, Raiisal wasaaraha iyo xilalka kale ee dawladdaba uu ku soo bixi jiray, Qof kasta oo olole wadana uu iyaga Xulufaysi ka raadsan jiray. Raggan badankood waxay kasoo jeedeen Beesha Majeerteen. waxaana ka xusi karnaa XAAJI MUUSE BOQOR CUSMAAN.

KAHOR KACAANKII

Kadib dilkii madaxweyne Cabdirashiid lagu dilay magaalada Laascaanood, Waxaa shir degdeg ah isugu yimid Baarlamaankii Dalka, iyagoo ka Cabsi qaba in dalku firaaq Siyaasadeed Galo, ayay si Aqlabiyad leh isugu raaceen In dalka madaxweyne uu ka Noqdo Xaaji Muuse boqor, oo hayb ahaan ay is xigeen madaxweynihii La dilay. Iyadoo sidaa lagu ballansanyahay ayaa waxaa dhacay afgenbigii Millitariga Iyagoo Sadexdii qof ee u horreeyay ee ay Xireen uu ka mid ahaa Xaaji muuse boqor.

KACAANKII KADIB

Madaxweyne Cabdullaahi Yuusuf Axmed

M. Jaalle M. Siyaad Barre, oo Talada dalka kula wareegay Afganbi ayaa Waxa uu aad beeshan uga ilaaliyay Xilalka Sarsare ee Dalka, Isagoo oo ka cabsi Qabay in ay xilkiisa ku qabsadaan, gaar ahaan Xilalka sarsare ee Ciidammada. Isagoo ogsoon In madaxweynihii la dilay Uu beeshan kasoo Jeedo, Siyaasigii Dilka kadib ay baarlamaanku isku raaceenna uu beeshan kasoo jeeda, Taasna ay sii dheertahay in Tuhun uu jiray ah in Saraakiisha kacaanku oo jaalle siyaad Uu hormuud u ahaa inay ka danbeeyeen Dilkii Madaxweyne Cabdirashiid.

Saraakiil Dhowr ah oo Dulmi tirsanayay Ayaa 1978dii Sameeyay Isku day Afganbi, Inkasta oo uu fashilmay.

Markii uu fashilmay Afgambigaas, Waxay galeen duurka iyagoo asaasay Jabhaddii SSDF iyagoo hammigoodii ugu waynaana uu ahaa inay m. siyaad barre xilkaa dhaafsiiyaan, kadib Jabhado kale oo badan oo qaaday waddadii SSDF siyaad barrena ka hor yimid. waxaa ugu danbayn dhacday in siyaad barre Xilkii madaxtimo uu isaga tago.

Majeerteen iyaga oo tirsanaya in Madaxweynahoodii la dilay, Dawladoodiina la Afgambiyay ayaa xukunkii Kacaanku waxa uu ugu sii daray Cunaqabatayn dadban oo dhanka dawladda Ah oo beeshan la saaray, iyaga oo laga ilaaliyay Xilalka dawlada, Qofkasta oo Saamayn leh oo beeshan kasoo jeedayna uu dareensanaa in dabagal Iyo Fiiro gaar ah lagu hayo. iyaga oo waxaas oo dhan u sabrayay muddo 9sano ah ayaa waxaa dhacday in saraakiil Soomaali ah balse laga yaabo in beeshani u badnayd ay Afganbi isku dayeen, balse uu fashilmay.

Taaas dawladda waxay u noqotay 'meel aan rabay roob ma iigu da'ay' Iyagoo Dhowrkaa Sarkaal ee Af-gebmiga Sameeyay Dartood Beel dhan oo shiikh iyo shariif-ba leh loogu Shaabadeeyay in Ay Kacaan diid yihiin.

Qof kasta oo beeshan ka soo jeedana dhib ay dawladdu u gaysatay, intii yarayd ee Dawladda kamid ahaydna ay dhibta ugu Wayn Ku dhacday. xataa waxaa dhacday in ardaydii dugsiyada ku jirtay aysan nabad-galin oo iyaga xataa Jeel iyo Dhibaato kale-ba loo gaytay. Sida uu sheegay wasiirkii hore ee A. dibadda Cawad Isaga oo waxbarashada ku jira ayaa dhawr jeer waxyaabo bilaa macno ah loo xiray oo ay kamid tahay Daabuurka marka heesta Kacaanka la qaadayo ayuu xoogaa aamusay. Midaas oo ugu danbayn Ku kaliftay inuu dalka isaga Tago oo uu sucuudiga aado.

Taasoo ku tusinaysa meesha la gaarsiiyay Dadkii Beeshan kasoo jeeday, Dhalin iyo Ciroolaba. kaliftayna in Tobonaan kun oo qof ay dalka ka tagaan Kala aadaanna Dalalkaas dibadda Sida, Sucuudiga, Maraykan, Yurub. iwm.

Rag Ciil Cadaab ka dooray, Rag Cadaalad waayay sidii Cawshii kala yaacee, Midaas ayaa sababtay in Jabhaddii ugu horeysay ee Dulmigaas Ka hor timaaday ay asaasaan.

Hadana iyadoo ay sidaas tahay Markii ay Madaxweyne M. siyaad Barre xaaladdu ku xumaatay Jabhadihiina ay Muqdisho inteeda badan soo Qabsadeen Ragii uu jeclaana ay ka kala Carareen, Cidda kaliya ee ku soo hartay, una dhimanaysay difaaciisa, Say u difaacayeena ku guulaystay inay Isagoo nabad Qaba Muqdisho ka Saaraan ilaa ay gaarsiiyeen Kismaayo, waxay ahaayeen Ciidamkii Majeerteen ee dhafoorqiiq ee uu hogaaminayay Gen. Morgan.

Siyaasi Xasan Suudi Xirsi, oo kamid ahaa Ragii Madaxweynaha u dhawaa Arkayayna Markii uu villa Somalia ka baxayay 1991 isaga oo U warramaya Warbaahinta Hanoolaato waxa uu yiri

"5:30 kii markii BBCdu ay Garaacaysay ayaa halkaa waxaan ka arkay Maxamed siyaad oo kasoo baxaya Madaxtooyada oo dharcad oo labisan oo safaariya iyo ul sita, Gaaro laanguruusal ah ayaa halkaa yaalla Gaari kale oo tiknikaana halkaa wuu yaalaa. Ragii ka saaray ee ugu badnaa waxay ahayeen Nimankii Majeerteen ee la oran jiray Dhafoorqiiq ee uu Morgan watay ayaa Ciidanka ahaa. Ciidan kale ma Jirin, Mareexaan ma joogin. Ciidan mareexaan oo Maxammed siyaad ka saaray Madaxtooyada Majirin. ninbaa ka gartay la oran Jiray Aadan dheere, oo Wagardhac ahaa, oo markii uu baxayay agtaagnaa, Lkn kuwa kaloo dhan Nimankii Dhafoorqiiq bay ahaayeen, waayo meesha muday haysteen dagaalkuna socday oo halka ilaa Gurigii khadiijo Dhafoorqiiqa ayaa Gaadh ka hayay, Dabeetana Gaarigaa languruusalkaa ayaa saa loogu Riday, baabuurtii uu keenay Talyaanigu Hal baabuur iyo laba Laanguruusal ayaa ka dhaqaaqay..."

BURBURKII KADIB

Majeerteen markale ayay soomaali abaal u galeen. kadib Go'itaankii somaliland, iyo dagaalkii sokeeye ee dalka ka dhacay, waxaa muuqatay soomaali inayan mar danbe is aamini doonin. Raalina ka noqon doonin Dawlad dhexe oo xamar fadhida, iyo madaxweyne talada dalka oo dhan ay gacanta ugu jirto.

sadex doorasho ayaana meesha yimid,

in cid kasta oo is aqbali karta ay Gaar u go'do, oo la qaado Wadadii Somaliland. Soomaaliya oo awalba yaraydna Ay kasoo dhex badaan Dhowr Dal oo yaryar oo Reero ah.

in Sidaa lagu jiro Oo dagaalo uni socdaan, Qoloba mar la riixo Qabiilba Qabiil ku duulo, Ilaa inta soomaali ka dhamaanayso ama dawlad kale qabsanayso.

iyo in Dalku Federal noqdo oo Cidii israaci kartaaba ay maamul samaystaan Dalkana loo diyaariyo In uu Federaal noqdo.

shirar badan oo magaalada Garoowe ka dhacay kadib, waxay waxgaradkii Harti oo majeerteen hor boodayo isku raaceen in Doorashada sadexaad la qaato, Maamulka Puntland la dhiso, Dawladnimo Soomaaliyeed-na La raadiyo, intii Dalka la kala jarjari lahaa. Taasoo noo muuqata in maanta lagu guulaystay, Dalkana maanta ay dawlad ka jirto haba dhutidee, lkn dawlad taag darani waxay dhaantaa Dawlad la'aan iyo kala googo'

waana sababta illaa maanta Puntland loogu yeero hooyada Federaalka Soomaaliya, Wakhtiga,Hantidii, Iyo Nafihii kaga baxay Dhismaha Dawladnimadan aan maanta haysanno darteed.

QARNIGAN CUSUB

ka sokow Qiimaha wayn ee Puntland iyo madaxweyne Cabdullahi Yusuf ay ku bixiyeen in Dawladnimada la Geeyo Caasimadda Dalka, iyo in Villa Somalia lagu celiyo Dawladda, Halkaasna ay ku shaqeeso.

hadana waxaanan cidina ka qarsoonayn Saamaynta ay Puntland ku leedahay Siyaasadda Soomaaliya Heer mararka Qaarkood la gaarsiiyo Hadii Afarta maamul Ee kale iyo dawladda ay wax isku raacaan lkn ay Puntland ka hor timaado, in waxa ay Puntland ku adkaysanayso ay ugu dambayn Hirgalaan oo lama huraan loo arko, Teedana loo raaco ugu danbayn.

Qabaa'ilka

Majeerteen, Waa beel kamida Beelaha Harti, Ee Daarood. Waxaana ka farcamay Qabaa'il fara badan oo ilaa 25 Qabiil oo Tarmay Gaaraya. waxaan u malaynayaa waa Mid kamida sababaha ay u baxday "Majeerteen iyo inta madax madow baa siman" Lagana yaabee in sabab kalena ay tahay saamaynta wayn ee ay ku lahaayeen kuna leeyihiin jihaynta Siyaasadda Soomaaliya.

Waxaa Aad u farcamay Qabaa'ilka

• Maxamuud Saleebaan. oo ay ka farcameen Sadex qabiil oo iyana aad u sii farcamay oo kala ah:

1. Cusmaan Maxamuud
2. Ciise Maxamuud
3. Cumar maxamuud

Maxamuud Saleebaan iyo Odaygii Majeerteen (maxamed Harti) waxaa u dhexeeya illaa afar iyo toban oday Oo badanka oday walba ay Qabaa'il ka farcameen

Maxamuud Saleebaan waxaaa la dhashay Qabaa'ilka

• Cali Saleebaan
• Muuse(Ugaar Saleebaan).
• Ismaaciil Saleebaan.
• Cabdiraxiin Saleebaan.

Oo dhamaantood ah Ilmo Saleebaan Maxamed Ibraahim.

Ibraahim-na waxaa ka farcama Qabaa'ilka:

• Maxamed ibraahiim( oo ay ka farcameen Qabaa'ilka aan kor kusoo sheegnay oo dhan)
• Cali Ibraahiim (Reer biciidYahan)
• Maxamuud Ibraahiim (Reer maxamuud)
• Cabdiraxiin Ibraahiim.
• Cabdalle ibraahiim.

Intaasina Waa ilmo ibraaiim Jibraahiil

Jibraahiil Waxaa ka farcamay:

• Ali Jibraahiil.
• Nuux Jibraahiil.

Abtirsiga Jibraahiil waa Jibraahiil, Maxamed(Ummad-nabi), cabdullahi(Toljecle), Xasan, Talareer, xijiijle.

Toljecle waxaa ka farcamay:-

• Reer Cumar

Talareer waxaa ka farcamay:-

• Xuseen Talareer Xijiijle (Siwaakhroon).
• Maxamed Talareer Xijiijle( Wadalmuge)

Xijiijle waxaa ka farcamay Qabaa'ilka:-

• Alle-magan Xijiijle(Amartiwaaq).
• Axmed xijiijle (Gumasoor).
• Cali Xijiile
• Maxamuud xijiijle (Reer waarag).

Xijiijle waxaa Dhalay; Noolays, Cumar, aawe , maxamed(Majeerteen), Saalax (Harti).

Noolays waxaa ka farcamay:-

• Cabdalle Noolays (Daanweyne).
• Muuse Noolays (Idig Facle).

Noolays Cumar Aawe, waxaa la dhashay Qabaa'ilka:-

• Amaanle
• Nuux (Reer Nuux)

Aawe. Waxaa la dhashay:

• Wabeeneeye

Waana ilmo Maxamed, Harti. oo Majeerteen ah.

FG: Qabaa'ilka aan halkan ku xusay waa Qabaa'ilka waawayn waa dhici kartaa inaan Kuwo hilmaamay ama ka tagay lkn waa koobanyihiin. Allaahu Aclam. Allaa mahadleh.

Qabiiladan Intooda Badan waxay Deggan-yihiin Gobolka Bari. Ciise maxamuud waxay ku badanyihiin Gobolka Nugaal, Cumar maxamuud waxay Degaan Gobolka Mudug. Reer biciidyahan waxay degaan Gobolka Doollo ee deegaanka Soomaalida( Soomaali Galbeed ama Ogaadeeniya)

Isimmada

Isimmada iyo Culimadu waa laf-dhabarta Bulshadan, waxay-na Ku dhex leeyihiin Qaddarin iyo Maqaam aad u sareeya. Marka aanu eegno Soomaalida, beeshani waata Ugu ixtiraamid badan Madaxda Dhaqanka. mararka Qaarkoodna waxay leeyihiin Saamayn wayn oo u dhow mida Madaxweynaha.

Isimmadu waa kuwa laf-dhabarka u ah Xasiloonida iyo Degnaanshaha ay ku naaloonayaan bulshada ku Dhaqan Puntland, waxay kaalin wayn Ka qaateen Dhismihii Puntland. waxaa la wada xasuustaa kaalintii wayneed ee uu islaan maxammed ka qaatay Yagleelidda iyo dhidibo u aasidda Dawlad Goboleedka Puntland.

Magacyada ay caanka ku yihiin isimada Majeerteen waxaa ka mida: Beeldaaje, Islaan, iyo ugaas. waxaa isimmadan ugu saamayn badan Boqor Burhaan boqor Muuse Oo ah boqorka 34aad Ee beelaha Daarood. waana isimka ugu Saamaynta badan dhamaan Madax-dhaqameedka Soomaali-da. waxaa Boqorka lagu Caleemo saaray 2014-kii Magaalada Qardho. . waxaana Caleemo saarkiisii kasoo qayb Galay ku dhawaad 6000 oo marti sharaf ah, oo ka kala socday dhamaan deegaanada Soomaalida( Woqooyi, koonfur, Soomaali Galbeed, NFD iyo Jabuuti) iyo Waliba madax-dhaqameed Carbeed oo ka yimi Yemen.

Boqorka waxaa lagu duubay aqal-soomaali weyn oo goobta caleema saarku uu ka dhacayey laga dhex dhisay, waxaana duubay qaar kamid ah isimada waaweyn ee sida aadka ah looga tixgeliyo geyiga Soomaalida.

Shakhsiyaad Saamayn Reebay

Dadka Caanka Ah, ee Magaca ku dhex leh bulshada Soomaaliyeed; Beeshanna Kasoo jeeda Aad bay u badanyihiin. meel Kasta oo aad ka eegtid bulshada Soomaalidana waad ka dhex helaysa, sidaa darteed halkan kuma wada xusi karno, balse waxa aan ka xusi doonaa Shakhsiyaadkii ugu saamaynta badnaa.

• Xaaji Cali Majeerteen, Oo ah inta la Ogyahay Qofkii ugu horeeyay ee Soomaali ahaa ee xajka taga. Iyo Soomaalida Maansooyinkooda la hayo Qofka ugu Taariikhda Fog. kahor dabcan maansooyin waa la tirin jiray lkn Qof isaga ka horeeyay oo maanso uu tiriyay la hayo ama diiwaan-gashan ma jirto.

Waxa uu ahaa shiikh Caalim ah, Soomaalidana in badan anfacay. Wuxuu ku dhashay Nugaal Agagaarka Garoowe, Qiyaastii 1780-maadkii.

• Boqor Cisman maxamuud, Boqorkii Saldanadda Majeerteen. ee talada hayay intii u dhaxaysay dhamaadkii Qarnigii 19aad iyo bilowgii Qarnigii 20aad.

• Suldaan Yuusuf Cali Keenadiid, Suldaankii iyo Aasaasihii Saldanadda Hobyo.

• Abshir dhoorre Xassan, la taliyihii sayidka, abaanduulihii daraawiishta. iyo ninka labaad ee ugu muhiimsanaa daraawiishta. waa ninkii sayidku markuu xanuunsaday uu ku aaminay maamulka Daraawiishta. waana qofkii ugu danbeeyay ee intuuna dhiman uu codsaday in loogu yeero, balse inta uusan soo gaarin ayuu dhintay. waxaa loo badinayaa in hogaanka daraawiishta uu ku wareejin lahaa.
• Cusmaan Yuusuf. Qofkii ugu horreeyay ee Soomaali ah, oo Far Rasmi ah u sameeyay Af-soomaaliga. Fartaas oo ahayd mid Afkeena u gaar ah oo aan laga soo min-guurin ingiriisi ama carabi ama meel kale toonna. fartan waxa uu qoray 1920-kii; 60-maadkii dadka wax ku qori jiray ee fartan yaqaanay waxaa lagu qiyaasay in ka badan 50-kun oo qof. ( 𐒍𐒖𐒇 𐒈𐒝𐒑𐒛𐒐𐒘).

• Cabdirashiid Cali Sharma'arke, Ra'iisul wasaarihii ugu horeeyay Soomaaliya, Iyo Madaxweynihii Labaad, La dilayna Isagoo Xilka haya.

• Xaaji Muuse Boqor, Siyaasi Caan ah. ahna qofkii loo saadaalinayay Xilka madaxtinimada Dalka, Baarlamaankuna isku raaceen 1969-kii, Kahor inta uusan dhicin Afgambi-gii Militariga.

• Cabdirisaaq Xaaji Xuseen, Ra'iisul wasaarihii labaad ee dalka.

• Yaasiin cusmaan Keenadiid, mid kamida Gudidii Qortay Af-Soomaaliga. Ahna Qoraagii Qoray Qaamuuska afsoomaaliga.

• General Maxamad Abshir haamaan, Taliyihii ugu horeeyay Ciidanka Booliska Soomaaliyeed.

• Maxamed Cawaale Liibaan , Oo sameeyay Calanka Soomaaliya.

• Cabdullaahi Yuusuf Axmed, madaxweynahii hore ee Soomaaliya, iyo Aasaasihii Dawladda Puntland.

Sidoo kale fiiri

• Beelaha Soomaalida

Tixraac

Wikimedia Commons waxee heysaa war la xiriiro: Majeerteen